مرد صد ساله ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد و سه نفر در برف معرفی دو کتاب از نشر نیلوفر

۱

سه نفر در برف
نویسنده: اریش کستنر

اریش کستنر در ایران بیش از هر چیز به واسطه کتاب معروف و کلاسیک شده «امیل و کارآگاهان» شناخته می‎شود ( این رمان توسط علی عبدالهی ترجمه و نشر هرمس آن را به بازار فرستاده است) کتابی برای نوجوانان که اغلب آن را سر آغاز رمان کاراگاهی برای نوجوانان محسوب می کنند. حکایت سرقت از یک نوجوان که به همراهی و همدلی تعدادی کودک با او برای یافتن سارق می انجامد که در واقع کل ماجرا بهانه‎ای ست برای آنکه دنیای پاک و بی غل و غش کودکان را ترسیم کند.

اریش کستنر در ۲۳ فوریه ۱۸۹۹ در شهر درسدن بدنیا آمد و در تاریخ ۲۹ ژوئن ۱۹۷۴ در مونیخ دیده از جهان فرو بست. اریش کستنر به علت فعالیت‌های سیاسی مجبور بود که نوشته‌هایش را غالبا با اسم مستعار منتشر کند، اسامی مستعاری که وی استفاده می‌کرد، عبارت بودند از: ملشیور کورتس و روبرت نوینر…

او زندگی پرفراز و نشیبی را گذرانده: حضور در جنگ در جنگ جهانی اول و معافیت به دلیل آسیب جسمی، گرفتن دکترای زبان ادبیات آلمانی، روی کار آمدن هیتلر و و اوج گرفتن نازیسم که از رسم کتاب سوزان این جماعت نژادپرست آثار او نیز در امان نماند و تا آنها روی کار بودند نوشته هایش اجازه انتشار نداشتند حتی داستانهایی که درباره کودکان یا برای آنها می نوشت. با این حال در آلمان ماند و کتابهایش را در خارج از کشورمنتشر می کرد و تنها اجازه یافت چند فیلمنامه برای کودکان بنویسد.

گذشته از شهرت این گونه آثارش او رمانهای برجسته‎ دیگری نوشته است که دستمایه آنها دیگر دنیای کودکان نیست. از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۸ مسئولیت قسمت ادبی روزنامه «نویه سایتونگ» در شهر مونیخ را به عهده گرفت. اریش کستنر در سال ١٩۴۶ روزنامه ای مخصوص جوانان به نام «پنگوئن» را انتشار می‌داد. مدتی نیز رییس انجمن قلم آلمان غربی بود و در آکادمی زبان و شعر و همچنین آکادمی علوم و ادبیات در آلمان (غربی) بشمار می رفت. وی در آکادمی هنرهای زیبا در استان بایرن نیز فعال بود. در سال ۱۹۵۶ جایزه ادبی شهر مونیخ به وی تعلق گرفت و در سال ۱۹۵۹ جایزه صلیب بزرگ آلمان (غربی) را از آن خود کرد. اریش کستنر در سال ۱۹۵۷ موفق به دریافت جایزه ادبی «گئورگ بوشنر» گردید. وی معلم اخلاق و منقد و منتقد جامعه خویش بود. اریش کستنر ، خود را ادامه جریان روشنگری آلمان می دانست. سه اصل زیر برای اریش کستنر دارای اهمیت ویژه ای بود: احساسات متین ، افکار روشن و سادگی کلام.

او در کار سیاسی به فعالیتی متداوم علیه فاشیسم، نازیسم، میلیتاریسم و دیکتاتوری پرداخت؛ رویکردی که فعالیت ادبی نیز به شکلی دیگر بدان می پرداخت. داستانهایش طنزی دلنشین دارند که گاه برای به چهار میخ کشیدن فاشیسم، نظامی‎گری و اخلاق بورژوازی به هزل پهلو می‎زند.

رمان سه نفر در برف که بیش از ده سال پیش توسط ثریا رسولی نیز به فارسی برگردانده شده، این بار با ترجمه مقبول سروش حبیبی از آلمانی به فارسی ترجمه شده است. از این رو سبک دلنشین او در بگارگیری زبانی نزدیک به زبان مردم و برخورداری از مایه‎هایی طنز آمیز و در عین حال پرمعنا در این ترجمه بیش از ترجمه پیشین از کار در آمده است.

سه نفر در برف «ماجرای توبلر» مرد ثروتمندی که صاحب چند کارخانه و هتل است، اما با وجود این دوستان زیادی ندارد. او برای سرگرمی با نام‌ مستعار در مسابقه آگهی تجارتی یکی از کارخانه‌های خود شرکت می‌کند و برحسب اتفاق برنده می‌شود. جایزه این مسابقه دو هفته اقامت در هتلی در کوه‌های آلپ است . او در هیبت مردی فقیر و با نامی دیگر به آن هتل می‌رود. اما دختر توبلر که نگران اوست به هتل تلفن کرده و آنها را از شخصیت واقعی برنده جایزه مطلع می‌کند . از طرفی برنده دوم جایزه که پزشکی بیکار و فقیر است نیز به آن هتل می‌رود. مدیر هتل که منتظر مرد ثروتمند در لباسی فقیرانه است، با این تصور که پزشک همان میلیونر معروف است اتاقی با سرویس عالی در اختیارش می‌گذارد در حالی که میلیونر معروف را به اتاق سرد زیر شیروانی هدایت می‌کند و….

کستنر در ابتدای رمان با لحنی کنایی و مستقیم به این نکته اشاره می کند که بسیاری می پندارند در دنیای مدرن پرونده میلیونر ها بسته شده است اما نکته آنجاست که واقعیت از چیزی دیگر حکایت دارد. او یکی از این میلیونرها را برمی گزیند، شخصیتی که به درستی از موقعیت و جایگاه خود و تاثیری که می‎تواند بر نوع روابطش با دیگران بگذارد آگاه است. مردی که از زندگی اشرافی خود خارج می شود و فرصتی را فراهم می آورد که از بیرون نگاهی به درون زندگی خود بیندازد، فرصتی که می‎تواند حجاب از بسیاری واقعیت ها دیگر گونه بر گیرد و به او نشان بدهد که اطرافیانش چه میزان عزت و احترام برای خود واقعی او قائل هستند و این موقعیت باعث می شود که از چند و چون زندگی اش به دریافتی تازه و دیگر گونه برسد… اینکه چقدر جامعه و مناسبات میان آدمهای آن آلوده به رنگ و ریاست و تا چه اندازه بر ارزش‎های مادی و غیر انسانی استوار است.
این رمان کستنر نیز همانند دیگر آثار او بارها دستمایه ساخت فیلم، اجرای نمایشنامه روی صحنه تاتر و حتی قصه و نمایشنامه رادیویی بوده است.

سه نفر در برف
نویسنده: اریش کستنر
مترجم: سروش حبیبی
انتشارات نیلوفر، زمستان ۱۳۹۲
شمارگان ۱۶۵۰ نسخه
۲۴۸ صفحه ، ۱۴۰۰۰ تومان

*****

۲

مرد صد ساله ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد
نویسنده: یوناس یوناسن

شاید برخی سالهاست براین باور هستند که روزگار شاهکارهای ادبی گذشته است، و این روزها در غیاب گابریل گارسیا مارکز این تصور بیش از پیش به واقعیت نزدیک به نظر می رسد! اما این قول را باور نکنید چون هنوز هم شاهکار ادبی خلق می شود. نمونه اش رمان «مرد صد ساله ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» در جهان با توفیقی چشمگیر روبه رو شده و با انتشار آن به ۲۵ زبان، تاکنون بیش از هشت میلیون نسخه از ان به فروش رفته است. ویژگی مهم این اثر آن است که سبک کار سر راست، خواندنی و مفرح نویسنده، رمان اسکاندیناوی را به سمت و سویی به دور از تیرگی و عبوسی قهرمانان معمول این خطه سوق می دهد. توفیق و شهرت رمان باعث شده تا فیلمسازان نیز به سراغ آن رفته و به تازگی فیلمی با دستمایه قرار دادن مضمون این رمان روانه پرده سینماها کنند.

«یوناس یوناسن» در سال ۱۹۶۱ در جنوب سوئد به دنیا آمد، نوشتن را با روزنامه نگاری در چند روزنامه سود آغاز کرد. سپس مشاور رسانه‎ای و تهیه کننده تلویزیونی هم شد، پشتکار و فعالیت او به قدری بود که روزانه تا ۱۶ ساعت کار کند به همین خاطر شرکت رسانه ای او، به شرکتی موفق بدل شد.

فکر نوشتن این رمان در ۴۷ سالگی ذهن او را به خود مشغول کرد و آن را در ذهن ساخته و پرداخته کرد. اما در خلال گرفتاری های روتین روزانه اش، سال ها طول کشید که به سرانجام برسد چون در این بین اندک اندک فرصتی می‎یافت که بتواند آن را صرف نوشتن بخش کوچکی از این رمان کند که به هرحال به پایان رسید و دوره ای تازه در زندگی او را رقم زد.

از این رو سرانجام اما تصمیم گرفت شرکتش را بفروشد و همراه همسر و فرزندش به منطقه ای دور افتاده در سوئد برود تا تمام وقت به دل مشغولی اصلی اش یعنی نوشتن این رمان بپردازد.

یوناسن رمان خود «مرد صد ساله ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» اثری توصیف کرده که به نحوی هوشمندانه ابلهانه است و او قهرمان رمان را در اقع من دیگری از خود می داند. کسی که بارها دست به دامن او شده تا از پنجره بگریزد و زندگی خود را دوباره از بیخ و بن تغییر بدهد. رمان حاضر اثری ست سر راست، مفرح و گاه قهقهه آور که با تخیلی غنی و به شکلی هوشمندانه قهرمان خود را در خلال وقایع مهم تاریخی قرار می دهد.

آلن کارلسن شخصیت سرحالِ سهل گیری‎ست که که با روش باری به هر جهت خود در زندگی نونه بسیار خوب و به یادماندنی آدمهایی ست که معتقدند هیچ وقت برای شروع دوباره دیر نیست. دومین رمان این نویسنده «دختری که زندگی پادشاه سوئد را نجات داد» نام دارد.

مرد صد ساله ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد
نویسنده: یوناس یوناسن
مترجم: فرزانه طاهری
انتشارات نیلوفر، چاپ اول بهار ۱۳۹۳
شمارگان۱۶۵۰ نسخه
۳۷۷ صفحه، ۱۷۰۰۰ تومان

الف کتاب