کلاوزویتس

کلاوزویتس
نوشته: مایکل هوارد
ترجمه: غلامحسین میرزا صالح
انتشارات ماهی، چاپ اول ، بهار ۱۳۹۳
شمارگان ۱۲۰۰ نسخه
۱۲۷ صفحه، ۶۵۰۰ تومان

***

کمالگرایی صفتی ست که با آن می توان فعالیت نشر ماهی را از بسیاری ناشران ایرانی متمایز کرد، هم در محتوا و هم درفرم؛ از این رو مخاطب با خیالی آسوده می تواند کتابهای این ناشر را تهیه کند. آسوده خاطر از کیفیت متن کتاب، چه تالیف باشد و چه ترجمه (عمده تولیدات این ناشررا متون ترجمه به خود اختصاص می دهد).

سوای این، مخاطب می تواند خیالی راحت داشته باشد که کتابی با کیفیت به لحاظ کیفیت، چاپ، کاغذ و صحافی را با خود به خانه می برد و در مجموع اینکه با ناشری طرف است که همانند برخی از انگشت ناشران برجسته دیگر ایرانی، کم فروشی نمی کند.

با این مقدمه که البته چندان هم با اصل قضیه بی ارتباط نیست، بپردازیم به خود کتاب. «کلاوزویتس» اثر مایکل هاوارد با ترجمه غلامرضا میرزا صالح کتابی ست که به تازگی توسط نشر ماهی وارد بازار نشر شده است و کیفیت مطلوب محتوا وفرم ارائه آن متناسب با آنچه در بالا گفته شد، در مجموع همان چیزی ست که از این ناشر انتظار می رود.

این کتاب پیش از این در مجموعه «بنیانگذاران فرهنگ امروز» توسط نشر طرح نو منتشر شده بودند، اما بیش از پانزده سال از از آن زمان می گذرد و به علت عدم تجدید چاپ ناشر قبلی سالها بود این کتاب در دسترس علاقمندان قرار نداشت و خوشبختانه مجددا چاپ تازه و در خور از آن توسط انتشارات ماهی به بازار آمده است.

کلاوزویتس کیست؟

جنگ تقریبا همزمان با تشکیل نخستین دولت ها در روی زمین زاده شده و قدمتی بیش از پنج هزار سال دارد. اما با وجود اینکه در طول تاریخ جنگ های گوناگونی رخ داده و انسانهای بسیاری با آن درها در گیر بوده اند. انگشت شمارند کسانی که به دلایل و فلسفه جنگ پرداخته اند.

کارل فن کلاوزویتس مردی ست در نوع خود منحصر به فرد، یکی از آن کسانی که به دلایل گوناگونی در طول تاریخ به چهره هایی ماندگار بدل می شوند. کلاوزویتس در دوره ناپلئون می زیست و جنگ‌های گوناگون ناپلئون را به چشم دیده و خود نیز در میدان نبرد حاضر شده بود و کل زندگی‌اش را به جنگ فکر کرده بود. از این رو او را «فیلسوف جنگ» نامیده اند.

حاصل همه‌ی این تجربیات اثری به نام «در باب جنگ» جمع شده است که آن را مهمترین کتاب دراین‌باره می‌دانند. این فیلسوف آلمانی در اثر مهمش جنگ را از زاویه‌های مختلف بررسی کرده و نشان داده که تمام نظریاتی که پیش از او درباره‌ جنگ مطرح شده اند، از نارسائی‌هایی رنج می‌برند. چرا که این نظریات به این امر مهم به صورت تک بعدی نگاه کرده اند. این درحالی بود ‌که خود او نگاه جامعی به این پدیده داشت و آن را از منظر تسلیحات و تدارکات، اخلاقی، فلسفی و تاریخی بررسی کرد.

او جنگ را نه فقط حرفه، که فعالیتی اجتماعی- سیاسی می‌دید و تفاوت استفاده‌ی هدفمند و مشروع از خشونت برای دستیابی به مقاصد سیاسی را از سایر اقدامات بازمی‌شناخت. قسمت اعظم کتاب در باب جنگ فقط برای مورخان نظامی جذابیت دارد و به جزئیات مسائل تاکتیکی و لجستیکی می‌پردازد که چند دهه بعد از مرگ کلاوزویتس قدیمی شدند.

کتاب حاضر در در نه فصل اندیشه‌های کلاوزویتس تامل می‌کند و گفته‌های او را از این نظر که چقدر بعد از مرگش تا امروز معتبر شناخته شده‌اند، می‌کاود: عصر کلاوزویتس، زمینه فکری، زمینه نظامی، زمینه سیاسی، درباب جنگ، نظریه و عمل در جنگ، هدف و وسیله در جنگ، جنگ محدود و جنگ تام و میراث کلاوزویتس عناوین نه گانه فصول این کتاب را تشکیل می دهند.

غلامحسین میرزا صالح علاوه بر ترجمه بسیار خوبی که از متن ارائه کرده و نقش مهمی در خواندنی شدن متن داشته است، مقدمه ای جامع (با توجه به حجم خود کتاب) درباره جنگ، سیر تاریخی و انواع آن نوشته است که خواننده را برای درک بهتر و ارتباط بیشتر با متن اصلی کتاب آماده می سازد.

متن انگلیسی کتاب حاضر نخستین‌بار در سال ۱۹۸۳ منتشر شده و جزو اولین کتاب‌های مجموعه‌ی مختصر و مفید انتشارات آکسفورد به شمار می رود و البته نباید ناگفته گذاشت که یکی از جذابترین آنها نیز هست.