نامه نگاری بزرگان/ همینگوی و فاکنر درباره هم چگونه فکر می کردند؟

‘

گذری بر نامه نگاری های ارنست همینگوی با ویلیام فاکنر

 

برای ارنست همینگوی نامه نوشتن تفریح لذت بخشی بود. هم می توانست بی پروا هر آنچه را در داستان هایش ناگفته مانده است بیان کند و هم کمی شیطنت به خرج بدهد و از لاک نویسندگی اش بیاید بیرون، غیبت کند، بد و بیراه بگوید، شتابزده قضاوت کند و تخلیه شود برای نوشتن یک داستان ماندگار دیگر.

اغلب نامه ها را یا صبح ها می نوشت تا برای یک نوشته جدی روزانه آماده شود، یا عصر ها پس از اتمام فصل یا داستانی از یک کتاب، تا خستگی اش برطرف شود. در این باره به یکی از دوستانش می گوید: "وقتی که به نویسندگی عادت کرده ای، خیلی سخت است که از نوشتن دست بکشی، به همین خاطر است که مایلم با شما حرف بزنم، حتی اگر در قالب نامه و گفت وگوهای احمقانه و یک طرفه باشد."

همین طور شد که در طول پنجاه سال، با حساب نامه هایی که مفقود شده یا به عمد یا سهو از بین رفته و با در نظر نگرفتن تلگراف های فراوانی که برای افراد مختلف می فرستاد، بیش از شش هزار نامه نوشت.

نامه های ارنست میلر همینگوی هر قدر هم که باشتاب، بی دقت و سریع نوشته شده باشند، دست کم به دو دلیل از اهمیت زیادی برخوردارند:

اولا به قلم یکی از بزرگترین نویسندگان جهانند، نویسنده ای که داستان هایش نمونه بارزی است از باوسواس ترین، بادقت ترین و تاثیرگذارترین آثار ادبی جهان.

و در ثانی، منبع خوبی برای شناخت دقیق تر او و آگاهی از ارتباطش با دیگر افراد و به خصوص نویسندگان مطرح آن دوران به شمار می روند.

ویلیام فاکنر نویسنده هم عصر همینگوی از مهمترین این چهره ها است. فاکنر تنها دو سال از همینگوی بزرگتر است و به فاصله یک سال پس از خودکشی همینگوی از دنیا رفته. هر دو آمریکایی و از شاخص ترین نویسندگان جهانند و هر دو موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شده اند. برخلاف تفاوت آشکاری که در سبک نویسندگی آن دو دیده می شود، آثار ادبی شان به بیشتر زبان های دنیا ترجمه شده و نویسندگان بسیاری را به پیروی و تقلید از خود واداشته اند.

عبارات همینگوی ساده، کوتاه و موجزند در حالی که جملات فاکنر بلند، توصیفی و رمزآلود است.

فاکنر درباره همینگوی می گوید: "تا به حال در عمرش کلمه ای استفاده نکرده که آدم مجبور شود به فرهنگ رجوع کند"، همینگوی هم در پاسخ می گوید: "بیچاره فاکنر، خیال می کند احساسات قوی از کلمات قلمبه سلمبه می آید."

هر دو نویسنده از دوستان شروود اندرسون بوده اند و از او تاثیر پذیرفته اند. اندرسون به چاپ کتاب هایشان کمک کرده و در نویسنده شدن هر دویشان نقش بسزایی داشته است. همینگوی به پیشنهاد اندرسون به پاریس عزیمت کرد و از طریق او با گرترود استاین و ازرا پاوند آشنا شد و فاکنر هم بارها پیشرفت خود را در نویسندگی مدیون اندرسون دانسته است. همینگوی بار ها از فاکنر تمجید کرده و فاکنر هم بسیاری از داستان های او را نقد و بررسی کرده است.

همینگوی در نامه ای به مالکولم کولی درباره فاکنر می نویسد: "او بیشتر از هر کسی بااستعداد است و کافی ا ست کمی هم هوشیار باشد. همان طور که هیچ ملتی نیست که نصفش برده و نصفش آزاده نباشد، هیچ بشری هم پیدا نمی شود که نیمی از نوشته هایش چرت و پرت و نیمی درست و حسابی نباشد. اما فاکنر تمام و کمال عالی می نویسد و خیلی خوب هم کار را تمام می کند و نوشته هایش مثل فصل های پاییز و بهار ساده و در عین حال پیچیده اند."

آنچه از ارتباط مستقیم بین این دو چهره شاخص ادبی قرن بیست به جا مانده، مربوط می شود به ماجرایی به سال ….. که ویلیام فاکنر به دانشگاه می سی سی پی دعوت شده بود و در جلسه پرسش و پاسخی از او می پرسند که بهترین نویسنده های معاصر را نام ببرد و او توماس ولف را در مقام اول، خودش را در مقام دوم و دوس پاسوس و همینگوی را به ترتیب در مقام سوم و چهارم می نشاند و دلیل انتخاب ارنست همینگوی را در جایگاه چهارم "شجاع نبودن" او می خواند. نیویورک هرالدتریبیون صحبت های فاکنر را چاپ می کند، همینگوی هم آن را می بیند و می رنجد و از دوست دوران جنگش ژنرال بوک لانهام، می خواهد تا شرح رشادت هایش را در جنگ برای فاکنر بنویسد. فاکنر به محض دریافت نامه به لانهام پاسخی می دهد و عذرخواهی می کند و می گوید که منظورش شیوه نویسندگی همینگوی بوده است و منظور دیگری نداشته و تنها گفته که همینگوی در پیمودن مسیر تجربی ادبیات آن قدر ها دل و جرات ندارد و خودش را به رسوم داستان نویسی سنتی تطبیق داده است. فاکنر رونوشتی از نامه را برای همینگوی می فرستد و همراه آن این یادداشت کوچک را هم می نویسد.

***

به ارنست همینگوی

۲۸ ژوئن ۱۹۴۷

همینگوی عزیز

به خاطر این مسئله لعنتی متاسفم. 250 دلار گیرم می آمد و تصور هم نمی کردم که ماجرا این قدر ها رسمی باشد و جایی چاپ بشود وگرنه بیشتر دقت می کردم. خیلی از مشکلات را همین حرف هایمان به وجود می آورد و من هم با این حرف زدن هایم خودم را حسابی ضایع کرده ام. شاید این ماجرا باعث شود دیگر از این کارها نکنم.

امیدوارم که ماجرا را به خودت نگرفته باشی. اما اگر یک وقتی هم این طور است، آن را به حساب حماقت های من بگذار.

ویلیام فاکنر

---

همینگوی پس از دریافت یادداشت به فاکنر چنین می نویسد:

به ویلیام فاکنر

فینکا ویجیا 23 ژوئیه ۱۹۴۷

بیل عزیز

خیلی خوشحالم که از تو خبردار شدم و با هم در تماسیم. نامه ات همین امشب به دستم رسید، ازت خواهش می کنم که تمام سوءتفاهم ها را بگذاری کنار وگرنه باید بیایم سراغت تا هر چه زودتر موضوع را فیصله بدهیم. راستش اصلا هیچ سوءتفاهمی وجود ندارد. من و بوک لانهام رنجیدیم اما به محض اینکه از اصل ماجرا خبردار شدیم ناراحتی مان برطرف شد. منظورت را درباره تی ولف و دوس پاسوس می فهمم اما باز هم موافق نیستم. تنها ربطی که موضوع با ولف دارد را در این می بینم که اهل کارولینای شمالی ست و نه بیشتر. دوس را همیشه دوست داشته ام و به او احترام گذاشته ام و چون مشکل شنوایی دارد، نویسنده ای درجه دو می دانمش. همان کاری که نداشتن دست چپ با مشتزن می کند، نداشتن گوش با نویسنده می کند و نتیجه این می شود که طرف کارش ساخته است و این همان بلایی ا ست که سر تمامی کارهای دوس آمده.

…

فرق من و تو مربوط می شود به دوران کودکی ام، از همان زمانی که وطن پرست یا سرباز مزدوری بودم که خارج از کشور زندگی می کردم. امروز، وطنم از بین رفته. درختانش قطع شده. از آن مرغزارهایی که زمانی نوک دراز شکار می کردیم، چیزی جز پمپ بنزین و بخش های کوچک باقی نمانده. خارج از وطن بودم، اما کشور خوبی پیدا کردم و زبانش را هم به خوبی انگلیسی یاد گرفتم و از دستش هم دادم. خیلی ها این را نمی دانند. دوس خیلی از مواقع برای گردش می آمد پیش ما. من هم یک جوری داشتم زندگی ام را می گذراندم، قرض هایم را می دادم و همیشه آماده جنگ بودم. تا جایی که یادم است هیچ وقت جای مشخصی نداشتم و تا قبل از آن که شکست بخوریم می جنگیدیم. این دفعه آخر با تجهیزات بیشتری جنگیدیم و ساده تر از همیشه هم بود اما بدتر از همیشه شکست خوردیم. اوضاع از الان بدتر نمی شود.

تو از فیلدینگ و امثال فیلدینگ، نویسنده بهتری هستی و این را هم باید خوب بدانی و همین طور به نوشتن ادامه بدهی. نوشته هایی داری که به نظر من بهتر از نوشته های آنها است و باور کن که می دانم چه دارم می گویم و کودن هم نیستم. این چرت و پرت ها را نباید درباره نویسنده های زنده بخوانی. بهترین بد و بیراه هایت را باید نثار آن دسته از نویسندگان مرده ای بکنی که خوب می دانیم چه قدر و منزلتی دارند و یکی یکی حساب همه شان را برسی.

چرا اول از همه با داستایفسکی در می افتی برو به جنگ تورگنیف. همان کاری را که کردیم و تا مدت های مدیدی صدای تیک تیک می شنیدم و فشارم بالا بود البته آن طوری که اوضاع پیش رفت، زیاد هم بد نبود. دوموپاسان را به خودت میخکوب کن تا وقتی که آبله نگرفته بود پسر کله شقی بود و البته هنوز هم با سه ضربه خلاص نمی شود . بعدش برو سراغ استاندال و تلاشت را بکن. اگر ببری اش، ما همگی خوشحال می شویم. اما سراغ منحرف های بیچاره روزگارمان نرو من هم اسمی ازشان نمی برم. هر دویمان می توانیم فلوبر را که استاد محترم و مفتخرمان است، شکست دهیم… راستش من از این بالاتر نمی توانم بروم چون تجربه بالاتری نداشته ام و تو را هم نمی خواهم به اشتباه بیندازم. در هر حال اگر به داشتن برادری که نویسنده هم باشد علاقه مندی مرا برادر خودت بدان و دوست دارم که در ارتباط باشیم. پسر وسطم پت چهارماهی می شود که بیمار است. الان هم خوب می خورد و هم خوب می خوابد اما هنوز سر حال نیامده. مرا ببخش اگر مثل خل وچل ها نامه می نویسم. این پسر خیلی باهوش، پیر پاتال… و نازنین. کاپیتان چتربازمان تا به حال سه بار زخمی شده. ماه زندان افتاده. ما هم سواره نظام حمله کردیم تا نجاتش بدهیم اما برای اولین بار اسیر شدیم و بعدش خلاص شدیم و عملیات هم لغو شد. پسر مریضم نقاش خوبی است، سوار ماشینی بود که برادر کوچکش می راند، تصادف کردند و سرش آسیب دید. ببخش که این قدر چرت و پرت می گویم. ارادتمندت. دوست دارم که ارتباطمان ادامه داشته باشد.

 

ارنست همینگوی

***

همینگوی بارها تلاش می کند تا ارتباط دوستانه ای با فاکنر ایجاد کند، همانطوری که با اسکات فیتز جرالد و خیلی های دیگر دوست بود، اما این رابطه شکل نمی گیرد و ماجرا هم کم کم مصادف می شود با سال ۱۹۴۹و اعطای نوبل ادبیات به ویلیام فاکنر. همینگوی هم خیال می کند که تنها رقیبش در ادبیات آن روز آمریکا خودش را گم کرده و دیگران را تحویل نمی گیرد و با آنکه عذر خواهی فاکنر را می پذیرد و این چنین دوستانه پاسخش را می دهد، اما ماجرا را تا پایان عمر فراموش نمی کند و چندین بار هم که از دست فاکنر عصبانی می شود ماجرا را دوباره از نو پیش می کشد و در کل پس از نامه به فاکنر در سه نامه ای که دوتای آن به هاروی بریت منتقد ادبی نیویورک تایمز و یکی هم به لیلیان روس نوشته شده، از فاکنر گله می کند.

همینگوی برخلاف آن چه در نامه هایش با زبان تند و شتابزده بیان می کند، بارها فاکنر را نویسنده توانایی خوانده و بسیاری از داستان هایش را ستایش کرده است و فاکنر هم همین طور و برای نمونه در پاییز ۱۹۵۲، هنگام نقد و بررسی کتاب "پیرمرد و دریا" آن را "عالی" می خواند. همینگوی می گوید: "من برای فاکنر خیلی احترام قائلم اما این دلیل نمی شود که هر از چند گاهی سربه سرش نگذارم و باهاش شوخی نکنم." ویلیام فاکنر 20 ژوئن 1952 برای هاروی بریت یادداشتی می نویسد و در آن به ظاهر از همینگوی تمجید می کند و می گوید: "سال ها پیش، همینگوی گفته که نویسنده ها باید هوای همدیگر را داشته باشند، همان طور که پزشک ها و وکلا و گرگ ها هوای هم را دارند. به نظرم در این عبارت نکته مهمتری از حقیقت یا یک نیاز وجود دارد و لااقل در مورد همینگوی، نویسندگانی که مجبورند هوای هم را داشته باشند تا هلاک نشوند، مثل گرگ هایی می مانند که فقط تو جمع گرگند و تو تنهایی سگ." همینگوی وقتی می فهمد فاکنر چه گفته، از خودبی خود می شود و به بریت این طور می نویسد:

به هاروی بریت

فینکا ویجیا 27 ژوئن ۱۹۵۲

هاروی عزیز

ممنون که اظهارنظر فاکنر را برایم فرستادی. مناسبتی را که باعث شد آن نوشته را برایش بنویسم فراموش نکرده. خوب هم یادش مانده. یک باری که حسابی مست کرده بود که امیدوارم این طور هم بوده باشد مستقیما گفته که من بزدلم. تریبیون نیویورک هرالدتریبیون هم آن را برداشته و از نو چاپ کرده و من هم آن را برای سرتیپ سی تی لانهام فرمانده سابق گردان بیست و دوم پیاده نظام فرستادم. ما اوقات زیادی را بین سال های ۱۹۴۵-۱۹۴۴ با هم گذرانده ایم و از او خواستم که برای فاکنر نامه ای بنویسد. فاکنر عذرخواهی اش را برای هردویمان فرستاد و نوشت که من همینگوی در نویسندگی جرات تجربه یا خطر کردن را ندارم. رکوئیم برای راهبه? را نگاه کن تا ببینی وقتی خیلی عجیب و غریب لال می شود، چقدر خیر سرش ریسک کرده. شجاعت فردی اش را که دیگر نگو.

برای فاکنر نامه ای دوستانه نوشتم و او هم این گونه اظهارنظر کرده و گفته "مثل گرگ هایی می مانند که فقط تو جمع گرگند و تو تنهایی سگ."

 

حالا ببین قضیه چه بوده.

البته پیشینه خوبی دارد. یک بار خیلی خوب ازم تعریف کرده که خود تو هم آن را برایم تعریف کردی. اما این ماجرا برمی گردد به قبل از دریافت جایزه نوبل. وقتی جایی خواندم که نوبل برده، برایش تلگراف زدم و همان طوری که کارم را بلدم، بهش تبریک گفتم. هیچ وقت هم قدردانی نکرد. سال های زیادی تو اروپا بردمش بالا. هر وقت که کسی ازم می پرسید بهترین نویسنده آمریکا کیست، می گفتم فاکنر. هر وقت که کسی از خودم می پرسید، از او می گفتم. فکر کردم حتما سر و کارش با آدم های کپک زده افتاده و هر کاری از دستم برمی آمد کردم تا ارتباطش بهتر شود. هیچ وقت هم صدایم درنیامد که نمی تواند ? اینینگ هم پیش برود، یا اینکه می دانم همیشه روزگار مشکلش چه بوده.

پس فکر کرده که من به تو نامه نوشتم و ازش خواستم که یک لطفی بکند در حقم و هوایم را داشته باشد. آن هم من، عمرا. به گور بابام خندیدم اگه این طور باشد. سخنرانی کرده، خب آفرین. مطمئنم که نه الان و نه هیچ روز دیگری نمی تواند دوباره چنین سخنرانی ای بکند و مطمئنم که من خیلی بهتر و رک و راست تر از سخنرانی او می توانم بنویسم و هیچ دوز و کلک و لفاظی هم تو کارم نباشد.

هاروی، در این لحظه کم کم دارم عصبانی می شوم، پس مجبورم خیلی از بد و بیراه ها را حذف کنم. نکته اینجا است که فاکنر در آن عبارات عجیب و غریبش طوری رفتار کرده که انگار من ازش کمک خواستم آره جان خودش و او هم آن قدر لطف داشته که بگوید من واقعا نیازی به کمک ندارم. واقعا که خیر سرش چه لطفی دارد. فاکنر تا موقعی که من زنده باشم می تواند از داشتن جایزه نوبلش حال کند و مطمئن باش که همین طور هم می شود. اما فکر اینجایش را نکرده که من هیچ ارزشی برای چنین سازمانی قائل نیستم و وقتی هم که جایزه را برد حسابی خوشحال شدم. برایش تلگراف زدم و گفتم که چقدر خوشحالم اما جوابی نداد. حالا هم که قضیه گرگ ها و سگ را پیش کشیده و چیزی که باقی می ماند، یعنی آن چه من به خودم می گیرم، حتما به مرگ در عصرگاه? هم مربوط می شود.

کتابی که تو ازش خواسته بودی که اگر دلش می خواهد نقد کند برداشته و این مطلب را در موردش نوشته و حتی به خودش زحمت نداده که بخواندش. در ضمن یک مطلب خیلی عجیبی هم دارد. شاید هم من خیلی زودرنجم و دارم پدرسوخته بازی درمی آورم. قبول دارم که هر از چند گاهی این طوری هم می شوم لابد و دلم هم می سوزد برای خودم. اما واقعا چرا او نمی تواند صاف و پوست کنده بیاید بگوید که نقد نمی نویسد یا که صلاحیتش را ندارد همان طوری که خود من درباره کتاب اورول این کار را کردم.چرا باید به خاطر چنین مطلب مسخره ای از خودم دفاع کنم و انتظار برود که پدرسوخته بازی هم در نیاورم او حتی تو پاراگراف دوم و سوم مطلبش، دوباره موضوع را پیش کشیده.

نظرم را پرسیدی، این هم نظرم: من دیگر هیچ یک از مطالب فاکنر را نمی خوانم. او وقتی نویسنده خوبی ا ست که خوب هم بنویسد و اگر هم بداند چگونه کتابی را تمام کند و مثل آن HONEST SUGAR RAY در پایان به بیچارگی نیفتد، بهتر از هر کس دیگری هم می شود. هرقت که خوب می نویسد از خواندن داستان هایش لذت می برم اما همیشه لجم از این درمی آید که چرا بهتر نمی نویسد. برایش آرزوی موفقیت می کنم و می دانم که به آرزویم نیاز هم دارد اما حیف که نقص بزرگی دارد هیچ وقت نمی توانی از نو داستان هایش را بخوانی. اگر قرار باشد از نو بخوانی تازه می فهمی که بار اول چگونه گولت زده. مهم نیست که چند بار یک نوشته واقعی را می خوانی مهم این است که نمی فهمی چگونه نوشته شده. به خاطر اینکه تو همه نوشته های بزرگ رازی پنهان است که هیچ وقت فاش نمی شود. همیشه هم هست. هر وقت که از نو نوشته واقعی را بخوانی چیز جدیدی یاد می گیری و فقط این طور نیست که بفهمی دفعه اول چگونه فریب خورده ای. بیل زمانی این مشکل را داشت. اما خیلی وقت است که دیگر این طور نیست. نویسنده واقعی باید آنچه را که ما از بیانش ناتوانیم با ساده ترین جمله اخباری بیان کند.

خب، این هم از کلاس نقد، تمام شد.

خیلی خیلی خوشحالم که آلیس خانم بریت از کتاب خوشش آمده. قبلا هم برایت نوشته بودم که چقدر خوشحال شدم که تو هم خوشت آمده. امیدوارم که کتاب گیر آدمی بیفتد که هم خوب قضاوت کند و هم پیشداوری نکند و فقط بخواهد آن را نقد کند. اگر هم کسی این کار را نکرد، خب کتابم می ماند و شانس بد من دیگر.

بهترین ها، همیشه

ارنست

پا نوشت: می دانم که خیلی به فاکنر سخت گیرم. اما مطمئنم که آن قدر که به خودم سخت گیرم به او نیستم.۲۱ ژوئیه 53 سالم می شود و از زمانی که یادم می آید تلاشم این بوده که خوب بنویسم. خیلی دوست داشتم که این کتاب آخرم را بی آنکه ملاحظه کسی یا چیزی را بکنم و فقط به خاطر آدم های زیادی که می خواهند بخوانندش بنویسم تا هر چیز دیگری. لازم هم نیست که تا خرخره بنوشم تا این حس به من دست بدهد. آنچه می خواهم الان انجام دهم این است که همه چیز را فراموش کنم و تلاش کنم تا یکی بهتر بنویسم.

لطفا حرفی از این نوشته ها با فاکنر نزن. حوصله بحث و جدل ندارم. اگر بعد از خواندن کتاب خواست که نقدش کند که فبها. اما اگر قرار باشد نخوانده قضاوت کند، خیلی مسخره می شود. اما حوصله جر و بحث ندارم و برایش آرزوی موفقیت می کنم و امیدوارم منطقه آنوماتوپیو۳ به درازای دریا ادامه داشته باشد. مسخره اش نمی کنم ها. خودش خواسته. جدی می گویم، من در کل تو هر منطقه ای احساس خفگی می کنم، هر منطقه ای. اما لعنتی عجب کاری کرده ها و امیدوارم که همیشه شاد و راضی نگهش دارد. دیروز یکی از آن 176 پوندی ها را گرفتم و اندازه یه کنده اره شده بزرگ و طویل بود. خودش هم فکرش را نمی کرد که روزی خورده شود. الان زده ایم بیرون. مادر و پدر ماری دوباره ناخوش احوالند و می خواهیم پیش از آنکه اینجا را ترک کند، کمی باهم باشیم. ببخشید که این همه از فاکنر حرف زدم اما مطمئن باش که خودت تقصیر داشتی. می توانیم فراموشش کنیم مگر اینکه وقتی کتاب را بخواند ، بخواهد چیزی بنویسد.

همینگوی هر وقت که از داستان نوشتن دست می کشید، نامه می نوشت و بسیار بذله گو و بی ملاحظه بود. درباره نامه هایش می گوید: "مرا بابت نامه های احمقانه ام ببخشید… این نامه ها شلخته و پر از غلط، غلوط اند و با عجله آنها را نوشته ام و قرار هم نبوده که نثر ادبی بنویسم… هر قدر که نویسنده خوبی باشی نامه هایت به دردنخورتر می شود."

برای همین است که به ندرت دستور زبان را رعایت می کرد و هنگام نوشتن جملات بی دقت بود و پراکنده می نوشت، انگار که وسواس هایش در داستان نویسی آزارش می داده و به این روش خودش را رها می کرده است. می گوید: "به جای داستان، نامه نوشته ام، احساس می کردم که دارم عیاشی می کنم و از آن لذت می بردم و امیدوارم شما هم از خواندنش همین احساس را داشته باشید."

 

پی نوشت ها:

---

1. لقب ارنست میلر همینگوی.

2.  نام رمانی است از ویلیام فاکنر ۱۹۵۱٫

3.  کتابی ا ست غیر داستانی از ارنست همینگوی درباره آداب و رسوم گاوبازی اسپانیایی ها ۱۹۳۲٫

4.  همینگوی با به کارگیری این واژه به "یوکناپاتافا"، سرزمین خیالی داستان های فاکنر طعنه می زند

‘