این مقاله را به اشتراک بگذارید
مروری بر مهمترین اقتباس هایی که از آثار شکسپیر در سینما روی پرده رفته است
سینماگران دنیا تاکنون فیلم‌های متعددی بر اساس آثار شکسپیر ساختند که در این باره می‌توان به فیلم‌های ریچارد سوم، سیاره ممنوعه، هنری پنجم و مکبث اشاره کرد که هر کدام به دلایلی جزو آثار مطرح سینمای جهان قرار گرفته‌اند.به گزارش مهر به نقل از تایم، ویلیام شکسپیر در طول زندگی‌اش بیش از ۳۸ نمایشنامه نوشت اما برای بعضی از آنها تنها شواهدی ضمنی وجود دارد و هیچ نسخه خطی بازمانده‌ای از آنها نمی‌توان یافت. حتی اگر درخشش غزل‌های او درنظر گرفته نشود، اما شکوه و نفوذ شکسپیر موجب شد تا او نامش را به عنوان بزرگ‌ترین نویسنده انگلیسی زبان جهان به ثبت برساند. گرچه برخی معتقدند فرانسیس بیکن، کریستوفر مارلو یا دیگر کاتبان مربوط به دوره ملکه الیزابت تاثیرگذارتر از شکسپیر بودند.درست است که نمایشنامه‌های وی بارها روی صحنه اجرا شده است اما هنگام نمایش فیلم وسعت نبوغ شکسپیر، بیان متنوع و متفاوت او بیشتر ملموس می‌شود. در هر دوره‌ای فیلم‌های جدیدی در ژانرهای کمدی، تاریخی و تراژدی از آثار او ساخته شده است اما گاهی این آثار از قالب درام‌های کاملاً اجتماعی شکسپیر فاصله گرفته و به حدی به روزرسانی شده که بیان شیوای او به بیراه کشانده شده است. البته هر چند وقت یک بار اثر قوی و متناسب با آثار شکسپیر تولید می‌شود که جان تازه‌ای به متون ۴۰۰ ساله وی می‌دهد. در این گزارش مروری بر بهترین اقتباس‌های سینمایی از آثار شکسپیر داشته‌ایم.
هیاهوی بسیار برای هیچ نسخه ۲۰۱۲
جاس ویدون فیلم هیاهوی بسیار برای هیچ را سال ۲۰۱۲ جلوی دوربین برد. او این فیلم را در ۱۰۸ دقیقه و با بودجه کم ساخت. ویدون این فیلم را در ۱۲ روز در خانه خودش در شهر سانتا مونیکا به شکل سیاه و سفید کارگردانی کرد. فیلم هیاهوی بسیار برای هیچ به‌دلیل صرفه‌جویی در هزینه تولید، بودجه کم و صرف زمان کوتاه برای فیلمبرداری مورد توجه همگان قرار گرفت. این ساخته جسورانه ویدون باعث شد تا مجله تایم به ۱۰ فیلم برتر که برگرفته شده از آثار شکسپیر بود، بپردازد.
ریچارد سوم
ریچارد لانکرین سال ۱۹۹۵ فیلم سینمایی ریچارد سوم را کارگردانی کرد. این فیلم را شرکت یونایتد آرتیست تولید کرد و در آن بازیگرانی چون ایان مک کالن، جیم براد بنت و آنت بنینگ به ایفای نقش پرداختند.این فیلم به عنوان یک اثر سرگرم‌کننده از آثار شکسپیر مطرح شده و ایان مک کالن نقش ریچارد را به‌عهده داشت. در این فیلم مک کالن برای ایفای این نقش به شکل عجیب و غریب گریم شده بود و همین باعث شد تا مورد توجه تماشاگران قرار بگیرد. کالن این نقش را به گونه‌ای ایفا کرد که مخاطب مجذوب ویژگی‌های شخصیت ریچارد شد.لوکیشن فیلمبرداری فیلم ریچاردسوم مکانی متفاوت در انگلستان است که مخاطب با دیدن آن، دوران نازی‌های آلمانی در سال ۱۹۳۰ برایش یادآوری می‌شود. این فیلم همچون قطاری سریع‌السیر مخاطب را با خودش همراه می‌کند.
داستان وست ساید
رابرت وایز و جروم رابینز سال ۱۹۶۱ فیلم سینمایی داستان وست ساید را با حضور بازیگرانی از جمله ناتالی وود، ریچارد بیمر و ریتا مورینو کارگردانی کردند. وایز در این فیلم رومئو و ژولیتی مدرن را در میان گروه‌های نیویورکی دهه ۶۰ به تصویر کشید. فیلم داستان وست ساید توفانی از نبوغ تئاتر و سینما است. فیلمنامه این اثر را ارنست لمن، نویسنده فیلم شمال از شمال غربی نوشت و موسیقی ماندگار برنشتاین و ساند هیم این اثر را درخشان‌تر کرد. سازندگان این اثر با تغییر دادن تراژدی سال ۱۵۹۰ شکسپیر آن را به ملودرام قرن بیستم که در نوع خودش شاهکاری است، تبدیل کردند. این اثر ادای احترام به مقام شکسپیر است. البته برخی از عناصر داستان در این فیلم به خوبی دیگر عناصر پرداخت نشده که در این باره می‌توان به نقش ناتالی‌وود اشاره کرد.
مکبث
فیلم مکبث را اورسن ولز سال ۱۹۴۸ کارگردانی و خودش هم در این فیلم بازی کرد. در کنار او جَنِت نولان و دن او. هرلیهی هم به ایفای نقش پرداختند.تاکنون هیچ فردی در بازیگری و کارگردانی سختی‌های ولز را تحمل نکرده است. او در این راه سختی‌های زیادی کشیده و شاهکارهایی چون همشهری کین و نشانی از شر را در کارنامه هنری‌اش به ثبت رساند. او برای به دست آوردن پروژه‌هایی چون اتللو و دن کیشوت که از دستش در آورده بودند، تلاش بسیار زیادی کرد.با وجود اینکه در۲۰ سالگی لقب نابغه را به ولز دادند اما برای ساخت فیلم هایش باید با التماس پول قرض می‌کرد و با چنگ و دندان فیلم هایش را می‌ساخت. می‌توان گفت فضای فیلم مکبث سرگرم کننده، وحشتناک و عجیب و غریب است. ویژگی این فیلم قتل و جادوی سیاه است که ارزش یک بار دیدن را دارد. گرچه سه ساحره عجیب و غریب در این فیلم به تصویر کشیده شدند اما دیدن این سه ساحره آنقدر جذاب است که مخاطب آرزوی دیدن چنین پدیده‌های عجیب و غریبی را دارد.
هنری پنجم
هنری پنجم ساخته کنت برانا در سال ۱۹۸۹ است. برانا در این اثرش در کنار سایمن شفرد و رابی کالترین به ایفای نقش پرداخته است. یکی از ویژگی برانا در کارگردانی، قرار دادن نکات جالب توجه برای ستارگان فیلمش است اما در کارگردانی و بازیگری فیلم هنری پنجم خبری از این ویژگی‌ها نیست ولی نکته جالب این است که او بعد از نمایش این فیلم با اعتماد به نفس بالا از این اثرش دفاع کرد و در نشست‌های نقد و بررسی فیلم همراه دیگر عوامل ساخت آن، از علاقه بیش از اندازه به شکسپیر سخن گفت. برانا در سخنرانی هایش نقد منفی منتقدان را بی اساس قلمداد کرد.
کوریولانوس
رالف فاینس سال ۲۰۱۱ فیلم کوریولانوس را با بازی خودش، جرارد باتلر و ونسا ردگریو جلوی دوربین برد. رالف فاینس در زمره بازیگران مطرح است. فیلمنامه این فیلم را جان لوگان نوشته و فاینس در این فیلم نقش مردی خشن را بازی می‌کند.در این فیلم صحنه‌های خشونت میان بازی رالف فاینس و جرارد باتلر به حدی زیاد می‌شود که از زبان نرم شکسپیر فاصله می‌گیرد اما چیزی که در نهایت فاینس به عنوان میخ فیلم می‌کوبد، یکی از همان بازی‌های مختص شکسپیری است که حتی استادان انگلیسی زبان نیز آن را به ندرت به درستی می‌خوانند ولی در این فیلم به شکل کاملاً جدیدی به آن پرداخته شده است.داستان این فیلم مانند آثار دیگر شکسپیر چون هملت، شاه لیر، رویای شب نیمه تابستان و تاجر ونیزی قابل پیش بینی نیست و نمی‌توان آن را حدس زد. در واقع مخاطب متوجه نمی‌شود که قرار است در ادامه فیلم چه اتفاقی بیفتد. همه این موارد باعث شده تا این فیلم ارزش یک بار دیدن را داشته باشد.
سیاره ممنوعه
سیاره ممنوعه عنوان فیلم فرد ام. ویلکاکس است که سال ۱۹۵۶ با حضور بازیگرانی چون والترپیدگون، انه‌فرانسیس و لزلی نیلسن ساخته شد.این فیلم براساس توفان شکسپیر در سال ۱۹۵۶ نوشته شده و فیلمی کلاسیک و علمی و تخیلی محسوب می‌شود که پس از گذشت هفت دهه از تاریخ نمایشش، هنوز نیز در نوع خود جسورانه و غیرمنتظره به حساب می‌آید. اما آن چیزی که سیاره ممنوعه را در این فهرست قرار می‌دهد، ظرافتی است که ویلکاکس در مقام کارگردان و نویسندگان آن یعنی سیریل هیوم، ایروینگ بلاک و آلن ادلردر تولید آن به خرج داده‌اند.
فرار
فیلم فرار را آکیرا کوروساوا سال ۱۹۸۵ با بازیگرانی چون تاتسویا ناکادایی، آکیرا تراو و دایسوکه ریو ساخت. اقتباس آکیرا کوروساوا از شاه لیر برای ساخت این فیلم را می‌توان تجربه‌ای جالب دانست. چیزی که فیلم فرار را از دیگر تجربیاتِ اقتباسی از شاه لیر جدا می‌کند دید وسیع و بلندپروازانه کوروساوا، هدایت استادانه او در صحنه‌های جنگ‌های تاریخی و همچنین نفوذ عجیب وی بر احساس اندوه درونی انسان در زمان مناسب است.اگر فیلم فرار را در گذشته دیده‌اید دوباره آن را ببینید. اگر هرگز آن را ندیده‌اید همین الان به تماشای آن در صفحه نمایشی بزرگ بنشینید.
ژولیوس سزار
جوزف ال. منکیه ویچ سال ۱۹۵۳ فیلم ژولیوس سزار را ساخت. در این فیلم مارلون براندو، جیمز ماسون و جان گیلگاد بازی کردند.مجله تایم در بررسی‌هایش فیلم ژولیوس سزار را به عنوان بهترین فیلم تولید شده از آثار شکسپیر درهالیوود خوانده است. اما بعد از گذشت ۶۰ سال از تولید این فیلم در هالیوود آثار قوی تری ساخته شد و کارگردانان دیگر توانستند از این فیلم پیشی بگیرند. با این که فیلم ژولیوس سزار بامهارت بالایی تهیه شد و هر چند در دوره خودش توانمند و باشکوه بود، اما شاید امروزه خنده دار هم به نظر برسد.البته مارلون براندو برای ایفای نقش مارک آنتونی نامزد اسکار شد. این در حالی است که خود منکیه ویچ اغلب برای این که شکسپیر در آثارش به خوبی بدرخشد از مسیر تلاش برای گرفتن جایزه فاصله گرفته تا ردپای شکسپیر به خوبی به چشم بیاید.
هیاهوی بسیار برای هیچ
فیلم هیاهوی بسیار برای هیچ را کنت برانا سال ۱۹۹۳ کارگردانی کرد. در این فیلم او خودش در کنار اِما تامسون و دنزل واشنگتن بازی کرد.این فیلم جزو پرستاره ترین و بهترین نسخه تصویری از کمدی‌های شکسپیر است که با وجود فیلم‌های قوی همچون هرطور شما دوست دارید، رویای شب نیمه تابستان و رام کردن زن سرکش واقعاً می‌توان گفت حرفی برای گفتن دارد. حتی اگر بخواهیم تمام نبوغ فیلم را کنار بگذاریم، به اِما تامسون برمی خوریم که انگار برای ایفای نقش قدرتمند، با هوش و شوخ طبع بئاتریس زاده شده است؛ کسی که برای گفتن دیالوگ‌هایی چون اگه من یه مرد بودم، قلبشو تو بازار قورت می‌دادم ساخته شده تا با این نوع سخنوری هیجان را خلق کرده و مو را به تن سیخ کند.
هملت (۱۹۴۸)
هملت عنوان فیلمی است که لارنس اولیویه سال ۱۹۴۸ ساخت. در این فیلم خود او نیز بازی کرده است و در کنارش باسیل سیدنی و نورمن وولاند نیز حضور دارند.این فیلمِ دو جایزه اسکار برای لارنس اُلیویر به همراه آورد که یکی برای بهترین فیلم و دیگری برای بهترین بازیگر نقش اول مرد بود. هملت یکی از تاثیرگذارترین فیلم‌های روانشناسی است که تاکنون در ژانر کلاسیک ساخته شده است.با وجود اینکه مدت فیلم دو ساعت و نیم است و شخصیت‌های مهمی چون روزنکرانتز و گیلدسترن به طور کامل از متن داستان حذف شدند اما این مساله باعث نشد که از جذابیت‌ها و ارزش‌های فیلم کاسته شود. تماشای جوان لاغر اندامی که از عهده سرمایه‌گذاری وسیع در این پروژه بر می‌آید همچون تماشای ورزشکاری افسانه‌ای است که در ابتدای راه بوده و هیچ فرد دیگری به گرد پایش نیز نمی‌رسد.
آرمان / مد و مه / دهم تیر ماه ۱۳۹۲