نگاهی به مجموعه داستان «شور و شیرین» اثر ایوب بهرام

این کتاب دارای دوازده داستان کوتاه است به نام های: بچه های گرما، بچه های شرجی – الختر – شور و شیرین – ترافیک – به خاطر آنها دعا کنید – تردید – سنگلاخ های انتظار – اسباب کشی – بختک – پیر زن – ویترین و جیغ هایی که تمام نمی شود.

نویسنده‎ی مجموعه داستان ” شور و شیرین ” متولد و ساکن اهواز است که با توجه به علاقه‎ی وافرش به داستان‎نویسی کتاب را با دوازده داستان کوتاه – با هزینه‎ی شخصی – به چاپ رسانده است. ایوب بهرام،  خود را مقید به رعایت عناصر داستانی نکرده، بلکه با استفاده از جملات ساده، بازی های رایج در خوزستان بویژه روستاهای باغملک از توابع خوزستان و آداب و رسوم گوناگون را دستمایه ای برای برخی از داستان هایش قرار داده است:

” هار هارهارونکی، هار هار هارونکی . این‎ها جمله هایی بودند که بچه های ده فریاد می‎زدند و به دنبال پیر مردی گوژ پشت در میان کوچه های ده می‎دویدند. پیر مرد شمایل عجیبی داشت. گوژ پشت، دو کفش پلاستیکی که شاخ او شده بود و شلوار پاره پاره و مملو از آرد.

در سال هایی که خشکسالی بود و مردم از همه چیز نا امید می‎شدند حتی دعا، پیر مردی دست به کار می‎شد. لباس مبدل می‎پوشید و خود را گوژ پشت کرده به در خانه ها می‎رفت و طلب آرد می‎کرد و مردم که او را نماد خشکسالی می‎دانستند آب و آرد بر سر او می‎ریختند و او را تحقیر می‎کردند و از در خانه‎ی خود می‎راندند. ولی پیر مرداز این تحقیر ها ناراحت نمی شد چون دلخوش به باران بود. معمولا بعد از هار هار هارونکی، باران می‎بارید”. بخشی از داستان کوتاه ” به خاطر آنها دعا کنید” از کتاب شور و شیرین.

یا در داستان ” الختر ” که جنبه های توصیفی زیبایی از طبیعت منطقه‎ی باغملک را به تصویر می‎کشد، بازی ” الختر ” می‎شود درونمایه‎ی داستان تا بتواند علاوه بر پرداختن به بازی های بومی، حرف های ناب و در خور اعتنایی را به خواننده منتقل نماید:

“خنکای بهار، هر جنبنده ای را به وجد می‎آورد. صدای گنجشکان که در بین شاخه های انار یک دیگر را دنبال می‎کردند و قورباغه ها که در جوی آب شیرجه می‎زدند نوید یک روز خوب را می‎داد. کوه بی کسی مانند همیشه لخت از هرگونه سبزه و درخت، بی نیازِ بی نیاز ولی زیبا”. بخشی از داستان الختر.

یا در جایی دیگر از همان داستان به باور ها و عقاید عشایر اشاره دارد که در این مورد، موفق عمل کرده است:

” چند بار اهالی ده به او گفتند بیا قطعه زمینی به تو بدهیم و تو هم مانند ما سر زمین کار کن اما او قبول نکرد، چون عشایری اعتقاد دارد زمین وابستگی می‎آورد، انسان را از دل کندن و بریدن وا می‎دارد، عشایر ماندنی نیست، شوق رفتن دارد، او گم کرده ای دارد که در پی آن است ؛ اما زنجیر است و پای بند می‎کند”.

ایوب بهرام نگاهش به داستان و موضوع های آن را دربخشی از مقدمه‎ی کتابش این گونه آورده است: “شخصیت های داستان من همه سایه هایی هستند که به دنبال همه ماها می‎توانند کشیده شوند. شخصیت هایی که هویت دارند و واقعیت. فقط کافی است که ما چشمانمان را باز کنیم تا این سایه های سرگردان خود را بر روی زمین، خواه اسفالت یا خاکی، خواه دیوار سنگ فرش یا کاه گلی ببینیم”.

علاوه بر پرداختن به موارد بومی و آداب و سنن، “نداشتن” های انسان را در داستان ” تردید ” نشان می‎دهد. جوری که خواننده با شخصیت داستان همذات پنداری می‎کند. یا در داستان ” شور و شیرین ” دو نوجوان می‎زنند به انبار انگور “کل مرتضی” تا به قول ایوب بهرام ” داد خود را از ارباب بی انصاف – کل مرتضی – بستانند ” .

” صبح صدای پچ پچ در حیاط ولوله انداخت. کل مرتضی یک هو از اتاق بیرون زد. به طرف انبار انگوری دوید. دو لنگه‎ی در باز بود. سبد های خرد شده، انگور های له شده، . . . . “.

همان گونه که اشاره شد، ایوب بهرام جملات ساده را جایگزین بازی های لفظی و به کار بردن کلمات دهن پر کن کرده است. اما لازم است با تاکید و به جد بگویم که استفاده از جملات ساده با ” ساده نویسی ” تفاوت فاحش دارد و علی رغم تصور بعضی افراد، ساده نویسی کار چندان ساده ای نیست. بلکه مهارت می‎خواهد و تجربه در نوشتن . علاوه بر آن،  کتاب نیازمند یک ویرایش ساختاری است. انتظار می‎رود برای چاپ های بعدی، آن را به یک ویراستار دلسوز و اهل فن بسپارد تا بر تنِ زبان و لحن داستان ها، لباس پیراسته ای بپوشاند و موجب رغبت بیشتر مخاطب به مطالعه‎ی کتاب شود.

ناشر : انتشارات معتبر (وابسته به موسسه فرهنگی هنری آداب)، شمارگان : ۱۰۰۰نسخه، نوبت چاپ : اول ۱۳۹۰

۱۰۴ صفحه، قیمت ۲۰۰۰تومان