این مقاله را به اشتراک بگذارید
در این بلبشو کی راست می گوید؟
احسان راسخی
می‌گویند: اگر می خواهی بفهمی چقدر خوشبختی به زندگی اطرافیانت نگاه کن! حداقلش این است که می فهمی خیلی از مشکلات آنها را نداری و بعد می توانی نفس راحتی بکشی. این مشابه احساسی است که پس از خواندن رمان جدید مریم حسینیان « ما اینجا داریم می میریم» به سراغ خواننده می آید. هنر نویسنده خلق شخصیت هایی است که اغلب نه فقط با دیگران، بلکه با خودشان هم سر جنگ دارند و درگیرند.
«ما اینجا داریم می‌میریم قصه آدمهایی است که زیر نظر چشم های نگرانی مشغول جعل خود و بودنشان هستند.»
بن مایه دومین اثر مریم حسینیان، بر پایه سوتفاهم شخصیت ها نسبت به یکدیگر شکل گرفته است، زنی که مدام در توهم آن است که دختر همسایه در کمین شوهر اوست و یا دو خواهر با ویژگی های اخلاقی و مذهبی متفاوت که با یکدیگر سر سازش ندارند. مریم حسینیان در این رمان با خلق فضایی تازه که حاصل کنار هم قراردادن آدمهایی واقعی و موجوداتی خیالی است اتمسفری منحصر به فرد را ترسیم کرده و داستان با حرکتی پاندول وار در میان فضایی رئال و همچنین سورئال برای مخاطب روایت می شود.
ماجراهای رمان در بستر رقابت های انتخاباتی سال ۹۲ رخ می دهند. کشمکشهای این فضای پر تنش، فرصتی در اختیار نویسنده قرار داده است برای نشان دادن آشفتگی های درونی و بیرونی شخصیت های داستان. حسینیان برای ملموس کردن و تاثیر گذاری بیشتر از اسامی کاندیدهای انتخاباتی و رنگ هوادارانشان بهره برده است. حسینیان کوشیده در خلال روایت چنین داستانی از نمادهای موجود بهترین بهره را ببرد. به این ترتیب سربالایی خیابان های یوسف آباد، که راوی از پیمودن هر روزه آنها خسته شده بدل به نمادی برای بیان تکرار یک زندگی خسته کننده می شود.
داستان مثل پازلی است که با پیشرفتش کامل می شود، اما در عین حال جنبه های تازه ای از آن پیش روی خواننده گشوده می شود. این شگردی است که در «بهار برایم کاموا بیاور» هم توسط مریم حسینیان به طور موفقی مورد استفاده قرار گرفته بود. نمی شود خلاصه ای یک خطی از آن گفت. اگر کسی از شما بپرسد که خب ما اینجا داریم می میریم چطور بود، باید مکث کنید و بگویید منظورت کدامشان است؟ پری یا گوهر؟ سیروس یا مژگان و …؟ راوی ها و احساساتشان متنوع است. در یک بخش باید پای قصه گویی دانای کل بنشینیم و در بخش دیگر اول شخص. در بخش دیگری پری های کوچولو که در سرزمین آشپزخانه گرفتار شده اند داستان پردازی می کنند و اینجاست که می فهمیم عکس روی جلد کتاب چه معنی دارد. این خیالپردازی ها خواننده را وارد فضایی فراواقعی می کند که در پیوند با دنیای رئال این رمان پیوندی پذیرفتنی پیدا کرده است.
این رمان شخصیت های جذاب مختلفی دارد، «گوهر» دختر مجرد میانسالی است که از سر تعصبات شدید مذهبی، زندگی را به کام خواهر کوچک سرخوشش که علاقه بسیاری به آرایش و پوشیدن لباس های رنگارنگ دارد تلخ می کند. در جای دیگری دختری خودش را به آب و آتش می زند برای کاندید مورد علاقه اش رای جمع کند. داستان از درون یک اتاق شروع می شود. اما در ادامه طی روندی تدریجی به دیگر واحدهای ساختمان نیز سرایت می کند. چنین فضایی که بر کلیت ساختمان حاکم شده با ارتباطی معنادار با فضای ملتهب انتخاباتی سطح جامعه همراه می شود. یا مثل نامه های محتاطانه زن همسایه طبقه پایین، سقوط خانم دکتر از بالکن و …
اگر خواننده این رمان باشید به جایی می رسید که مدام با خود فکر می کنید، «آدمیزادها هیچ وقت صدایی را که نمی بینند، نمی شنوند. حتی گاهی خوشبختی های کوچکشان را هم نمی بینند.»
حسینیان، دانش آموخته ادبیات و زبان فارسی از دانشگاه مشهد است. او در رمان اول خود زندگی شخصیت اصلی داستان را در قالب یادداشت های روزانه یک زن خطاب به شوهرش روایت می کند. استفاده از این تمهید باعث شده بود آن داستان خط سیر مستقیمی نداشته باشد و در خلال وقایع اصلی رمان به صورتی گذرا نیز به خرده روایت ها و نیز جزئیات زندگی این زن می پردازد. حسینیان با رمان «بهار برایم کاموا بیاور» در تلاش بود از خود سیمای نویسنده ای را ترسیم کند که حرفهایی برای گفتن دارد و کسب جایزه ادبی هوشنگ گلشیری تاییدی بود بر توفیق او در همین زمینه. اگرچه تکرار چنین موفقیتی را نمی توان از «ما اینجا داریم می میریم» اما حسینیان در رمان تازه اش نویسنده ای با تجربه تر جلوه می کند.
به نقل از الف کتاب
***
«ما اینجا داریم می‌میریم»
نویسنده: مریم حسینیان
ناشر: چشمه، چاپ اول ۱۳۹۵
۱۴۲صفحه، ۱۲۰۰۰تومان