این مقاله را به اشتراک بگذارید
طبق یافته‌های یک ناشر
نویسندگان تاثیرگذار بر نویسنده‌ها اغلب مذکر هستند
معصومه علی‌گل
هنگامی که انتشارات «ترمپ پرس» از مولفانی که دست‌نوشته‌های خود را به این انتشارات می‌سپردند خواست تا نویسندگانی را که از آنها الهام گرفته‌اند نام ببرند، تنها ٢٢ درصد از این نویسندگان تاثیرگذار مونث بودند. موضوعی که بار دیگر به «مساله بزرگ‌تری در صنعت اشاره می‌کند: عادت همیشگی ما به نادیده گرفتن زنان.»
یک ناشر ایرلندی، با بیان اینکه وقتی از نویسندگانی که دست‌نوشته‌های خود را برای چاپ به ما می‌دادند خواست تا اسم تاثیرگذاران ادبی خود را نام ببرند و فقط ٢٢ درصد از اسامی ذکر شده مونث بودند، آتش تمایز جنسیتی را که هم‌اکنون در جامعه ادبی در حال برافروختن است، شعله‌ورتر کرد.
انتشارات مستقل ترمپ پرس، همیشه از نویسندگان هنگام ارایه دست‌‌نوشته‌های‌شان می‌خواهد تا نام افراد تاثیرگذار خود را بنویسند، اما زمانی که «سارا دیویس-گاف» از بنیانگذاران این انتشارات، ١٠٠ دست‌نوشته ارایه شده را مورد توجه قرار داد، دریافت از ١۴٨ نفر نویسنده تاثیرگذار نام برده شده فقط ٣٣ نفر مونث هستند.
دیویس-گاف در نشریه «آیریش‌تایمز» در این باره نوشت: «نامه‌ها را یکی پس از دیگری خواندم، نامه‌های مردان و زنان کاملا متشخصی که فهرستی از نویسندگانی را که تحسین می‌کردند آماده کرده بودند، ظاهرا آن هم بدون اینکه متوجه باشند نویسندگانی که نام برده‌‌اند همگی از یک جنسیت هستند. اگر نویسنده‌ای نام دو فرد تاثیرگذار را بنویسد و هر دو برحسب اتفاق مذکر باشند- خب به نظر ناعادلانه نمی‌آید. حال اینکه، هرگز دو نویسنده برحسب اتفاق مونث نبودند و دریافت فهرست‌های پنج، هفت و ده‌تایی یا حتی بیشتر، از نویسندگان تاثیرگذار مذکر، نگران‌کننده است. این اتفاق بار دیگر اشاره به مساله بزرگ‌تری در صنعت دارد: عادت همیشگی و بیش از حد ما به نادیده انگاشتن تجربیات، دیدگاه‌ها و آثار فرهیخته زنان.»
دیویس- گاف در مصاحبه با روزنامه گاردین گفت: «بعد از اینکه احساس کردم ظاهرا در بسیاری از فهرست‌های ارایه شده فقط نام تاثیرگذاران مذکر قید شده است، دست به یک برآورد دقیق زدم.»
دیویس- گاف در ادامه می‌افزاید: «بنابراین یک روز بعدازظهر یک ساعت وقت گذاشتم فقط برای اینکه یک نمونه ١٠٠ تایی را بررسی کنم. ۴٠ % از این بررسی را خانم‌ها و ۶٠ % را آقایان تشکیل می‌دادند، سپس اعداد را با هم جمع کردم: خیلی بدتر از آن چیزی بود که تصور می‌کردم، آنقدر بد که واقعا من را بر آن داشت تا درباره این مشکل دست به قلم شوم. اگرچه نیت کثیفی پشت آن نبوده است، اما تبعیض جنسیتی تصادفی باز هم تبعیض جنسیتی به حساب می‌آید و این همان موضوعی است که می‌خواهم درباره آن صحبت کنم. می‌خواهم بگویم در هنر، فرهنگ، سیاست و زندگی روزانه سعی کنیم انتخاب‌های‌مان اندیشمندانه و از روی فکر باشد.»
افشاگری انتشارات ترمپ پرس، جدیدترین آماری است که نشان‌دهنده برابری جنسیتی در حوزه ادبیات امروزه است. ماه مه، «نیکولا گریفیت» رمان‌نویس، آثار برندگان شش جایزه ادبی بزرگ را مورد بررسی قرار داد. در این بررسی گریفیت متوجه شد در این داستان‌ها شخصیت قهرمان‌های مرد بیشتر از قهرمان‌های زن هستند، در حالی که سازمان ویدا (سازمانی که هدفش جلب‌توجه منتقدان به آثار ادبی زنان معاصر است) طی بررسی‌ای که هر ساله انجام می‌دهد دریافت تعداد نویسندگان مذکر و بررسی‌کنندگان مذکر کتاب در صفحات ادبی مجلات بسیار بیشتر است. ماه ژوئن «کامیلا شمسیه» نویسنده پاکستانی، برنامه «سال زنان منتشرکننده» را برای سال ٢٠١٨ به عنوان بخشی از «یک کمپین هماهنگ در جهت جبران نابرابری بین زنان و مردان» پیشنهاد کرد.
انتشارات «داستان‌های دیگر» و «تیلتد آکسیس» نخستین انتشاراتی بودند که موضع خود را به عنوان ناشر غیرانتفاعی‌ای که تمرکز خود را روی ادبیات در حوزه ترجمه، به‌ویژه از آسیا و آفریقا قرار داده است، معرفی کردند. حالا این انتشارات به فراخوان «شمسیه»، البته کمی زودتر از ٢٠١٨، پاسخ داده است.
«دبورا اسمیت» بنیانگذار انتشارات گفت: «ما متعهد شده‌ایم حداقل ۵٠% از فهرست کتاب‌های منتشره‌مان را خانم‌ها تشکیل بدهند و از ابتدا هم تصورمان این بود که «بله، مقدمه خوبی به نظر می‌آید، ما هم آن را پشتیبانی خواهیم کرد.» سپس به برنامه زمانی خودمان نگاهی انداختم و در واقع متوجه شدم که تمام فهرست سال آینده‌مان، که نخستین سال ما نیز خواهد بود، متشکل از خانم‌هاست.»
«البته، به این نتیجه رسیده‌ام که «سال زنان منتشرکننده» از سوی تعداد زیادی از ناشران چندان قابل اجرا یا حتی ارزشمند به شمار نمی‌آید. اما افتخار می‌کنم که Tilted Axis شرکتی است که برای آن، این برنامه امکان‌پذیر است و از کامیلا شمسیه بابت فراخوان رسمی‌اش قدردانی می‌کنم.»
بنابر اعلام دیویس-گاف، ترمپ فراخوان «به نوعی تصادفی» را نیز داشته است. او گفت: «این طرح بدین صورت بود که از سه کتابی که در نخستین سال کار ما چاپ شده بودند، دو تا از آنها رمان‌هایی بودند که توسط خانم‌ها نوشته شده بودند. تغییر ما برای فهرست ٢٠١۵ این است که مشابه این فهرست کار کنیم. اصلا قصد نداریم در فهرست‌‌های‌مان به خانم‌ها لطف کنیم، چرا که از قضا بیشتر آثار برجسته‌‌ای که به دست می‌آوریم به قلم خانم‌ها نگاشته شده است. بابت اینکه چرا این طور شده است زیاد حرف می‌زنیم. شاید به این خاطر که خانم‌ها در جاهای دیگری نادیده گرفته شده‌اند و در ادبیات سر آنها کلاه گذاشته شده است؟»
تیترهای منتشر شده انتشارات ترمپ شامل «پرواز» اثر «اونا فراولی» می‌شود که بنابر گفته دیویس-گاف: «سال‌ها سایر ناشران آن را نادیده می‌گرفتند» اما ترمپ آن را تا به حال چندین بار تجدید چاپ کرده است، این اثر به خوبی معرفی شده و در لیست جایزه کتاب ایرلند نیز قرار گرفته است.
ویراستار این انتشارات می‌گوید: «کاملا مشخص است که در نشر، مساله جنسیتی مطرح است و به نظرم برای حل مشکلات باید دست به عمل زد. احتمالا یک راه‌حل کامل برای مقابله با این مساله وجود ندارد، اما ایده جالب کامیلا شمسیه ثمربخش خواهد بود- همین که توجه بیشتری به سوی مشکل جلب شود عالی است و اگر ایده او، ویراستاران و ناشران فرهیخته را به مقابله با الگوها یا حتی تعصبات ناخودآگاه خود وادارد که چه بهتر. سوال ما این نیست که «چرا نویسنده‌های مونث عالی‌تری وجود ندارند؟» بلکه مطمئنا بسیاری از این دست نویسنده‌ها در حال کار و نوشتن هستند. سوال این است که «چرا آنها اغلب در حاشیه قرار دارند؟» هر حرکتی که بتواند ناشران، بررسی‌کنندگان و سردبیران روزنامه و مجلات را ترغیب کند و احساس کنند که این سوال از آنها پرسیده شده است، حرکت خوبی خواهد بود.»
اسمیت کاملا مطمئن بود که Tilted Axis در آینده فقط به انتشار آثار خانم‌ها نخواهد پرداخت. او گفت: «با وجود آثار کم از زنان آنقدر انعطاف‌پذیر هستیم که طرح یک ساله فقط نویسندگان خانم را اجرا کنیم، مطمئنا انتظارم از Tilted Axis این نیست که بخواهد مردان را خارج از این گردونه قرار دهد. به طور کلی مقابله تبعیض‌آمیز با تبعیض، ایده ناپسندی است و علاوه بر این، برای ما این نکته را تایید می‌کند که از چاپ اثر نویسنده مرد مانند «پربدا یون»، نویسنده تایلندی، اجتناب کنیم، آن هم زمانی که محال است ادبیات تایی راه خود را به زبان انگلیسی باز کند. سیاست محافظه‌کارانه ذاتی ناشران تجاری، به معنای گرایش برای تولید آثار مشابه هرچه بیشتر است، اما اگر قرار باشد از طبقه‌بندی سهل‌انگارانه جلوگیری کنیم برای ما مهم است که گستره‌ای را معرفی کنیم.»
منبع: گاردین