این مقاله را به اشتراک بگذارید
‘
نگاهی به «یک زن» اثر آنی ارنو
یک زن و روایت سه نسل
مریم رحیمی
آنی ارنو در سال ۱۹۴۰ در نرماندی به دنیا آمد، دوران کودکی و نوجوانی اش را در محیطی کارگری و روستایی سپری کرد. برخلاف والدینش توانست تحصیل کند. پس وارد دانشگاه شد و بعد از اتمام تحصیلات ابتدا به عنوان معلم و سپس به عنوان استاد مشغول به تدریس شد.
ارنو با کتاب قفسه های خالی در سال ۱۹۷۴ به عنوان نویسنده شناخته شد. در سال های ۱۹۷۷ و ۱۹۸۱ به ترتیب آنچه می گویند و یا هیچ و زن یخ زده را منتشر کرد. در سال ۱۹۸۴ جایگاه را نوشت و در آن به شرح حال ، زندگی و موقعیت اجتماعی پدر و مادرش پرداخت. ارنو در این اثر به موقعیت اجتماعی پدر و مادرش پرداخت. این اثر موفق به دریافت جایزه روندو شد.
در سال ۱۹۸۸ یک زن را منتشر کرد که در آن زندگی مادرش از بدو تولد تا مرگ را به تصویر کشیده است. این کتاب داستان زندگی زنی کارگر است که به کسب و کار می پردازد و همواره دغدغه ی آموختن و پیشرفت دارد. همچنین روایت دوگانگی احساسات دختری است به مادرش؛ احساس عشق، نفرت ، محبت، و گناه و در عین حال دلبستگی غریزی به مادر، به زنی پیر و ناتوان که در گذشته است.
"این کتاب زندگی نامه و یا شرح حال نیست،طبیعتا رمان هم نیست، شاید چیزی ما بین ادبیات، تاریخ و جامعه شناسی باشد.از آنجا که مادرم در محیطی متولد شده بود که همواره زیر سلطه ی دیگران بود و دلش می خواست که از آن محیط بیرون بیاید، می بایست به تاریخ تبدیل شود، برای من این که من کمتر احساس تنهایی و بطالت بکنم، آن هم در دنیای تسلط بر واژه ها و اندیشه ها که، مطابق با میل او، من از آن عبور کردم. دیگر صدایش را نمی شنوم. خود اوست ،صحبت هایش، دست هایش،حرکاتش،طرز خندیدن و راه رفتنش، که خانمی را که من باشم به کودکی که قبلا بودم مرتبط می کرد،آخرین ارتباطم را با دنیایی که از آن به وجود آمده ام از دست دادم".
(یک زن صص۸۱_۸۲)
مهم ترین ویژگی سبکی یک زن که از سبک های ادبی ادبیات معاصر فرانسه بوده و محوریت آن رابطه پدر فرزندی یا مادر فرزندی است و از آن در فرانسه با عنوان Recit de filation نام برده می شود که در فارسی کلمه ی برای این سبک نمی توان یافت، اما این نوع ادبیات در فرانسه شناخته شده و در ایران می توان گفت که جدیدتر و کمتر شناخته شده است.
واما آنچه به جرات در مورد آنی ارنو می توان گفت: این است که نویسنده ضمن روایت زندگی مادر،خواننده را با فراز و فرود های رابطه ی خود و مادرش آشنا کرده و با نثری ساده و صمیمی، مخاطب را با سه نسل از یک خانواده همراه می کند.
آنی ارنو با شیوه نوشتاری خود باعث ایجاد نوعی نگاه اجتماع شده و در واقع می خواهد از خلال داستان هایش به بررسی اجتماعی بپردازد.با این تفاوت شیوه نگارشی را انتخاب می کند که در جستجوی عینی گرایی تجربه فردی است و این کار را با کاستن از بعدذهنی خود زندگی نامه و تاکید بیشتر بر ارزش جمعی "من" انجام می دهد. این جستجوی عینیت در گذرگاه شخصی وقتی صحبت ازنمایش بحران های عاطفی است کمتر محقق می شود.به این ترتیب، یک زن تنها اثر نویسنده است که با حرف تعریف نامعین آمده است.حال باید دید او موفق به گریز از دام فردگرایی و اشاره نکردن به احساسات شده، همچنان که بر این امر اذعان داشته است؟
از ارنو کتاب های بسیاری منتشر شده است. او در سال ۲۰۰۰ نیز در کتابی با عنوان اتفاق، به شرح ماجرای ازدواج خود پرداخت. کتاب سال ها در سال ۲۰۰۸ توانست جایزه ی مارگریت دوراس را به خود اختصاص دهد. باید اذعان کرد که جنبه ی خود زندگی نامه ای آثار او،درهم آمیختن زندگی و تجربه فردی با تجربه ی تاریخی و اجتماعی، در کنار قلم ساده و بی پیرایه اش باعث جلب توجه مخاطبان و همچنین منتقدان آثارش می شود. ارنو در سال ۲۰۰۸ نیز جایزه زبان فرانسه را برای همه آثارش از آن خود کرد.
یک زن به همت انتشارات علمی و فرهنگی / چاپ و روانه بازار کتاب کرده است.سمانه رودبار محمدی مترجم یک زن از فرانسه به فارسی روان درباره انگیزه ترجمه و وجه شاخص این اثر گفته "از آن زمانی که دانشجوی ارشد زبان فرانسه بوده با راهنمایی استاد خود با کتاب های آنی ارنو آشنا شده و با خواندن یک زن جذب آن شده و همذات پنداری زیادی کرده و تصمیم گرفته، به خصوص به خاطر موضوعی که با زندگی شخصی اش در ارتباط بوده است. جذابیت داستان و وجه تشابه با آن موضوع برای مترجم انگیزه هایی شدند برای ترجمه یک زن.
نقل از الف
«یک زن»
اثر: آنی ارنو
مترجم: سمانه رودبار محمدی
ناشر: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول۱۳۹۴
۸۳ صفحه ،۱۰۰۰۰ تومان
‘