این مقاله را به اشتراک بگذارید
اتوبوس اکران‌های بدون برنامه تمام می‌شود؟
چقدر اکران شدن مساله است
شراره داودی/ عدم تناسب تولید و پخش در سینمای ایران از مشکلات قدیمی این حوزه به حساب می‌آید، ما در طول سال فیلم‌های زیادی را تولید می‌کنیم که از این میان در بهترین حالت دست‌کم نیمی فرصت اکران پیدا می‌کنند. هرچند طی یک سال گذشته با اضافه شدن بخش هنر و تجربه به چرخه اکران سینما، برخی فیلم‌هایی که شاید اکران شدن‌شان محال به نظر می‌رسید و سال‌ها در کمد کارگردان و تهیه‌کنندگان‌شان مانده بودند، روی پرده نقره‌ای آمدند و فرصت دیده شدن را پیدا کردند.
معمولا آثار سینمایی در زمان اکران به سرگروهی سینماها به نمایش در می‌آیند و توزیع‌کننده‌های آثار سینمایی برای نمایش فیلمها با یکی از پنج سینمای سرگروه قرارداد می‌بندند و تولیدات خود را از این طریق به مرحله اکران می‌رسانند. سینماهای سرگروه اکران فیلمها، ازجمله مهم‌ترین سالن‌های سینمای کشور هستند.
در آیین‌نامه شورای صنفی نمایش در سال ۹۴ قرار بر این بوده که در هر دوره پنج فیلم با سرگروه و یک فیلم به صورت آزاد اکران شود؛ اتفاقی که عملا در این روزها نمی‌افتد و شاید دلیل آن را بتوان در ظرفیت اکران سینمای ایران جست‌وجو کرد.
در این میان برای اینکه آثار مختلف به اکران برسند، برنامه‌هایی چون اکران‌های خارج از نوبت و بدون سرگروه رونق گرفته‌اند، اما برخی از این شرایط ابراز نارضایتی دارند و این روند را فیلم‌سوزی آثار مختلف می‌دانند.
«پدر آن دیگری» می‌ماند
در حالی که تنها ۲۰ روز از اکران عمومی فیلم «پدر آن دیگری» به کارگردانی یدالله صمدی می‌گذرد، اما خبرهایی مبنی بر پایان اکران این اثر و شروع فیلم «در مدت معلوم» به کارگردانی وحید امیرخانی به گوش می‌رسید تا غلامرضا فرجی در این زمینه توضیحاتی دهد: «بر اساس قراردادی که این فیلم با شورای صنفی نمایش به ثبت رسانده است میزان کف فروش تعیین‌کننده است و طبق آیین نامه این شورا نمی‌توان تاریخ اکران فیلم بعدی را اعلام کرد. میزان کف فروش فیلمها روزهای دوشنبه هر هفته در شورا مورد بررسی قرار می‌گیرد و تصمیم‌گیری می‌شود و تا زمانی‌که «پدر آن دیگری» به کف فروش نرسد، اکران آن در گروه سینمایی استقلال ادامه خواهد داشت.»
«شاهزاده روم» نیم‌میلیاردی شد
شاهزاده روم، انیمیشن بلندی است که به خوبی نشان داد ظرفیت سینمای کودک به قدری است که با پرداختن به آن می‌توان انتظار فروش بالا داشت و با تولید فیلم‌هایی در این زمینه که تاکنون به آنها بی‌توجهی شده است، می‌تواند خانواده‌ها را با سینما آشتی دهد. این اثر سینمایی در هفته دوم اکران خود از «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» با یک هفته اکران بیشتر، پیشی گرفته و پس از فیلم «محمد رسول‌الله» در رتبه دوم فروش هفتگی فیلم‌های سینمای ایران قرار گرفت. نکته جالب در فروش این فیلم، میزان فروش هفتگی آن است. «شاهزاده روم» توانسته در هفته دوم اکران خود ۲۲۰ میلیون تومان بفروشد و در اکران کمتر از دو هفته‌ای خود، نیم‌میلیارد تومان فروش داشته باشد تا بدون شک آن را پدیده فروش سه ماهه سوم سال بدانیم. اما در این میان اخباری به گوش می‌رسد که برخی پخش‌کننده‌ها از فروش بالای این فیلم نگران شده‌اند و شروع به اعمال فشار به شورای صنفی نمایش برای کم کردن سالن‌های فیلم کرده‌اند. در این صورت و در زمانی‌که گیشه چندان روزهای خوبی ندارد و تعدد فیلمها هم بسیار بالاست، شاید بهتر باشد این فیلم علاوه بر اینکه روی اکران باقی می‌ماند، تعداد سینماهای بیشتری را هم داشته باشد و به شهرهای دیگر کشور نیز سفر کند.
«حکایت عاشقی» اکران نشد که فیلم‌سوزی نشود
غلامرضا موسوی که این روزها فیلم «چهارشنبه خون به پا می‌شود» را در گروه آزاد بر روی اکران دارد، از این وضعیت ابراز نارضایتی کرده بود و در گفت‌وگو با ایسنا این روند را فیلم‌سوزی آثار دانسته بود. او تاکید کرده بود که با این شرایط هر فیلم تنها در دو یا سه سانس امکان نمایش پیدا می‌کند و از همین رو با مخاطب نیز نمی‌تواند ارتباط خوبی برقرار کند و وقتی اثری فروش نداشته باشد، سرمایه‌گذاران آن که معمولا نیز خصوصی هستند، زیان مستقیم می‌‌بینند. او همچنین از شورای صنفی نمایش خواسته بود که جلوی این کار را بگیرد و دیگر اجازه ندهد که فیلمی در گروه آزاد اکران شود.
شاید بعد از گفتن این‌حرف‌ها بود که شورای صنفی نمایش جلوی اکران فیلم «حکایت عاشقی» به کارگردانی احمد رمضان‌زاده آن‌هم دو روز مانده به اکران را بگیرد و غلامرضا فرجی در صحبت‌هایی بگوید: «تعدد فیلم در پردیس‌ها زیاد بود و شورا تصمیم گرفت «حکایت عاشقی» را فعلا اکران نکند تا هفته آینده در این باره تصمیم‌گیری شود.»
فیلم‌سوزی نداریم
غلامرضا فرجی می‌گوید: «در گروه آزاد و در ۶ ماه اول سال هیچ فیلمی اکران نمی‌شود و در ۶ ماه دوم سال بر اساس آیین نامه و با درخواست توزیع‌کننده و تایید کارگردان و تهیه‌کننده فیلم متقاضی، شاهد نمایش آثار در گروه آزاد هستیم. با این‌حال در نیمه دوم امسال آثاری از جمله انیمیشن «شاهزاده روم» و «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» در گروه آزاد اکران شدند که اتفاقا این آثار معادلات و نگاه مرسوم درباره گروه آزاد را مبنی بر اینکه فیلم‌های نمایش داده شده در این گروه مخاطب ندارد برهم زد و استقبال از این دو فیلم قابل توجه است.»
سخنگوی شورای صنفی نمایش، فیلم‌سوزی در اکران آثار سینمایی را قبول ندارد و می‌گوید این شورا بر اساس آیین‌نامه تصمیم گرفته و عمل می‌کند.
سه فیلم تازه
هفته گذشته سه فیلم سینمایی «ناهید»، «شیفت شب» و «این سیب هم برای تو» اکران شدند. فیلم «ناهید» ساخته آیدا پناهنده در گروه «کورش»، فیلم «این سیب هم برای تو» به کارگردانی سیروس الوند در گروه اریکه ایرانیان و «شیفت شب» کار نیکی کریمی در گروه سینما آزادی اکران شدند؛ سه فیلمی که به گفته غلامرضا فرجی اکران‌شان ربطی به گروه آزاد ندارد و ادامه اکران آنها به میزان کف فروش بستگی دارد.
البته جایگزین شدن فیلم «ناهید» به جای «ارغوان» نیز بدون حاشیه نبود، کیوان علی‌محمدی و امید بنکدار از همان ابتدای اکران تمرکز اصلی‌شان را روی پردیس کورش و جذب مخاطب در سرگروه‌شان گذاشتند و با استفاده از بازیگران فیلم و دیگر چهره‌های هنری سعی در تبلیغ فیلم داشتند و حتی در سینما به بلیت‌فروشی نیز مسغول شدند. از همین رو فروش فیلم در سینما کورش بالا بود و با کف قرارداد هفته سوم هم اکران این فیلم باید ادامه پیدا می‌کرد. اما در صورت مرتکب شدن یک تخلف شورای صنفی نمایش رای به پایان اکران این فیلم در سینمای سرگروهش بدهد. طبق قانون شورای صنفی بلیت فروشی و تبلیغات فیلمها در سینمای سرگروه در هفته‌هایی که کف فروش محاسبه می‌شود، ممنوع است و سازندگان «ارغوان» در هفته‌های ابتدایی از چهره‌هایی چون آزاده صمدی و مهتاب کرامتی برای حضور در پردیس کورش دعوت کردند تا نتیجه آن شود که ارغوان زودتر از زمان ممکن از سینمای سرگروه کنار گذاشته شود.
ترافیک آثار سینمایی
«محمد رسول‌الله»، «شاهزاده روم»، «چهارشنبه ١٩ اردیبهشت»، «پدر آن دیگری»، «ماهی سیاه کوچولو»، «جامه‌دران»، «ارغوان»، «چهارشنبه خون به پا می‌شود»، «بازگشت لوک خوش‌شانس»، «شیفت شب»، «ناهید»، «این سیب هم برای تو» فیلم‌هایی هستند که این روزها در سینماهای کشور و تهران اکران شده‌اند، در کنار این تعداد، فیلم‌های اکران شده در گروه هنر و تجربه هم هستند و با انبوهی از آثار اکران شده در سینما روبه‌رو می‌شویم که برخی در جشنواره سال قبل مورد تحسین قرار گرفته‌اند و برخی جزو آثار چند سال قبل سازندگان‌شان هستند. البته در میان‌شان اثری که پروانه نمایش ویدیویی دارد و حالا در سینما اکران شده نیز دیده می‌شود. «بازگشت لوک خوش‌شانس» در قالب تله‌فیلم و با مشارکت بخش خصوصی حاضر می‌شده، اما پس از مدتی مجوز پروژه سینمایی می‌شود و از آنها می‌خواهند کار را زودتر تمام کنند تا به اکران برسد. شاید دلیل این امر را بتوان در این نکته پیدا کرد که آثار اکران شده در سینما در شبکه نمایش خانگی اقبال بیشتری نسبت به آثار صرفا ویدیویی دارند.
با در نظر گرفتن این شرایط که ماه‌های منتهی به روزهای جشنواره که برخی از فیلمسازان در حال آماده‌سازی آثار خود برای این رویداد سینمایی هستند، برخی دیگر برای اکران فیلم‌هایشان که در بهترین حالت سال گذشته در کشور تولید شده هستند، در لیست انتظار قرار دارند. با نگاهی به فیلم‌های سال قبل جشنواره فیلم فجر، دست‌کم ۱۵ فیلم را می‌توان نام برد که هنوز شرایط اکران را به دست نیاورده‌اند و تعدادی از آنها حتی امیدی برای اکران هم ندارند، با این حال نام برخی آثار مدتی است که بر زبان‌ها افتاده و کمپین‌های تبلیغاتی کارشان را شروع کرده‌اند. از این جمله می‌توان به «من سالوادور نیستم» منوچهر هادی اشاره کرد که با وجود اعلام اکران از هفته پایانی آبان، شرایط مبهمی دارد و به گفته کارگردان با اینکه زمان‌شان از دست می‌رود، اما سکوت می‌کنند و منتظر می‌مانند.