این مقاله را به اشتراک بگذارید
با گذشت بیش از سه دهه از ساخت فیلم «عقابها» به کارگردانی زنده‌یاد ساموئل خاچکیان، این فیلم پرمخاطب‌ترین اثر سینمای دفاع مقدس محسوب می‌شود و به روایتی حتی پرمخاطب‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران نیز به شمار می‌آید.
سعید راد بازیگر اصلی این فیلم که در «عقابها» در نقش یک خلبان مقابل دوربین رفته بود، چند شاخصه را علت مهم جذب مخاطب این فیلم دانست و در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی ایسنا، گفت: اول آنکه موضوع فیلم بسیار به روز بود و همزمان با جنگ تحمیلی این کار ساخته شد. به طوری که هنگام کار هواپیماهایی که به پایگاه شکاری رفت و آمد می‌کردند را می‌دیدیم.
وی ادامه داد: «عقابها» فیلم خوش ساختی بود و ساموئل خاچکیان نگاه خوبی به سینما داشت، ضمن اینکه تا به حال در سینما یک خلبان ارتشی را این گونه نشان نداده بودند و به خانواده آن‌ها هم پرداخته نشده بود. این فیلم جنبه ناسیونالیسم ایرانی‌ها را هم تحریک می‌کرد.
فیلم «عقابها»
این بازیگر «عقابها» را خارج از کلیشه‌های معمول فیلم‌های ابتدای دهه شصت دانست و گفت: فیلم شعاری نبود و تماشاگر با قهرمان‌های کار راحت بودند چرا که آن‌ها از توده مردم بودند و با آن‌ها حس همذات پنداری داشتند. به طوری که وقتی شخصیتی که رضا رویگری نقش آن را بازی می‌کرد، شهید شد خود من در سینما بغض کردم و یا وقتی آن دو نفر به مرز می‌رسیدند حس غرور به مخاطب منتقل می‌شد. مجموع این چیزها فیلم را موفق کرد.
وی با اشاره به حضورش در این فیلم یادآور شد: ساموئل خاچکیان را دیده بودم و او را به عنوان یک کارگردان مطرح و شناخته شده‌ای می‌شناختم. وقتی علی مزینانی تهیه‌کننده کار این نقش را پیشنهاد کرد ابتدا وقتی دیدم کار با محوریت خلبانان است جا خوردم اما بلافاصله فهمیدم قرار است یک کار تکنیکال ساخته شود و همان آن فیلم را خوش ساخت کرد و معتقدم شانس من بوده که در این نقش بازی کنم.
راد «عقابها» را پرمخاطب ترین فیلم تاریخ سینما عنوان کرد و گفت: با صحبتی که با آقای علم‌الهدی و جیرانی داشتم، آن‌ها این حرف من را تأیید کردند و اگر با بلیت امروز محاسبه کنیم این فیلم ۲۹ میلیارد فروخته است.
وی افزود: فیلم در ۱۵ سینما اکران می‌شد و با بلیت ۳ تومانی در روز ۶۰۰ هزار تومان می‌فروخت. آن هم در زمانی که اگر فیلمی روزی ۱۲۰ هزار تومان فروش داشت می‌گفتند، بسیار خوب است. حتی تا سال‌ها پیش وقتی فیلمی در شهرستان‌ها فروش نداشت آن را برمی‌داشتند و «عقابها» را اکران می‌کردند.
این بازیگر زمان فیلمبرداری «عقابها» را حدود سه ماه عنوان کرد و گفت: محل فیلمبرداری ما در طالقان و پایگاه یکم شکاری در پشت فرودگاه مهرآباد بود و در همان زمان هم کار بسیار پرهزینه بود و تقریبا در روز به ۲۰۰ نفر سرویس داده می‌شد.
وی انتخاب درست بازیگران را یکی دیگر از عوامل موفقیت «عقابها» عنوان کرد و ادامه داد: این فیلم بازیگران زیادی داشت که همه خوب و درست انتخاب شده بودند و مجموع این‌ها فیلم را جذاب می‌کرد. خود من برای نقشم از خلبان‌هایی که در پایگاه شکاری بودند تحقیق کردم و جزئیات را پرسیده بودم. اما متأسفانه امروز مطالعه بازیگران کم شده و حتی سناریویشان را هم نمی‌خوانند.
این بازیگر جای کارگردان‌هایی مانند خاچکیان را در سینما خالی دانست و گفت: متأسفانه امروز همه چیز شوخی شده است. همه مدعی هستند و همه می‌خواهند کارگردان شوند و قواعد بازی سینما بهم خورده است. سینمای دفاع مقدس کارگردان‌های کاربلد و در واقع این کاره می‌خواهد، افرادی مانند درویش، حاتمی‌کیا و زنده‌یاد ملاقلی‌پور. کارگردان‌هایی که این مقوله را کاملا بشناسند.
راد که در آثار متعددی از سینمای دفاع مقدس به ایفای نقش پرداخته است، تأکید کرد: «عقابها» ساختن راحت است اما به شرط آنکه کسی که کار بلد هست آن را بسازد. امروز می‌بینیم متأسفانه کسانی که کار بلد نیستند کار می‌کنند. این استقبال همیشه می‌تواند باشد. به شرط آنکه حقیقت را بگویند. در سینمای ما کسی حاضر نیست حقیقت را بگوید و بشنود و به خاطر همین فیلم‌های ایرانی جانش را از دست داده و بازی‌ها دروغ شده است.
در «عقابها» که در سال ۱۳۶۳ ساخته شد سعید راد، جمشید هاشم‌پور و رضا رویگری نقش‌های اصلی را بازی کرده‌اند. این فیلم در سال ۱۳۶۴ اکران شد و درحالی که جمعیت ایران نزدیک به ۴۵ میلیون نفر بود، ۱۸ درصد به دیدن فیلم رفتند و در کل فیلم به فروشی معادل ۷۳۸ میلیون و ۶۲۰ هزار تومان رسید.
در جنگ ایران و عراق یک هواپیمای ارتش ایران، پس از انجام مأموریتی درخاک عراق، مورد حمله عراقی‌ها قرار می‌گیرد و در کردستان عراق سقوط می‌کند. «عقابها» که زنده یاد امیر قویدل نیز نقش بسزایی در شکل گیری آن داشته است بر پایه رویداد واقعی نجات خلبان ایرانی به نام یدالله شریفی راد به وسیله کردهای عراقی و انتقال او به ایران ساخته شده است.