این مقاله را به اشتراک بگذارید
‘
جک ریچر کیست؟ آشنایی با کاراکتری نو در ادبیات پلیسی
مروری بر رمان های جک ریچر
محمودرضا حائری
اگر به خواندن رمان های جنایی و پر ماجرا علاقه مند هستید مجموعه کتاب های جک ریچر می تواند انتخاب هیجان انگیزی باشد. این مجموعه رمان را کتابسرای تندیس منتشر کرده و مترجم آن محمد عباس آبادی است.
جک ریچر یک مجموعه رمان در ژانر تریلر و به نویسندگی لی چایلد است که از پرفروش ترین‌های این ژانردر سال‌های اخیر در آمریکا بوده و تا کنون به بسیاری از زبان‌های دنیا ترجمه شده است.
جک ریچر، شخصیت محوری این مجموعه، یک افسر سابق ارتش آمریکاست که پس از ۱۳ سال خدمت به یک باره تصمیم می‌گیرد از ارتش خارج شده و زندگی جدیدی را در پیش گیرد. زندگی جدید او سرشار از ماجراجویی و حادثه است، و البته آوارگی و تنهایی و انزوا: او بی‌هدف در ایالت‌های مختلف آمریکا پرسه می‌زند و از شهری به شهر دیگر می‌رود و ناخواسته درگیر ماجراهایی جنایی و پلیسی می‌شود که با تکیه بر مهارت‌ها و تجربه‌ی چندساله‌ی خود در ارتش، یکی یکی آنها را پشت سر می‌گذارد.
جک ریچر با ۱۹۸ سانتیمتر قد و ۱۱۵ کیلو وزن، موهای بلوند و چشمان آبی، عادت‌ها و سبک زندگی عجیبی دارد. او هیچ وقت برای مدت طولانی یک جا نمی‌ماند و دائم در سفر است. تمام دارایی‌اش یک مسواک تاشو است. همیشه دوست دارد در گمنامی و انزوا زندگی کند و هر جا می‌رود از یک اسم مستعار استفاده می‌کند. البته ماجراهایی که او خود را در آنها درگیر می‌کند مستلزم این سبک زندگی هستند. اما او برای خود اصول و اعتقاداتی هم دارد که در مواجهه با مشکلات و معماهایی که پیش رویش قرار می‌گیرند از آنها بهره می‌گیرد. مهم‌ترین اصل او شاید عدالت‌طلبی باشد که به خاطر آن حتی قانون را هم زیر پا می‌گذارد. در واقع می‌توان گفت که او قانون خود را دارد.
هر یک از کتاب‌های این مجموعه داستانی مستقل و جدا دارد و شرح یکی از ماجراهای جک ریچر است، و به همین خاطر می‌توان آنها را به صورت جداگانه خواند. اما اگر می‌خواهید تصویری کلی از جک ریچر و شخصیت و افکار او دستتان بیاید، بهتر است از کتاب اول آن یعنی «قتلگاه» شروع کنید: «او یک ساعت پس از ورود به شهر کوچک و گمنام مارگریو در جورجیا به جرم قتل بازداشت می‌شود. تنها چیزی که او می‌داند این است که کسی را نکشته است. حداقل نه در این شهر، و نه اخیرا. ولی او هیچ شانسی برای قانع کردن کسی ندارد…» لی چایلد از همان ابتدا مهارت خود در گره‌افکنی و هیجان‌انگیزی را به رخ شما کشیده و حتی اگر این ژانر موردعلاقه‌ی شما نباشد، به حدی شما را درگیر داستان می‌کند که خودبخود سراغ بعدی‌ها هم خواهید رفت.
البته اینطور نیست که بعد از خواندن چند جلد از این مجموعه شخصیت جک ریچر برای شما تکراری و قابل پیش بینی شود. چون کسی که بی‌هدف زندگی می‌کند و دنبال دردسر و ماجراجویی است، اساساً قابل پیش‌بینی نیست؛ و همین ویژگی او به همراه فضای داستان که دائماً در حال تغییر است و در هر کتاب عوض می‌شود، باعث می‌شود جذابیت شخصیت او در طول داستان حفظ شده و برای خواننده تکراری نشود. او همیشه چیزی برای غافلگیر کردن دیگران دارد!
تعدادی از کتاب‌های این مجموعه (ازجمله کتاب اول) از زبان خود جک ریچر است و بقیه‌ی کتاب‌ها از زوایه‌ی دید سوم‌شخص روایت شده‌اند. نویسنده با توضیحات و توصیفات دقیقش نه تنها ما را با موقعیت‌ها و افکار درونی شخصیت‌ها به ویژه ریچر آشنا می‌کند، بلکه اطلاعات زیادی در خصوص موضوعات مختلف به ما می‌دهد که به خودی خود جالب توجه هستند.
رمان قتلگاه که اولین رمان این مجموعه به حساب می‌آید در سال ۱۹۹۷ منتشر شد. این رمان سه جایزه‌ی آنتونی، بَری، و دیلیس را برای بهترین رمانِ اول از آن خود کرده است و در فهرست ۱۰۰ کتاب برتر جنایی و معمایی قرار گرفته است. تا کنون بیست جلد از این مجموعه روانه‌ی بازار شده و بیست و یکمی هم قرار است تا آخر سال جاری میلادی به چاپ برسد. هر کدام از این رمان‌ها در سال انتشار خود در صدر پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز قرار گرفته و جوایز متعددی را کسب کرده‌اند. از جمله طرفداران سرشناس سری کتاب‌های جک ریچر می‌توان به استیون کینگ و هاروکی موراکامی اشاره کرد که هر دو از نویسندگان سرشناس جهان هستند.
اما پای جک ریچر به عرصه‌ی سینما هم باز شده است. در سال ۲۰۱۲ فیلمی با اقتباس از کتاب نهم این مجموعه و با بازی تام کروز ساخته شد، هر چند انتقاداتی را در خصوص انتخاب تام کروز برای نقش جک ریچر در پی داشت که به لحاظ ظاهری هیچ شباهتی با توصیفات کتاب از این شخصیت نداشت. البته خود نویسنده از این فیلم و بازی تام کروز اظهار رضایت کرده بود. از این مجموعه فیلم دیگری هم در دست ساخت است که سال ۲۰۱۶ به اکران می‌رسد.
تاکنون هشت جلد از ترجمه‌ی این مجموعه (قتلگاه، تا پای مرگ، قلاب، آخرین مهمان، اکو در آتش، سوءقصد، وسوسه‌ی انتقام، دشمن) به چاپ رسیده و جلد نهم و دهم آن نیز (یک شلیک و راه سخت) ترجمه شده و در دست چاپ است.
‘