سرگذشت یک نابغه

سرگذشت یک نابغه

چندی پیش مجموعه داستانی از آرتور شنیتسلر با عنوان «دیگری» با ترجمه علی‌اصغر حداد در نشر ماهی منتشر شد که این کتاب دربرگیرنده ٢٢ داستان کوتاه است. شنیتسلر نویسنده اتریشی آغاز قرن بیستم است و از مهم‌ترین نویسندگان اتریش به شمار می‌رود. حداد پیش از این دو داستان «بازی در سپیده‌دم» و «رویا» را از شنیتسلر ترجمه و در قالب یک کتاب منتشر کرده بود که این کتاب چندسال پیش از طرف انتشارات نیلوفر منتشر شد. او همچنین قبل‌تر، دو داستان «ستوان گوستل» و «مرده‌ها سکوت می‌کنند» را نیز از شنیتسلر ترجمه کرده بود؛ این دو داستان در کتاب «مجموعه نامرئی» که داستان‌هایی است از نویسندگان آلمانی‌زبان چاپ، و از طرف نشر ماهی منتشر شد، ضمن اینکه پیش از آن داستان «مرده‌ها سکوت می‌کنند» با ترجمه حداد به‌صورت تک‌کتاب از طرف نشر تجربه منتشر شده بود. شنیتسلر از جمله نویسندگان آغازگر ادبیات مدرن به شمار می‌رود که اولین‌بار توسط صادق هدایت به ایران معرفی شد. هدایت در آن سال‌ها داستان «کور و برادش» را از شنیتسلر ترجمه کرده بود که این داستان در کتاب «نوشته‌های پراکنده» آمده است. مرگ، وحشت و اضطراب‌های روانی و بحران در روابط آدم‌ها از مضامین اصلی غالب داستان‌های مجموعه «دیگری» است. شنیتسلر علاقه زیادی به فروید داشت و در بسیاری از آثارش سرنوشت قهرمان‌های داستان‌هایش از منظری روان‌شناختی تصویر شده‌اند. حداد در بخشی از مقدمه کتاب «دیگری» درباره قهرمان‌های داستان‌های شنیتسلر نوشته: «رویدادهای آثار او بیشتر در شهر وین رخ می‌دهند. قهرمانان او شخصیت‌های تیپیکی هستند از جامعه آن روز وین: افسران، پزشکان، هنرمندان، خبرنگاران، بازیگران، افراد خانواده سلطنتی، وابستگان به دربار و البته دخترکان زیباروی حاشیه شهر. در آثار او به کارگران و تهیدستان کمتر برمی‌خوریم. از همین‌رو برخی از منتقدان ادبی او را به یک‌سویه‌نگری متهم می‌کنند. شنیتسلر در آثار خود به توصیف اختلالات روانی نمی‌پردازد، مسئله مورد علاقه او، آن روندی است که در درون شخصیت‌هایش جریان می‌یابد: کشمکشی که قهرمانانش در راه دستیابی به امیالشان با آن روبه‌رو هستند. تصادفی نیست که شنیتسلر در نوول «ستوان گوستل» مونولوگ درونی را برای نخستین‌بار در ادبیات آلمانی‌زبان به کار می‌گیرد و موفق می‌شود فضایی بیافریند که خواننده‌اش بتواند کشمکش‌های درونی قهرمان اثر را عمیق‌تر دریابد.
شنیتسلر می‌کوشد راست و دروغ‌هایی را آشکار کند که شخصیت‌هایش در چنبره مقررات و ممنوعیت‌های اجتماعی با آن درگیرند. تلاش قهرمانان او برای رهایی از چارچوب تنگ بایدها و نبایدهای اجتماعی اغلب به فاجعه می‌انجامد.» عناوین داستان‌های مجموعه «دیگری» عبارتند از: «چه ملودی زیبایی»، «چشم‌انتظار خدای بی‌جاه و مقام»، «آمریکا»، «ارث»، «پرنس در سالن است»، «دوست من اوپسیلون»، «دیگری»، «ثروت»، «پسر»، «کمدی کوچک»، «دسته‌گل»، «فرصت یک‌ساعته»، «زن بعدی»، «آخرین نامه آندریاس تامایر»، «نیکی؛ بی‌تظاهر و بی‌ریا»، «موفقیت»، «کراوات سبز»، «رقاص یونانی»، «پیشگویی»، «سرگذشت یک نابغه»، «قاتل» و «هشدار سه‌گانه».