این مقاله را به اشتراک بگذارید
حمید رضا امیدی سرور در گفتگویی با ایلنا درباره اوضاع نشر و همچنین ترجمه آثار ایرانی به زبانهای خارجی گفت:
ادبیات واقعی ما ترجمه نمی‌شود بلکه کارهایی ضعیف با استفاده از رانت های وابستگی به موسسه های دولتی به سفارش همین موسسه ها ترجمه می‌شوند که به شکلی کاذب ادبیات ایران را معرفی می‌کنند. این نویسنده‌ها از رانت و ناشران دولتی برخوردارند.
به گفته امیدی سرور (نویسنده معاصر) اقتصاد نشر، آنچنان هم بد نیست. وارد صحبت با ناشران که می‌شوی همه از اوضاع ناراضی هستند، اما در واقع اقتصاد نشر آنچنان هم بد نیست. اگر کاری آن‌قدر اوضاع اقتصادی اش بد باشد و هیچ گونه سودی به همراه نیاورد کسی آن را ادامه نمی‌دهد.
این نویسنده به خبرنگار ایلنا گفت: ناشرانی که در سال کتاب‌های زیادی را با کیفیت پایین منتشر می‌کنند؛ نمی‌توانند بگویند که اقتصاد نشر خراب است، چراکه آنها خرج چندانی برای چاپ یک کتاب نمی‌کنند. اما کار برای انتشاراتی‌هایی که روی چاپ آثار خود وسواس نشان می‌دهند و می‌خواهند که کار را با کیفیت بالا وارد بازار کنند، اوضاع برایشان کمی سخت است.
حمیدرضا امیدی سرور؛ کار نگارش «سیم آخر» را به پایان رسانیده و نوشتن رمان «خودزنی» را شروع کرده که فعلاً برای انتشار آن دست نگه داشته تا به قول خودش، اوضاع نشر به یک نوع ثبات برسد. این کتاب حالت تلخی دارد و تم آن اجتماعی است و به همین دلیل ممکن است برای دریافت مجوز با مشکلاتی روبه رو شود.وی در ادامه افزود: مشکلی که با نوشته‌های من داشتند؛ حسرت خواری برای گذشته، تلخ‌نگاری، تریج اباحه گری، ترویج ادبیات روشنفکری و یک مشت کلمات تکراری که برای هر اثری می‌توان کم و بیش بکار برد.
در سخنرانی‌ها و شعار‌ها این بحث مطرح می‌شود که نویسنده باید آزاد باشد و ممیزی‌ها خیلی کم شده اما در عمل اوضاع به گونه‌ای دیگر است. فشار از سمت بالاست. متأسفانه مجلس با دولت خیلی کنار نمی‌آید و این باعث می‌شود علی‌رغم شعارهایی که داده می‌شود، وضعیت نشر تغییری نکند. حتی به نوعی سختگیری‌ها بیشتر هم شده. برای مثال در سینما پروانه نمایش به چند فیلم که مجوز ساخت از دولت قبل گرفته بودند داده نشد. در حالی که اگر همان دولت قبلی بود این فیلم ها نمایش هم داده می شدند. چون اینقدر فشار روی وزارت ارشاد نبود که بترسد و محافظه کارانه عمل کند.
به گفته این نویسنده، دریافت مجوز کتاب «از پائولو کوئیلو متنفرم» که رمانی است عاشقانه دو سال و نیم طول کشید.
او در این باره گفت: در ابتدا این کتاب را رد کردند و گفتند که قابل چاپ نیست. بعد از آن، دو سوم کتاب را در فرصتی اندک بازنویسی کردم. متأسفانه با تغییراتی که به اثر تحمیل شد، شیرازه کار از هم پاشید. به همین جهت برای رمانهای «سیم آخر» و «خودزنی» منتظرم تا اوضاع به یک نوع ثبات برسد.
امیدی سرور در رابطه با کتاب دیگری که در دست نگارش دارد افزود: درحال انجام یک کار تحقیقی هستم که می‌خواهم آن را در قالب کتاب عرضه کنم. کتابی تاریخی که جریان تجدد در ایران را به شکل روایی بیان می‌کند.
این نویسنده با اشاره به اینکه چند وقت است درگیر صفحه کتاب سایت «الف» هستم؛ گفت: این سایت که جزو سایت‌های تحلیلی سیاسی و اقتصادی به‌شمار می‌رفت؛ درحال تغییرات جدیدی است و حوزه فرهنگ را هم به کار خود اضافه کرده است. درحال حاضر درگیر صفحه کتاب این سایت با نام «الف کتاب» هستم که محتوای آن بیشتر معرفی کتاب و حوزه نشر را در بر می‌گیرد، فعلا بیشتر جنبه معرفی و حمایتی دارد، اما بعداً قرار است نقد کتاب هم به طور جدی به آن افزوده شود.
امیدی سرور در پاسخ به این که ممیزی روی آثار ایرانی و خارجی چه تفاوت هایی دارد گفت: ممیزی روی کار ترجمه هم صورت می‌گیرد اما کمتر از تألیفات داخلی؛ اظهار داشت: اگرچه در حوزه ترجمه ممیزی مفصلی وجود دارد اما در مقایسه با تألیفات داخلی، راحت‌تر برخورد می‌کنند. متأسفانه با ممیزی‌هایی که ارائه می‌شود اتفاقات مهم داستان منطق خود را از دست می‌دهند که البته این هم بستگی به ناشر دارد که چقدر روی کار وسواس داشته باشد و مقید به این باشد که کتاب کیفیت پایین و مثله شده را منتشر نکند.
وی با اشاره به اینکه کار جدیدی در ترجمه باب شده که آن رونویسی از روی ترجمه‌های دیگر است؛ گفت: یک ناشر در عرض یک ماه، ۱۵-۱۰ کار ترجمه به بازار داده که همه آنها به اسم یک خانم است. از نویسندگانی چون داستایوفسکی، همینگوی، آلبرکامو و… ترجمه‌هایی را منتشر کرده که به گونه‌ای همان ترجمه‌های قبل است! در ایران قانونی وجود دارد که اگر بیست سی در صد متن تغییر کند به عنوان یک متن جدید مورد تأیید قرار می‌گیرد. کسانی را می‌شناختم که می‌دانستم زبان آنها به حدی قوی نیست که کار ترجمه انجام دهند، اما امروز می‌بینم که همین‌ها چندین کتاب ترجمه منتشر کرده‌اند.
این نویسنده با اشاره به اینکه در کار ترجمه اسم جعلی هم داریم؛ گفت: خود من اگر کار ترجمه بخوانم باید اسم مترجم را بشناسم و اگر با یک مترجم جدید روبه رو شدم به ناشر آن اعتماد می‌کنم.
امیدی سرور با اشاره به تفاوت ادبیات ایران و ادبیات خارج از ایران بیان کرد: نویسندگان ما آنچنان درخواستی از ناشران خارجی برای چاپ کتاب‌هایشان نداشته‌اند. اگر ما در قانون کپی‌رایت عضو بودیم؛ قیمت کتاب چند برابر می‌شد. وجود قانون کپی‌رایت تبعات زیادی برای نشر ایران دارد. کتاب‌های فارسی داریم که ترجمه شده باشند اما نه اینکه ناشران خارجی برای ترجمه آنها درخواستی داده باشند بلکه نهادهای دولتی خودمان آنها را به زبانهای دیگر ترجمه کرده‌اند. با این روش متأسفانه ادبیات واقعی و مستقل ما ترجمه نمی‌شود و کارهایی با استفاده از رانت موسسه های نشر دولتی و به سفارش همین موسسه ها به زبانها دیگر ترجمه و منتشر می‌شوند که به شکلی کاذب ادبیات ما را معرفی می‌کنند.
وی در پایان افزود: با این حساب آن نویسنده‌ها معرفی می‌شوند که از رانت و ناشر قوی دولتی برخوردار باشند.
۲۶ آذر ۱۳۹۳