این مقاله را به اشتراک بگذارید
به مناسبت پنجاه و یکمین سالگرد درگذشت دکتر محمد مصدق
امیر نظام گروسی، فال حافظ و دکتر مصدق
محمد علی بهمنی قاجار
دکتر مصدق در خاطرات خود از دیدار خویش با رجال شهیر عصر ناصرالدین شاه، حسنعلی خان امیر نظام گروسی یاد می کند، میرزا محمد خان ۹ ساله پسر میرزا هدایت الله وزیر دفتر بوده که به نیابت از پدر برای عیادت از امیر نظام گروسی به منزل وی می رود، امیر نظام مردی بزرگ با خدماتی سترگ به شمار می رفت، افسر قشون از عصر محمدشاه و مورد تایید میرزا تقی خان امیر کبیر بود و سابقه حضور در فتح هرات تحت فرماندهی سلطان مراد میرزا حسام السلطنه را داشت، دیدار او با مصدق ۹ ساله، دیدار یکی از رجال پرورش یافته عصر عباس میرزا وقایم مقام با کودکی باهوش و نوخاسته بود ، میرزا محمدخان. نوجوان قدر این دیدار را می دانست و این ملاقات آن چنان تاثیری در روحیه وی داشته که نزدیک به ۷۰ سال بعد از آن‌و در زندان حکومت کودتا نیز در خاطرات اش به این دیدار اشاره و از امیر نظام بزرگ یاد کند، مصدق می نویسد:
خاطرم هست که امیر در حیاط نشسته بود و از واردین پذیرایی می کرد و بعد از این که از حال پدرم سوال نمود، کتاب حافظی را از صندوقدار خود خواست که آورد و برای من فالی گرفت که این غزل درآمد :
ای دل آن به که خراب از می گلگون باشی
بی زر و گنج به صد حشمت قارون باشی
در مقامی که صدارت به فقیران بخشند
چشم دارم که به جاه از همه افزون باشی
در ره خانه لیلا که خطرهاست به جان
شرط اول قدم آن است که مجنون باشی
که من از اول تا به آخر آن را خواندم. سپس لای کتاب، کاغذی گذارد و آن را با عکسی ازخود که زیر آن اسم مرا نوشت و امضا کرد به من یادگار داد و گفت این غزل را برای آقا هم بخوان.
فال امیر نظام درست درآمد، میرزا محمدخان ۹ ساله صدر اعظمی شد که به جاه از همه افزون گردیدبا یک کرور دشمن از انتهای راست تا اوج افراط چپ، در دل ملت ایران چنان جا گرفت که ۵۱ سال پس از درگذشتش باردیگر نام او به خیابان های پایتخت ایران باز می گردد.
نقل از ممالک محروسه