این مقاله را به اشتراک بگذارید
«بوفالو» از ١٠ دی ماه اکران می‌شود
تصویر به جای دیالوگ روایتگر می‌شود
فرناز میری
فیلم سینمایی «بوفالو» به کارگردانی کاوه سجادی حسینی و تهیه‌کنندگی همایون اسعدیان و با بازی پرویز پرستویی، سهیلا گلستانی، هومن سیدی و پانته‌آ پناهی‌ها از ١٠ دی ماه اکران می‌شود. این فیلم سال گذشته در سیوسومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش درآمد و به گفته کارگردانش قرار بود از ٢٢ آذر اکران شود اما با تاخیر به پرده سینماها می‌رود. داستان فیلم درباره زوج جوانی است که دزدی کرده‌اند و به بندر انزلی می‌روند تا شخصی را ملاقات کنند اما در آنجا حوادثی سر راه‌شان قرار می‌گیرد. به مناسبت اکران این فیلم در روزهای آینده گفت‌وگویی با کارگردان فیلم داشتیم. سجادی حسینی از «بوفالو» به عنوان یک فیلم فضامحور یاد کرد که در کل شخصیت اصلی و راوی فیلم، فضای فیلم است. او معتقد است «فیلم بیشتر با زبان تصویر با مخاطب در ارتباط است تا دیالوگ و متن. از همین روی شاید مخاطب سینمای قصه‌گو تاحدی این کار را پس بزند. در نوع روایت این فیلم دست به تجربه‌ای زده‌ام که جدیدتر و خارج از عرف سینمای ایران است. نگاه دیگری به شهر داشته‌ام و همانند عصر حاضر که همه‌چیز بر پایه روابط انسانی است که ناگفته می‌ماند، در فیلم نیز همه‌چیز در نهان و پنهان است و تا نهایت هیچ چیز در روابط انسانی برملا نمی‌شود مگر آنکه کنکاش کنیم.» این فیلم سینمایی که دومین تجربه سجادی به حساب می‌آید در بندرانزلی فیلمبرداری شده است. سجادی به تلاش خود در بهره‌گیری از این فضا اشاره کرد و گفت: «سعی کرده‌ام اشیاء جاندار بشوند مانند مرداب که فیلم را تحت سیطره خودش قرار می‌دهد. به بیان دیگر فضای فیلم هم در روابط آدم‌ها در قصه و هم در جنس بازی‌های فیلم حضور دارد و مرداب به نوعی هم متن و هم فرامتن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.» حال باید دید چنین تجربه‌ای تا چه اندازه می‌تواند مخاطب سینما را به خود جلب کند. سجادی درباره موفقیت یا عدم‌موفقیت فیلمش توضیح داد: «این فیلم تجربه‌ای بود و اینکه تا چه حد موفق بوده‌ام یا موفق شده‌ام را باید منتقدان و مخاطبان مشخص کنند. در این تجربه جدید از ابزار سینما بهره گرفته‌ام و سعی کرده‌ام تماشاگر را در لذت فیلم ساختنم سهیم کنم. در لابه‌لای فیلم شاهد ارجاع‌هایی به شعرها یا عکس‌ها و شخصیت‌های مورد علاقه‌ام دیده می‌شود که شاید عده‌ای آن را ادای روشنفکری بدانند. اما حقیقت این است که فیلم ادای چیزی نیست و خود فیلم حاضر و آماده است تا حقیقت خودش را بیان کند.» کارگردان «بوفالو» معتقد است معماری اهمیت ویژه‌ای در فیلمش دارد و همچنین روابط انسانی مهم‌تر از درام بیرونی است. همچنین سال گذشته نه تنها این فیلم بلکه آثار دیگری در فضای منطقه شمال فیلمبرداری شده‌اند. سجادی درباره لوکیشن فیلمش توضیح داد: «تلاش کرده‌ام با یک نازیبایی به سمت زیبایی بروم و سعی نکرده‌ام منطقه شمال کشور را مانند یک توریست بنگرم. شهر به منزله یک شخصیت و جایی که با آن درگیر هستیم و تاثیری در روند رشد و زندگی ما دارد، در این فیلم مهم است. لوکشین فیلم بندرانزلی است و دریا و مرداب بارزترین نماد آن نماینده امید و ناامیدی است.» به گفته سجادی فیلم با درامی بیرونی آغاز می‌شود و خیلی ریتم تندی دارد. داستان، همان داستان یکی بود و یکی نبود و دزدی دختر و پسری جوان است اما «با حضور مرداب همان درام بیرونی کلیشه‌ای و مرسوم یعنی همان دزدی دختر و پسر تغییر می‌کند، درام بیرونی زیرآب می‌رود و درام درونی می‌شود. حضور آدم‌ها در قصه بدون قصه‌گویی فقط نشان داده می‌شود و پیچش داستانی از طریق روابط و فضا منتقل می‌شود تا از طریق گفت‌وگو و ادبیات. به بیان دیگر بیشتر خود سینما وارد سینما می‌شود و تصویر همه‌چیز را برملا یا پنهان می‌کند. همانطور که گفتم درام درونی می‌شود و شکل داستانی سینمای کلاسیک را ندارد از همین روی اگر مخاطب با نگاه کلاسیک به این فیلم نگاه کند آن را از دست می‌دهد و حتی تاحدی گیج می‌شود. اما اگر با نگاهی مدرن، پرسه‌زن و پریشان به سراغ این فیلم بروید از آن لذت می‌برید. «بوفالو» فیلم پرسه است و درباره آدم‌هایی است که پرسه می‌زنند و ناخودآگاه خودشان را فنا می‌کنند.» سجادی در توضیح اینکه اکران فیلمش در این بازه زمانی در دیده شدن یا نشدن آن تاثیر دارد یا خیر، توضیح داد: «قرار است برخی فیلم‌ها نابود شوند و یکی از آنها فیلم من است. بی‌شک وقتی در این زمان فیلمی اکران می‌شود به آن آسیب می‌زند. فیلم‌هایی مانند «بوفالو» از دید مدیران سینمایی مخاطب چندانی ندارد و از همین روی زمان اکران مناسبی به آنها نمی‌دهند تا در نهایت گفته خودشان مبنی بر نداشتن مخاطب را اثبات کنند درحالی که اگر در زمان مناسبی اکران شود مخاطب خودش را پیدا کنند. در این بازه زمانی فیلم‌ها فقط اکران می‌شوند و صدا خفه‌کنی در سینما هستند.» از او درباره تبلیغات برای فیلمش پرسیدم و سجادی گفت: «فیلم در اختیار پخش‌کننده قرار دارد و در زمینه تبلیغ آن از دست من دیگر کار چندانی به جز همین گفت‌وگوها درباره فیلمم برنمی‌آید.» همانطور که گفته شد این فیلم سال گذشته در بخش «نگاه نو» سیوسومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد به گفته سجادی «فیلم به صورت غیرعلنی از دایره رقابت کنار گذاشته شد. به هر دلیلی بیشتر منتقدان ما سینمای کلاسیک و قصه‌گو را دوست دارند و خیلی از فیلم‌های خارج از این فضا استقبال نمی‌کنند. البته شاید اگر کارگردانی با اسم و رسم آن را ساخته بود بیشتر دیده می‌شد اما به هرحال با ناملایمی‌هایی در داوری روبه‌رو شد. اغلب منتقدان هم در آن مقطع پرده نخست فیلم را که خیلی مرسوم و قصه‌گو بود، دوست داشتند اما از پرده دوم که فیلم با نشانه‌ها بازی می‌کند و نیاز به تفکر دارد دیگر نتوانست راه خودش را پیدا کند.» پیش‌تر در گروه سینمایی «هنر و تجربه» فیلم «شب، بیرون» سجادی‌حسینی به نمایش درآمده است وی در پایان گفت: «به هرحال سعی می‌کنم تمام نقدها به فیلمم را مدنظر داشته باشم. نمی‌گویم فیلم کاملی ساخته‌ام. به نظرم جزییات فیلم مانند فیلمبرداری، طراحی صحنه و بازی‌ها درخشان است و بازی جدیدی را از بازگیران سرشناس این فیلم می‌بینیم. همچنین این فیلم، آخرین فیلم نگاتیوی سینمای ایران است.»