این مقاله را به اشتراک بگذارید
شافاک: همواره فعالیت‌های ضد دموکراتیک را محکوم کرده‌ام
برچسب‌زدن به مردم آسان است
الیف شافاک، نویسنده شهیر ترکیه‌ای که این روزها با رمان «ملت عشق» طوفانی در بازار کتاب ایران برپا کرده، در جدیدترین مصاحبه خود از کودتای نافرجام ترکیه و وقایع روز سیاسی کشورش سخن گفته است. شافاک در این مصاحبه کودتاچیان را با نیروهای نازی مقایسه کرده و نگرش خود را نسبت به وقایع اخیر با صراحت اعلام کرده است؛ او همچنین از این که به خاطر اظهار نظر، به راحتی به نویسندگان برچسب‌های نادرست زده می‌شود گلایه می‌کند.
به گزارش مد و مه، ایبنا به نقل از خبرگزاری آناتولی نوشت: الیف شافاک، نویسنده پرفروش‌ترین رمان‌های ترکیه‌ای در جدیدترین مصاحبه خود با این خبرگزاری، کودتای نافرجام ترکیه را «شبی تاریک و ترسناک» توصیف می‌کند و می‌گوید: «ترکیه پیش‌تر نیز از کودتاهای نظامی صدمات زیادی خورده و هنوز زخم‌های ما از کودتای ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰ التیام نیافته است. خاطرات آن دوران تاریک هنوز در اذهان عمومی زنده است. هر کودتا کشور را فرسنگ‌ها از دموکراسی دور می‌کند. همیشه مخالف کودتاها بوده‌ام و همواره در رمان‌ها و مقالاتم فعالیت‌های مغایر با دموکراسی را محکوم کرده‌ام.»
این بانوی نویسنده که مقیم انگلستان است، تجربه خود از شب ۱۵ جولای را این‌گونه بازگو می‌کند: «آن شب احساس ترس، آشفتگی، وحشت و اندوه زیادی کردم. مجلس ما بمبارن شد و انسان‌های بیگناه زیادی کشته شدند. هیچ‌کدام از این وقایع قابل قبول و بخشش نیستند. من برای درک این تروما توسط انگلیسی‌ها همیشه مثال جنگ جهانی دوم را می‌زنم. به آنها یادآور می‌شوم که آخرین بار پارلمان انگلستان در زمان جنگ جهانی دوم، توسط نازی‌ها بمباران شد و به آنها می‌گویم کسانی که قصد کودتا در ترکیه را داشتند هیچ تفاوتی با نازی‌ها ندارند.»
شافاک که خود از روشنفکران ترکیه به حساب آمده و بعضا انتقادهایی نیز از سیاست‌های حزب حاکم می‌کند در مصاحبه‌اش با یادآوری جمله «من با تو مخالفم ولی حاضرم جانم را بدهم تا تو حرفت را بزنی» از ولتر، می‌گوید: «هر نویسنده، روزنامه‌نگار و روشنفکری باید بتواند از دولت انتقاد کند. اما در اینجا اصل مهمی مطرح است. هیچ قدرتی اجازه ندارد دولتی که با انتخابات برسرکار آمده را از راه غیرقانونی پایین بکشد. من طرفدار حزب عدالت و توسعه نیستم، در واقع طرفدار هیچ حزبی نیستم اما مشروعیت آنها از را این رو که توسط رای مردم انتخاب شده‌اند به رسمیت می‌شناسم.»
برچسب‌زدن به انسان‌ها در ترکیه بسیار آسان است
نویسنده کتاب «ملت عشق» در روزهای اخیر مورد انتقاد برخی احزاب و رسانه‌ها قرار گرفته که ادعا می‌کنند او نزدیک به جماعت فتح‌الله گولن است، یعنی کسی که عامل اصلی کودتای نافرجام ترکیه شناخته می‌شود.
شافاک در جواب این اتهامات می‌گوید: «در ترکیه آسان‌ترین چیز برچسب‌زدن به مردم است. از ارامنه می‌نویسی می‌گویند «ارمنی پنهان است»، از کردها می‌نویسی می‌گویند «کرد پنهان است»، از یهودی‌ها می‌نویسی می‌گویند «شبتایی است»، از مولانا می‌نویسی می‌گویند «فرقه‌ای است». آن‌هایی که مرا می‌شناسند یا رمان‌هایم را می‌خوانند می‌دانند که در هیچ گروه و جماعتی عضو نیستم. در طول زندگیم همواره سعی کردم به صدای اقلیت‌ها، ستمدیدگان و قربانیان گوش دهم. برای مثال در دهه ۹۰، جزو نخستین اشخاصی بودم که به محدودیت‌های اعمال شده برای زنان محجبه در اماکن عمومی اعتراض کردم. تنها برای همین اعتراض، بارها مورد انتقاد اطرافیانم که بیشتر منصوب به جناح‌های لیبرال-چپ بودند قرار گرفتم. همیشه سعی کردم تا سازنده پل ارتباطی باشم و هیچ وقت بر کسی برچسب کمالیست مدرن یا محافظه کار نزدم.»
شافاک با اشاره به جدیدترین کتاب خود می‌گوید: «در رمان «دختران حوا» خانواده‌ای با اعتقادات مختلف را به تصویر می‌کشم. به نظر من با وجود تمام تفاوت‌ها می‌توانیم در کنار هم و زیر سایه دموکراسی زندگی کنیم و باید دو دستی به دموکراسی بچسبیم.»
الیف شافاک زاده ۲۵ اکتبر ۱۹۷۱ در استراسبورگ فرانسه است. دوران کودکی و نوجوانی شافاک در کشورهای اسپانیا، عمان، آمریکا و انگلستان گذشت و همین نگرشی چند فرهنگی به این بانوی نویسنده بخشیده است. شافاک تا به امروز ۱۷ اثر منتشر کرده است که بیشترشان به زبان‌های دیگر نیز ترجمه و با استقبال خوبی مواجه شده‌اند.
رمان‌های «ملت عشق»، «شپش پالاس»، «آینه‌های شهر»، «اسکندر» و «شیر سیاه» نام برخی از آثار شافاک است که به زبان فارسی برگردانده شده است. وی همچنین نامزد جوایز متعدد مانند «جایزه بین‌المللی ادبی دوبلین IMPAC»، «جایزه بهترین داستان از سوی انجمن نویسندگان ترکیه»، «جایزه رومی» و «جایزه بنیاد نویسندگان و روزنامه‌نگاران ترکیه» بوده است.