این مقاله را به اشتراک بگذارید
«بازی تاج و تخت» و «خانه پوشالی» در رمان صدام
داستان‌هایی که دیکتاتورهای بزرگ نوشتند
جان داگدیل/ ترجمه: شیدا قماشچی
در ماه دسامبر یک عنوان جدید به رمان‌های نوشته شده توسط دیکتاتورها اضافه خواهد شد. کتاب صدام حسین که ناشران آن را ترکیبی از «بازی تاج و تخت» و «خانهٔ پوشالی» می‌نامند پیش از کریسمس وارد بازار می‌شود تا در بازار داغ فروش کتاب پیش از آغاز تعطیلات رقابت کند.
انتشارات هِسپِروس این هفته اعلام کرد که هنوز معادلی برای ترجمهٔ انگلیسی این رمان که در سال ۲۰۰۲ یا ۲۰۰۳ نوشته شده است، انتخاب نکرده ولی عنوان عربی کتاب «اهریمنان، دور شوید!» است.
رمان از آنجایی به «بازی تاج و تخت» شباهت می‌یابد که جنگاوری را در پیش‌زمینهٔ تاریخی قرار می‌دهد. این کتاب داستان قبیله‌ای را روایت می‌کند که سال‌ها پیش در ساحل رود فرات مستقر بودند و همواره مورد هجوم قرار می‌گرفتند؛ اما بخش سیاسی داستان به آنجایی مربوط می‌شود که یک نجیب‌زادهٔ عرب بر دشمنان فائق می‌آید؛ دشمنانی که به وضوح نمادی از اسرائیل و آمریکا هستند. (دو برج نیز وجود دارند که به نظر می‌رسد نمادی از برج‌های مرکز تجارت جهانی باشند.)
صدام چهار رمان نوشته است. مشهور‌ترین آن داستان زبیبه و شاه است، قهرمان زن داستان (عراق) از چنگ همسر شیاد و فاسدش (آمریکا) فرار می‌کند و عاشق پادشاه خشن ولی در عین حال پرعاطفه (نویسنده) می‌شود.
در میان دیکتاتورهای مؤلف، صدام نویسنده‌ای پرکار به حساب می‌آید ولی بی‌رقیب نیست. کلنل قذافی نیز داستان‌های کوتاهی منتشر کرده که در انگلیسی با نام «فرار به جهنم» گردآوری شدند.
علاقهٔ صدام به استفاده از تمثیل‌های ملی‌گرایانه در همتایانش از کرهٔ شمالی نیز به چشم می‌خورد. رهبران اسبق کرهٔ شمالی کیم ایل سونگ (۱۹۹۴-۱۹۴۸) و کیم جونگ ایل (۲۰۱۱-۱۹۹۴) هر دو مولف داستان‌های کودکان بودند و در این قصه‌ها به صورت نمادین از یک ملت کمونیست منزوی سخن می‌گفتند که بر دشمنانش پیروز می‌شد؛ در داستان‌های کیم جونگ ایل کودکان موفق می‌شدند روستایشان را از چنگ دیو‌ها نجات دهند. کیم ایل سونگ نیز قصهٔ پروانه‌ای را روایت می‌کرد که اجازه نمی‌داد یک بچه خروس (آمریکا) باقی حیوانات را آزار دهد.
به نظر می‌رسد که با مرگ صدام حسین، معمر قذافی و کیم جونگ ایل دوران دیکتاتورهای مولف به سر آمده باشد اما یک رهبر خودکامه دیگر هست که یک رمان را در کارنامهٔ خود دارد. صفر مراد نیازف رئیس‌جمهور پیشین ترکمنستان تدریس کتاب روحنامه – ترکیبی از خاطرات شخصی، تاریخ و نصایح معنوی – را در مدارس اجباری کرد. جانشین او قربان‌قلی بردی محمداف است که شخصیت عجیب و مکتب فکری خاص خود را دارد (در غرب او را به دلیل دعوت از جنیفر لوپز برای شرکت در مراسم جشن تولدش و یا افتادن از روی اسب حین اجرای مراسم می‌شناسند.) او یک نویسندهٔ بیش فعال است. محمداف در سال ۲۰۱۳ زندگینامهٔ خود را با عنوان «پرندگان خوشبختی» به نگارش درآورد و در آن از پدرش یاد کرد و «درس‌های زندگی فوق‌العاده‌ای که در کودکی از او آموخت.»
آنچه که حاکمان نویسنده در چند دههٔ اخیر را از پیشینیان متمایز می‌سازد این است که آن‌ها در زمانی که در راس امور قرار داشتند، کتاب‌ها را تالیف کرده‌اند. (در مورد صدام حسین، کتاب زمانی نگاشته شد که حملهٔ آمریکا در شرف وقوع بود.) اما پیشینیان آن‌ها در ابتدای جوانی به حیطهٔ تالیف قدم نهادند. ناپلئون در ۲۶ سالگی رمان «کلیسون و اوژنی» را نوشت؛ تراژدی عاشقانه‌ای از عشق نافرجام یک سرباز جوان (که در سال ۲۰۰۹ به زبان انگلیسی ترجمه شد).
رمان موسولینی «معشوقهٔ کاردینال» که داستان آن در قرن ۱۷ به وقوع می‌پیوست به صورت پاورقی در یک روزنامه سوسیالیستی در سال ۱۹۰۹ به چاپ می‌رسید و ۲۰ سال بعد زمانی که «ایل دوچه» قدرت را در دست داشت به صورت رمان منتشر شد.
گاردین / تاریخ ایرانی