این مقاله را به اشتراک بگذارید
در فیلم « پل جاسوس ها » ، دولت آمریکا در یک ماموریت محرمانه هواپیمایی را بصورت مخفیانه برای تجسس به خاک شوروی می فرستد اما این هواپیما در خاک شوروی سرنگون می شود و خلبان این هواپیما به نام گری پاورز ( آستین استول ) دستگیر می شود.
نقد فیلم پل جاسوس ها ساخته استیون اسپیلبرگ
میثم کریمی
دوران جنگ سرد میان آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی یکی از حساس ترین دوران پس از جنگ جهانی دوم بود که طی آن جهانیان هر لحظه بیم آغاز جنگی ویرانگر میان این دو قدرت نظامی برتر جهان را داشتند. یکی از مهمترین اتفاقاتی که در این دوران رخ داد، ماجرای سقوط هواپیمای جاسوسی آمریکا به نام U-2 در خاک شوروی بود که در سال ۱۹۶۰ رخ داد. در جریان این سرنگونی، خلبان ۳۰ ساله این هواپیما به نام گری پاورز دستگیر شد و اگرچه آمریکایی ها بطور کامل همه چیز را انکار کردند، اما پس از مشاهده تصاویر خلبانشان در دادگاه محاکمه در شوروی، مجبور به پذیرش جاسوسی از این کشور شدند. پس از این اتفاق دولت آمریکا تصمیم به معاوضه یک جاسوس شوروی دستگیر شده در آمریکا به نام رادولف آبل با اسیر آمریکایی اسیر شده در خاک شوروی گرفت و فیلم « پل جاسوس ها » نیز براساس این رویداد مهم تاریخی ساخته شده است.
در فیلم « پل جاسوس ها » ، دولت آمریکا در یک ماموریت محرمانه هواپیمایی را بصورت مخفیانه برای تجسس به خاک شوروی می فرستد اما این هواپیما در خاک شوروی سرنگون می شود و خلبان این هواپیما به نام گری پاورز ( آستین استول ) دستگیر می شود. در آنسوی دنیا در ایالات متحده نیز جاسوس شوروی به نام رادولف آبل ( مارک رایلنس ) دستگیر می شود اما وکیلی به نام جیمز بی داناوان ( تام هنکس ) وکالت او را برعهده می گیرد. با اینحال آبل در دادگاه محکوم می شود اما پس از انتشار خبر دستگیری پاورز در شوروی، پیشنهاد معاوضه این دو جاسوس مطرح می شود و…
« پل جاسوس ها » را مت چارمن انگلیسی نوشته که بیشتر به عنوان نمایشنامه نویس شناخته می شود به همین جهت وظیفه بازنویسی و تکمیل این فیلمنامه را برادران کوئن برعهده گرفته اند. اما نتیجه کار بیشتر از اینکه شباهت به کارهای کوئن که اغلب تیز و برنده هستند داشته باشد، امضای کارگردانی اسپیلبرگ را پای اثر دارد. اسپیلبرگ که آخرین بار در سال ۲۰۱۲ با فیلم « لینکن » توانست موفقیت های بسیاری را کسب نماید و یکی از بهترین آثار سال را تهیه و کارگردانی کند، پس از ۳ سال به سینما بازگشته و موضوعی را برای ساخت انتخاب کرده که معمولا در هالیوود خودش به سراغ ساخت آنها می رود!
« پل جاسوس ها » به اقتضای فضای خاص دوران جنگ سرد، حال و هوایی خفقان آور و ترسناک دارد و عدم اعتماد نسبت به تک تک افراد جامعه ، در تمام لحظات فیلم موج می زند. قهرمان فیلم به نام داناوان، وکیلی است که سعی دارد در جریان جنگ تسلیحاتی میان دو اَبَرقدرت آن سالها، اخلاق و قاعده را نبازد اما خود تبدیل به سوژه ای جدید برای شک ورزیدن می گردد بطوریکه حتی پسرش نیز با دفاع کردن او از یک کومونیست مخالف می ورزد و مردم شهر نیز با نگاهی متفاوت به او می نگرند. با اینحال اگرچه به نظر می رسد داناوان حتی برای دشمنانش هم حق و حقوقی قائل باشد، اما فیلم هرگز بطور کامل اعلام نمی کند که آیا می بایست مخاطب به رفتار و کردار او اطمینان داشته باشد یا اینکه خود او نیز بخشی از این بازی سیاسی است؟ استیون اسپیلبرگ به خوبی از قهرمان سازی پرهیز کرده و شخصیت های داستان را سیاه و سفید معرفی نکرده است.
اسپیلبرگ به خوبی توانسته فضایی آکنده از ترس و خفقان را در « پل جاسوس ها » بازسازی نماید. در این فیلم خبری از شخصیت های دوست داشتنی و قابل اعتماد نیست و هرآنچه که بر زبان جاری می شود فقط قواعدی است که همانند یک بازی شطرنج باید در جای صحیح خود جاری گردد. داناوان در مرکز این اتفاقات ترسناک میان شوروی و ایالات متحده می بایست قواعد بازی را طوری بچیند که در نهایت بتواند مسائل را بدون هرگونه تنش حل و فصل نماید و زنده و سرپا نگه داشتن داشتن فصل میانی این بازی به بهترین شکل ممکن، هنری است که استیون اسپیلبرگ به خوبی از عهده انجام آن برآمده است.
توجه به جزئیات داستان و پرداخت شخصیت های فیلم، از جمله ویژگی مثبت « پل جاسوس ها » می باشد که به همراه فیلمنامه پر از تعلیق چارمن و کوئن ها، یکی از بهترین آثار تریلر سال را رقم زده است. اسپیلبرگ که در آخرین ساخته اش یعنی « لینکلن » ، به خوبی توانسته بود یکی از مهمترین دوران تاریخ ایالات متحده را به تصویر بکشد، در « پل جاسوس ها » نیز موفق شده جزئیات ارزشمندی از دوران جنگ سرد را به نمایش بگذارد. « پل جاسوس ها » در مقایسه با « لینکلن » از پیچش های داستانی به مراتب بیشتری برخوردار می باشد اما فیلم هرگز در به سرانجام رساندن این پیچش های داستانی به تکاپو نمی افتد و به تمامی علامت سوال ها پاسخ می دهد.
همچنین باید به فیلمبرداری و موسیقی متن فوق العاده فیلم نیز اشاره کرد که همانند اکثر آثار اسپیلبرگ در « پل جاسوس ها » نیز برجسته و قابل ستایش می باشد. یانوش کامینسکیبرای فیلمبرداری « پل جاسوس ها » با نظر مثبت اسپیلبرگ، قاب هایی کلاسیک را جایگزین شیوه های مدرن فیلمبرداری کرده و نتیجه این تصمیم ثبت تصاویری شده که چشم نواز هستند و می توانند یک کلاس درس آموزشی عالی باشند. اوج هنر تصویربرداری کامینسکی و کارگردانی اسپیلبرگ را می توان در سکانس نفس گیر متروی نیویورک مشاهده کرد که تماشاگر را غافلگیر می کند. موسیقی متن توماس نیومن نیز در لحظات مختلف فیلم خودنمایی می کند و مخصوصا در یک سوم پایانی فیلم می توانید قطعات ماندگار و زیبایی را بشنوید.
با اینحال « پل جاسوس ها » اثر بی نقصی هم نیست و گهگاهی به لکنت هم می افتد و آن زمانی است که مسیر مستندش را فراموش می کند و رویه ای جانبدارانه در خصوص اتفاقات آن سالها را پیش می گیرد. البته اسپیلبرگ با هوشمندی که همواره از وی یه یاد داشته ایم، اجازه نداده تا تغییرات محسوس و جانبدارانه ای که در خصوص روایت شکل گرفته، خللی در جذابیت داستان ایجاد نماید و به حدی شعارگونه باشد که مخاطب را پس بزند. اسپیلبرگ با کنترل ضرباهنگ فیلم، تدوین مناسب و همچنین دیالوگ نویسی فوق العاده ای که می شود رد برادران کوئن را در آن مشاهده کرد، به نقطه ای می رسد که تماشاگر را محو در تصویر می کند و تماشاگر نیز ترجیح می دهد تا شنونده داستان این معاوضه از زبان سازندگان باشد و به این روایت اعتماد نماید.
تام هنکس در نقش جیمز داناوان بازی فوق العاده ای از خود به نمایش گذاشته است اما در سالهای اخیر بازی های به مراتب ماندگارتری را از او بر پرده نقره ای سینما شاهد بوده ایم. تام هنکس اگرچه مانند همیشه مسلط است و تماشاگر می تواند از تماشای نقش آفرینی او لذت ببرد، اما بازی در نقش جیمز داناوان پیشرفتی نسبت به گذشته برای او محسوب نمی شود. اِمی رایان در نقش کوتاه تری که برعهده گرفته، درخشان تر از دیگران بازیگران فیلم است و حتی شاید بتواند در فصل جوایز اسکار شگفتی ساز شود.
« پل جاسوس ها » تریلری استاندارد و تماشایی است که پازل های آن به خوبی در طول داستان در کنار یکدیگر چیده می شوند تا تصویر نهایی را شکل دهند. اسپیلبرگ در جدیدترین ساخته اش شباهتی به کارگردان « لینکلن » ندارد بلکه در اینجا شباهت هایی به آلفرد هیچکاک در بخش حفظ تعلیق در داستان پیدا کرده است. البته « پل جاسوس ها » نمی تواند از حیث تعلیق به شاهکار اسپیلبرگ یعنی « دوئل » برسد اما با اینحال کماکان می توان از این فیلم به عنوان یکی از ارزشمندترین آثار جاسوسی سال نام برد که قطعا نامش در فصل اسکار بیشتر شنیده خواهد شد.
هفت فاز
پل جاسوس ها (Bridge of Spies)
کارگردان : Steven Spielberg
نویسنده : Joel Coen , Ethan Coen ، Matt Charman
بازیگران :
Tom Hanks …James B. Donovan
Amy Ryan … Mary Donovan
Mark Rylance…Rudolf Abel
Austin Stowell… Francis Gary Powers
رده سنی : PG-13 ( مناسب برای افراد بالای ۱۳ سال)
ژانر : بیوگرافی
زمان : ۱۴۱ دقیقه