نقد و بررسی فیلم عصبانی نیستم! ساخته رضا درمیشیان

 در حالیکه اکران فیلم «عصبانی نیستم» برای اهالی رسانه در جشنواره فجر به روز آخر در برج میلاد موکول شده است، اکران این فیلم در سینماهای مردمی خبر از حضور یک فیلم حامی فتنه در جشنواره فیلم فجر دارد. فیلمی که در قامت یک بیانیه سیاسی تند برای زیر سوال بردن نظام، به تطهیر فتنه گران و همدردی با آنها می پردازد.
این مسئله در حالی رخ می دهد که از مدتها پیش نمایندگان مردم در کمیسیون فرهنگی مجلس درباره حضور فیلمهای حامی فتنه در جشنواره فجر انقلاب هشدار داده و ابراز نگرانی کرده بودند. در راس این ابراز نگرانی ها نامه حجت الاسلام سالک رئیس کمیسیون فرهنگی به حجت ا… ایوبی رئیس سازمان سینمایی بود. ایوبی هم در پاسخ گفته بود: « هیچ‌کس نگران نباشد، قصد نداریم سینما را قربانی مسائل سیاسی کنیم» اما ارجاعات صریح این فیلم به فتنه ۸۸ و توهین به مردم مذهبی در آن نشان می دهد این نگرانی ها درباره پذیرفته شدن این فیلم در بخش مسابقه جشنواره بی مورد نبوده است. سیاه نمایی مفرط از شرایط اقتصادی کشور و نسبت دادن عنوان طالبان به فردی با ظاهر مذهبی، بن بست نشان دادن شرایط کشور به همراه سکانس صف طولانی برای فروش کلیه از جمله نکات این فیلم است که آن را از فیلمهای نامناسب متعددی که در جشنواره امسال حضور دارند متمایز کرده است.

***

عصبانی نیستم (رضا درمیشیان)

محمد شکیبی: زندگی مدرن و سرعت و ریتم زیستگاه شهری خودبه‌خود استرس‌زا و عصبی‌کننده هست چه رسد به این‌که شهروندان با فشارهای ناشی از کاستی‌های اقتصادی، فرصت اشتغال، بحران‌های بهداشتی، زیست‌محیطی، اجتماعی و سیاسی هم مواجه باشند. در چنین وضعیت‌های اجتماعی نمودار کنش‌های فردی و جمعی مردم میل به رفتارهای طغیانگرانه، ویرانگر (از جمله خودویرانگری) و آنارشیسم اجتماعی را نشان می‌دهد. هنر نیز به عنوان یکی از تجلی‌گاه‌های روحیه و خلقیات آدمی در شرایط استرس‌زای زندگی گرایش بیش‌تری به نمودهای طغیانگرانه بروز می‌دهد و معمولاً شدت و میزان اعترض و طغیان در آثار هنری نسبتی با جوانی و سن‌وسال هنرمند هم دارد. رضا درمیشیان کارگردان جوانی است و مثل بسیاری دیگر از سینماگران جوان کشورمان گاهی لحن اعتراضش به مشکلات جامعه حالتی پرخاشگر و تهاجمی به خود می‌گیرد این تهاجم گرچه در اعتراض به مدیران جامعه است اما لزوماً سمت‌وسوی حمله به جانب آنان نیست و ممکن است میل به آسیب به خویشتن باشد. در مورد رضا درمیشیان لحن تند اعتراضی از‌‌ همان ابتدا و در نام و عنوان هر دو فیلم سینمایی‌اش آشکار است؛ بغض و عصبانی نیستم!
عصبانی نیستم! در لحن و درون‌مایه شباهت‌های زیادی با برخی آثار موج نو سینمای ایران در حوالی دهه‌ ۱۳۵۰ همچون تنگنا، تنگسیر، رضا موتوری، فرار از تله و… دارد. با این تفاوت که به اقتضای زمانه صریح‌تر و آشکار‌تر است و حتی از اشاره‌ی متناقض‌نمایانه به سخنان رییس‌جمهور سابق و صحنه‌ی محاکمه‌ی دادستان سابق کشور و ستاره‌دار شدن و اخراج دانشجویان هم ابایی ندارد. و شاید همین آشکارگویی در جامعه‌ای که هنرمندان و مفسران و منتقدان هنری‌اش را به استفاده از بیان نمادگرایانه و استعاری عادت داده، چندان به مذاق مخاطب خاص خوش نیاید اما بی‌تردید به دل عامه‌ی تماشاگران خوش‌تر می‌نشیند. عصبانی نیستم! تناسب خوب و یکدستی در اجرا و محتوا دارد و اجزای به وجود آورنده‌ی فیلم اعم از نقش‌آفرینی، تصویربرداری، تدوین و چهره‌آرایی با توازن به کار گرفته شده است. اشکال فیلم هم نه در این اجزای متشکله بلکه در صراحت بیش از حد آن است که سهم چندانی برای مکاشفه و درگیری ذهنی مخاطب برای ردیابی حرف‌های نگفته و پنهان مانده‌ی اثر باقی نمی‌گذارد. بنای فیلم در چشم تماشاگر ممکن است به سالن صاف و بزرگی شبیه باشد که گرچه وسایل زیادی در آن چیده‌اند اما با یک نظر می‌شود همه‌ی محتویاتش را دید.