این مقاله را به اشتراک بگذارید
درباره سبک‌شناسی
«فرهنگ سبک‌شناسی» کتابی است نوشته نینا نورگارد، بئاتریکس بوسه و روسیو مونتورو که با ترجمه احمد رضایی‌جمکرانی و مسعود فرهمندفر از طرف نشر مروارید منتشر شده است. این کتاب چنان‌که در بخشی از مقدمه مترجمان بر آن آمده است «دایره‌المعارفی است که توانسته ضمن معرفی شاخه‌ها، اصطلاحات، متفکران و منابع سبک‌شناسی، پیوند این دانش را با حوزه‌های دیگر نشان دهد». کتاب فرهنگ سبک‌شناسی در چهار بخش تنظیم شده است. عنوان‌های سه بخش اول کتاب عبارتند از «شاخه‌های اصلی سبک‌شناسی»، «اصطلاحات کلیدی در سبک‌شناسی» و «متفکران اصلی در سبک‌شناسی». بخش پایانی کتاب نیز به «کتاب‌شناسی سبک‌شناسی» اختصاص دارد. در بخشی از مقدمه مؤلفان بر این کتاب می‌خوانیم: «استعاره‌ای که اغلب برای توصیف سبک‌شناسی به‌کار می‌رود «مجموعه ابزار» یا «جعبه ابزار» است. مفهومی که این استعاره منعکس می‌کند عبارت است از جعبه ابزار بزرگی که طیف گسترده‌ای از ابزارهای زبانیِ قابل دسترس برای منتقدانی را دربر می‌گیرد که امیدوارند تحلیل‌شان را از ادبیات و دیگر انواع متون، قاطعانه در زبان واقعی این متون تثبیت کنند. با ظهور انگاره‌های زبان‌شناسی جدید، بخش‌ها و ابزارهای جدیدی به این جعبه ابزار افزوده شده است. برخی سبک‌شناسان به ابزارهای یک بخش اکتفا می‌کنند.(برای نمونه: نقش‌گرایان، بخش شناختی یا بخش پیکره زبانی) حال آنکه گروهی دیگر آزادانه‌تر با ترکیب امکانات این جعبه ابزار یکدست و کامل، ویژگی بینارشته‌ای سبک‌شناسی را برمی‌گزینند. کتاب حاضر قصد دارد نمایی کلی از جعبه ابزار سبک‌شناسی، ابزار قابل دسترس آن، انگاره‌های زبان‌شناختی مختلف و شاخه‌های سبک‌شناسی که این ابزار را تولید کرده و / یا به کار می‌برند، همچنین اندیشمندان اصلی این حوزه، در اختیار خواننده قرار دهد». در ادامه این مقدمه، درباره بخش‌های چهارگانه آن چنین می‌خوانیم: «بخش اول، «شاخه‌های اصلی سبک‌شناسی» است که نمایی کلی از حوزه‌های متنوع سبک‌شناسی را در اختیار قرار می‌دهد و متشکل از مدخل‌هایی با رویکردهای متفاوت سبک‌شناسی به متن است… بخش دوم، «اصطلاحات کلیدی سبک‌شناسی»، شامل فهرست گسترده‌ای از اصطلاحات و مفاهیم مرتبط با این حوزه به همراه مراجع التقاطی سودمند میان مدخل‌های مختلف است. بخش سوم، «متفکران اصلی سبک‌شناسی» است که فهرستی از اندیشمندان مهم و افراد شاخص در این زمینه، خلاصه آثار، عقاید و مشارکت فراگیر آنان را به‌خوبی در اختیار قرار می‌دهد … بخش نهایی، «کتاب‌شناسی سبک‌شناسی»، شامل فهرستی جامع از متون محوری سبک‌شناسی است. در این بخش متون سبک‌شناسی که در بخش‌های قبلی این کتاب به آنها ارجاع داده شده، فهرست شده‌اند، همچنان‌که، تعداد قابل ملاحظه‌ای از متون دیگر سبک‌شناسی ذکر شده که شاخه‌های گوناگون این حوزه را دربر می‌گیرند».
مرور گذشته
«دست‌هایت را در کلمه‌هایم فرو کن» مجموعه شعری است از سیدمحمد مرکبیان که از طرف نشر مروارید منتشر شده است. این مجموعه شامل ٧۴ شعر کوتاه است، همراه با یادداشتی کوتاه در سرآغاز آن. در این یادداشت می‌خوانیم: «مرور گذشته هیچ‌چیز را تغییر نمی‌دهد. هیچ در بسته‌ای گشوده نمی‌شود و هیچ زخمی، التیام نمی‌یابد. با این‌همه، گاهی مجبوریم گذشته‌مان را مرور کنیم. نیم‌نگاهی که شاید دقیقه‌ها و ساعت‌ها و روزها، ما را در خود حبس کند و کسی چه می‌داند تحمل این بار اضافه بر دوش‌هامان به چه کارمان خواهد آمد! مثال بار سنگین گناهی بخشوده‌شده و کوچک بر دوش‌های انسان که چاره‌ی هیچ آینده‌ای نیست اما حضورش حذف ناشدنی‌ست.در مجموعه‌ی «دست‌هایت را در کلمه‌هایم فرو کن» بخش تلخی از گذشته‌ی شاعر حبس‌شده است. بخشی از گذشته‌ی بخشیده‌شده‌ای که هر گاه سطرهایش را مرور می‌کنم دقیقه‌ها و ساعت‌ها و روزها در گذشته چرخ می‌زنم و در شانه‌هایم افتادگی محزونی را احساس می‌کنم. این سطرها تجربه‌ی زیست من‌اند و امیدوارم با انتشارشان، گذشته‌ی سالی که اندوهش بیش‌تر از شادی‌هایش بوده، کمی دورتر از من بایستد». اینک شعری از این مجموعه: «می‌رسم به شعر/ می‌زنم زیر گریه/ می‌زنم زیر ترس‌هایم!/ صدای ماشین زوار در رفته‌ای/ چهار چرخ، سکوت را زیر می‌گیرد/ می‌لرزد دستی بر فرمان/ و جاده، راه را گم می‌کند./ دو نیمم کرده، اره‌ای/ و تراشه‌هایم/ محل وقوع حادثه را/ پیش از رسیدن پلیس/ هاشور می‌زنند./ پرده را می‌رقصاند باد/ محو در تماشای اشیاء/ و دلهره‌ی اصابت حشره‌ای به دیوار/ راه تازه‌ای را پیش رویم می‌بندد./ فرمان، رها/ و جاده از چرخ‌ها خارج می‌شود/ شاید زنده ماندیم/ شاید کابوس آخرین ضربه/ بیداری آن‌سوی پنجره باشد».
قلب بیماری خطرناکی است
«از من بعید» عنوان مجموعه شعری است از محسن بوالحسنی که از طرف نشر مروارید منتشر شده است. این کتاب که پنجمین مجموعه شعر محسن بوالحسنی است، شامل ٣۵ شعر است. عشق، مرگ و ترس و دلهره ازجمله مضامین شعرهای این مجموعه هستند. شعرهای این مجموعه زبانی ساده دارند و اغلب در عین تلخی رگه‌ای از طنز در آنها مشاهده می‌شود. کابوس و فضای کابوس‌گونه نیز یکی از ویژگی‌های برخی از شعرهای مجموعه «از من بعید» است. شعری از این مجموعه را می‌خوانیم: «در آب افتاده بودم و/ سعی داشتم پنجره‌ای را باز کنم/ که از من فارغ بود/ و تا با صدای بلند/ چیزی می‌گفتم/ پرنده دود می‌شد/ آب دود می‌شد/ و «واو»هایی از حباب/ توی سینه‌ام جان می‌گرفت/ من این‌طور وقت‌ها/ نهنگ خوبی نیستم/ حتی بلد نیستم حرف بزنم/ گریه کنم/ و یا در زوایای مختلف/ عکس زیبایی/ برای توریست‌ها باشم/ من این‌طور وقت‌ها/ غرق که می‌شوم/ شنا بلد نیستم./ من اصلا شنا بلد نیستم/ و حرف‌هایم را هی می‌خورم/ مثل آب…/ باز می‌کنم حباب سینه‌ام را/ سر می‌گذارم روی پوست بیمار تنم/ دریاها را شور می‌کنم/ و در یک فراقت بدخیم/ برای کسی/ می‌نویسم:/ قلب/ بیماری خطرناکی است/ و فرق می‌کند با این‌که/ این خانه/ سال دیگر/ نهنگ ندارد».
شرق