این مقاله را به اشتراک بگذارید
معرفی‌کتاب
بیژن تلیانی
سفرنامه ناصرالدین شاه به مازندران
ناصرالدین شاه چهارمین پادشاه سلسله قاجار می‌باشد که در ماه صفر۱۲۴۷ ه –ق در تبریز چشم به جهان گشود. او فرزند محمدشاه و نوه فتحعلی شاه بود. مادرش مهد علیا نام داشت. وی بعد از وفات محمد شاه در سال۱۲۶۴ ه-ق به سلطنت رسید و نزدیک به پنجاه سال فرمانروا و حکمران ایران بود. این پادشاه علاقه بسیار به سفر داشت و وقایع روزانه را خود ثبت می‌کرد. از جمله این سفرها سفر مازندران می‌باشد؛ در سال ۱۲۵۴ خورشیدی ناصرالدین شاه سفری به مازندران انجام می‌دهد که شرح آن حدود هیجده ماه بعد همراه با چند تصویر از مناظر مازندران و شکارهای پادشاه در دارالطباعه تهران و زیرنظر محمدحسن خان اعتمادالسطنه به صورت چاپ سنگی منتشر می‌شود در این سفرنامه که از اوشان- مرزن‌آباد- چالوس وامتداد ساحل تا آمل- بابل و ساری بوده است و اتفاقات و رویدادهای ریز و درشتی داشته است که به تفصیل در سفرنامه بدان پرداخته شده است.
شاه و دربار در ایران باستان
۵۵۹ تا۳۲۱ پیش از میلاد
اغلب منابع ایران باستان یا برگرفته از آثار یونانیان آسیای صغیر است که رعایای یونانی امپراتوری ایران بودند . مانند هرودوت و یا از یونانیان اروپایی بودند که در هر دو حال آثارشان جانبدارانه و با نگاهی از بیرون به درون ایران بوده است. در این میان کتزیاس کنیدوسی که قریب بیست سال پزشک دربارهای کوروش صغیر هخامنشی بوده، کتاب پرسیوکوس خود را با شناخت و دیدی از درون ایران به بیرون نوشته و به همین دلیل از سوی نویسندگان یونانی متهم به دروغگویی شده است. جالب است که پژوهشگران ایرانی همان ادعاها را نخوانده در آثارشان منعکس کرده‌اند. لوید لولین جونز که پرسیکا را بازسازی کرده، در این کتاب نیز کوشیده است در ورای آن دیدگاه جانبدارانه نگاهی به درون دربار عادات، تشریفات، اعتقادات ، هنرها ، زنان و مردان ، خوراک و روزانه ایرانیان و شرایط حاکم بر آنان بیندازد.
شیخ ابوالقاسم گرکانی
شیخ ابوالقاسم گرکانی از عارفان متقدم است که طریقت وی با چند واسطه شیخ ابوعمران مغربی ، شیخ ابوعلی کاتب، شیخ ابوعلی رودباری، شیح جنید بغدادی، شیخ سری سقطی، شیخ معروف کرخی می‌رسد و سپس از حدود۷۷ سال دوران شیخیت و ارشاد معنوی دو رشته طریقتی از وی پدید می‌آید: شعر و ادبیات، هنر و تاریخ آن زمان کاملا متاثر از آرا و اندیشه‌های شیخ ابوالقاسم گرکانی است. ردپای شیخ را می‌توان در آثار بزرگانی مانند هجویزی، خواجه عبدا…انصاری، شیخ ابوسعید ابوالخیر مشاهده کرد. حقا شیخ ابوالقاسم گرکانی، پدر فرهنگی طلایی ایران در سده پنجم می‌باشد. او در زمانه خویش به فرهنگ این سرزمین جانی دوباره داد و آن را زنده نمود. مجموعه مقالات حاضر حاوی برخی از مقالات ارائه شده در این همایش است. محور کلی مباحث این مقالات مربوط به زندگی، آثار و تعالیم این عارف شهیر وتاثیری که این عارف بزرگ بر فرهنگ و تمدن ایران اسلامی داشته است.
فردوس التواریخ
(تاریخ ارض اقدس رضوی)
سنت تاریخ نویسی در میان ایرانیان، سنتی ریشه‌دار و عمیق است هر چند در ادوار مختلف تاریخ شدت و ضعف داشته اما تصورمی‌شود این سنت بسان یک موجود زنده و فهیم راه خود را در میان مردمان فرهیخته در درون یک فرهنگ باز می‌کرده و اجازه نمی‌داده است که محو شود. به همین دلیل است که صورت‌های تاریخ‌نگاری از جمله تاریخ محلی گاه تا هزاران سال در یک دیار باقی‌مانده و هر از چندی ، آن سنت را ادامه داده و اثر جدیدی آفریده است. در حوزه تاریخ محلی ،خراسان، یکی از قوی‌ترین‌هاست و این امر با مراجعه به متون برجای مانده و از میان رفته از تواریخ محلی آن دیار به دست می‌آید. ده‌ها تاریخ محلی مربوط به شهرهای مختلفی مانند هرات، بلخ، بخارا،نیشابور، بیهق و جز آنها دیده می‌شود. کتاب حاضر در باب تاریخ خراسان با تاکید بر شهر مشهد و آستان قدس رضوی از سده ۱۳ ه.ق است. از کتاب فردوس التواریخ چهار نسخه جهت پژوهش به جا مانده، کتاب حاضر حاصل پژوهش این چهار نسخه می‌باشد که می‌تواند منبعی موثق برای تحقیقات بعدی باشد.
آرمان