این مقاله را به اشتراک بگذارید
جهنمِ «پرفروش‌های نیویورک‌تایمز»
آریامن احمدی
این روزها این عبارت را روی جلد کتاب‌ها زیاد می‌بینیم: «از پرفروش‌های نیویورک‌تایمز!» عبارتی پرطمطراق که قصدش این است شما را به سمت خود بخواند، وادارتان کند به انتخاب کتاب، و قاعدتا بعد از انتخاب و پول‌دادن بابت آن، ناگزیرید وقت بگذارید و آن را بخوانید. این اتفاق ناراحت‌کننده‌ای است که این روزها در بازار نشر افتاده و ناشران و مترجمان هم به این ابتذال دامن می‌زنند. پس باید ترسید و نگران بود: از پائولو کوییلوها، جوجو مویزها، روث ورها، میچ آلبوم‌ها، فردریک بکمن‌ها و نویسنده‌های دیگری که مترجم‌ها و ناشران ایرانی در بازار بدون کپی‌رایت، در پی سودِ ارزان و به‌قول معروف «مُفت» هستند.
این موضوع باید همه ما را نگران کند که درواقع این ناشران و مترجمان و نویسندگان آن‌قدرها هم که ما تصور می‌کنیم، بی‌ضرر نیستند. این نوع کتاب‌ها در کنار فوایدی که دارند (مثلا برخی را کتابخوان کنند)، ممکن است به همه ما لطمه هم وارد کنند و گاهی نه‌تنها راه‌گشا نیستند، بلکه همه ما را از درک واقعیت نیز دور می‌سازند. باید به همه منتقدان و صاحب‌نظران توصیه کرد که دست از بی‌تفاوتی در این زمینه بردارند و تنها با این دیدگاه آرامش‌بخش که این کتاب‌ها هرچه باشند درنهایت خوانندگان را به سمت کتاب و کتابخوانی سوق می‌دهند، به آنها نگاه نکنند. باید به این فکر کرد اگر درعوض، ادبیاتِ پیش‌پاافتاده موجودِ در این کتاب‌ها باعث زوال ادراک شود و توانایی فرد را در درک خود و هستی تحت‌تاثیر قرار داده و مانع از درکِ درست آنها شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ سخن این است که اگر این کتاب‌ها آنطور که ناشران و مترجمانشان ادعا می‌کنند با کشف و شهودشان موجب تقویت خوانندگان می‌شوند، نتوانند به قدر کافی رضایت آنها را جلب کنند و درعوض باعث ضعف خوانندگان شوند، چه می‌شود؟
جُرج اُروِل نویسیده شهیر انگلیسی در مراسم بزرگداشت معروف خود علیه سخنان سیاسی مبتذل و پیش‌پاافتاده به دوره‌ای مخرب اشاره کرد: «زبان، زشت و سخیف می‌شود، به دلیلِ اینکه افکار ما پوچ و ابلهانه است، اما همین شلختگی و ضعفِ زبان، داشتن افکار احمقانه را برای ما آسان‌تر می‌کند.»
انحطاطِ زبان، موجب خوش‌بینی و غرور کاذب می‌شود. ما نیز زمانی که حس می‌کنیم در حکمت عمیق خود فرورفته‌ایم، دچار سرنوشت مشابهی می‌شویم و لطمه می‌بینیم، مانند خاکی که سرانجام بدبینی در آن ریشه می‌کند؛ از آن بدتر بیان راه‌و‌رسم زندگی با این نوع کتاب‌های به‌ظاهر جذاب و فریبنده‌ای است که از سوی ناشران و مترجمانی که تنها به فکر سود هستند، صورت می‌گیرد: این بسیار خطرناک است، زیرا در هر زندگی چالش‌هایی سر راه انسان قرار می‌گیرد که نیاز به خردِ واقعی و بصیرتی سخت دارند. باید آگاه باشیم این نوع کتاب‌های جذاب که با تیتر فریبنده «پرفروش‌های نیویورک‌تایمز!» که هیچ ربطی هم به بازار کتاب ایران ندارد، مزین شده، طرفداران زیادی دارند، ما را به کتابخوانی سوق نمی‌دهند! باید مراقب بود! چراکه همان‌طور که شما در جست‌وجوی کتاب هستید، کتاب نیز شما را می‌جوید و فرامی‌خواند.
آرمان