این مقاله را به اشتراک بگذارید
تازه های انتشارات نیلوفر
دوازده کتاب در یک رمان
«سال‌های سگ» عنوان یکی از مشهورترین و مهم‌ترین رمان‌های گونتر گراس است که به‌تازگی با ترجمه حسن نقره‌چی در نشر نیلوفر منتشر شده است. «سال‌های سگ» در کنار دو اثر مهم دیگر گونترگراس یعنی «طبل حلبی» و «موش و گربه» جزء آثار شاخص این نویسنده آلمانی برنده جایزه نوبل به‌شمار می‌رود. «سال‌های سگ» سه بخش دارد و در هر بخش یک سگ محور داستان قرار گرفته. این رمان گونترگراس پیش از این با عنوان سال‌های سگی در ایران شناخته می‌شد اما مترجم کتاب معتقد است که سال‌های سگی عنوان دقیقی برای این اثر نیست. به اعتقاد او، سال‌های سگی نه‌تنها از دقت کافی برخوردار نیست بلکه با منظور نویسنده هم مغایرت دارد چرا‌که این ترکیب باری منفی به همراه دارد و تداعی‌کننده سال‌های سیاه و شوم است. به نوشته مترجم، گونترگراس از دو اسم سال و سگ اضافه تملیکی ساخته و سال‌ها را به تملک سگ درآورده. «شیفت‌های صبح»، «نامه‌های عاشقانه» و «ماترنانه‌ها» عناوین سه بخش این رمان گونترگراس است و بخش اولش این‌طور شروع می‌شود: «تو بگو! نه شما بگویید! یا تو می‌گویی؟ شاید باید هنرپیشه شروع کند؟ یا مترسک‌ها باید همه با هم قر و قاطی بگویند؟ یا می‌خواهیم تا قمر در برج دلو آید؟ خواهش می‌کنم شما شروع کنید. هرچه باشد سگ شما بود، اما پیش از سگ من سگ شما و سگ پس‌انداخته سگ بود. یکی از ما باید شروع کند: تو یا او، شما یا من…چندین و چند غروب پیش از این، خیلی پیش از آن‌که ما به وجود آییم و ایکسل هر روز جریان داشت و بی‌بازتاب تصویرمان همیشه و همواره به دریا می‌ریخت». «سال‌های سگ» در هر بخش‌اش یک دوره زمانی را روایت می‌کند و به‌ترتیب دوره پیش از نازی‌ها، دوره قدرت نازی‌ها و دوران پس از نازی‌ها را روایت می‌کند. گونترگراس در یکی از مصاحبه‌هایش «سال‌های سگ» را مهم‌ترین اثرش دانسته و البته این رمان پیچیدگی‌هایی دارد و مسائل تاریخی و اجتماعی در رمان بیان شده‌اند. همچنین گراس در این داستان از افسانه‌ها و خرافات آلمانی استفاده کرده و در جاهایی از داستان به گذشته نقب زده است. یکی از منتقدان نشریه اشپیگل پس از انتشار «سال‌های سگ» این رمان را خلاصه دوازده کتاب در یک کتاب دانسته بود.
چهره اندوهگین من
«تا زمانی که» گزیده‌ای از داستان‌ها و نقدهای هاینریش بل، نویسنده آلمانی برنده جایزه نوبل ادبی است که این روزها با ترجمه کامران جمالی توسط نشر نیلوفر به چاپ رسیده است. داستان‌هایی که در این کتاب ترجمه شده‌اند، از دو مجموعه «بیگانه وقتی رسیدی به اسپا…» و مجموعه داستان‌های طنزآمیز «فقط به مناسبت کریسمس» انتخاب شده‌اند و در آخر هم داستانی با عنوان «موقعیتی که در رمان‌های بد پیش می‌آید» ترجمه شده. در پیوست کتاب نیز دو نقد از هاینریش بل ترجمه شده است. مترجم کتاب داستان‌هایی که در این مجموعه ترجمه کرده را بر‌اساس توالی زمانی به چاپ رسانده است و به‌این‌ترتیب داستان‌هایی مربوط به دوره‌های پیش از آغاز جنگ و اوایل حکومت فاشیست‌ها، زمان جنگ و بعد از آن در این کتاب دیده می‌شود. دو نقد هاینریش بل که در پایان کتاب ترجمه شده‌اند، «نقدی بر جنگ و صلح یا کوشش در جهت نزدیکی» و «درباره رمان» نام دارند و در بخشی از این نقد دوم کتاب درباره رمان در جهان امروز می‌خوانیم: «رمان، این کودکی که بارها مرگش اعلام شده است، اما درواقع خردسال‌تر از آن است که بمیرد، پدیده‌ای که اینک امروزی است و به‌زودی متعلق به گذشته می‌شود-از قهقهه هومری سرشار نیست. به‌نظر می‌رسد که واقعا طنزش را از دست داده است. البته بی‌دلیل نیست. زنگ تفریح میان دو فاجعه (دو جنگ جهانی) بسیار کوتاه‌تر از آن بود که بتواند دوباره طنزش را بیابد، و حالا تهدیدی جدی پا به عرصه وجود گذاشته است که تمامی اوهامی را که بشر تاکنون راجع به کن‌فیکون از خود ساخته بود، تا حد یک کابوس معمولی در خواب تنزل داده است: قمرهای مصنوعی حامل بمب‌های اتمی که زمین را دور می‌زنند و در هر مکان که بخواهند بار خود را تخلیه می‌کنند، دیگر وهم بشری نیست. پیشرفت، مطلقا فاقد طنز است، چون به خوش‌بین‌ها تفویض شده است. آن‌که در چنگال چنین تهدیدی خودکشی نکند، یا به صورت اتوماتیک به زیست خود ادامه می‌دهد (بر زمینه نظم ساعت‌گونه‌ای که با تیک‌تاک خود، خوش‌بینی ابلهانه‌ای را می‌پراکند) یا باید حداقل یک ارزن طنز در وجودش باشد، همان‌مقدار که او را، حداقل گاه‌گاهی، از این احساس که آدم بزرگی است رها سازد».
گریزها و تغییرها
«دگرگونی‌ها» رمانی است از ژ.م.گ.لوکلزیو که مرتضی عسگری آن را به فارسی برگردانده و نشر نیلوفر به تازگی منتشرش کرده است. ژان مارو گوستاو لوکلزیو در سال ١٩۴٠ در نیس متولد شد و خیلی زود و در همان کودکی‌اش به نوشتن روی آورد. او از دوره کودکی به نوشتن در گونه‌های مختلف ادبی مثل شعر و داستان بلند و کوتاه پرداخت اما هیچ‌یک از این نوشته‌هایش تا پیش از انتشار نخستین رمانش با عنوان «صورت جلسه» به چاپ نرسیدند. «صورت جلسه» در سال ١٩۶٣ برای اولین‌بار منتشر شد و با بردن جایزه رنودوت شهرتی برای نویسنده‌اش فراهم کرد. آثار لوکلزیو امروز در حدود ٣٠ جلد است و این نویسنده پرکار در سال ٢٠٠٨ برنده جایزه نوبل ادبی هم شد. در توضیحات کتاب درباره رمان «دگرگونی‌ها» آمده: «این رمان نسل‌اندرنسل و دوره‌به‌دوره، از انقلاب فرانسه گرفته تا آزادشدن تدریجی مستعمرات، شروع می‌کند و به شهر نیس، زادگاه نویسنده، و جزیره موریس می‌رسد. عقاید و احساسات این نویسنده مبتکر و جریده‌رو که اکنون ٧۵ ساله است، در کتاب‌های پیشین او هرگز به این صورت با چنین شرح و تفصیلی فاش نشده است. لوکلزیو زندگانی خود را که سراسر پر از گریز از این شهر به آن شهر و از این کشور به آن کشور بوده و هرگز در جایی قرار نگرفته و به هیچ‌جا دل نبسته است در این رمان که یکی از زیباترین کتاب‌های اوست به تفصیل شرح داده است».