گشت و گذاری در وبسایت های ادبی(۳): آدم و حوا

مدخل:

خوشبختانه از دو قسمت قبل اين پاورقي با استقبال بسيار خوبي همراه شد، استقبالي كه البته بيش از هرچيز به دليل كمك دوستاني بود كه با اين حركت همراهي كرده و آن را لينك دادند.  درواقع  اين كاري كه براي ايجاد يك همدلي و دوستي مشترك ميان ساكنان اين دهكده‎ي مجازي‎ست تا اندازه‎اي به هدف خود نزديك شده است و مي‎توان به آينده‎ي آن بيشتر اميدوار شد كه در ادامه نيز با همراهي بيشتري ديده شود. چراكه در آينده‎اي نه چندان دور اين ميهماني دوستانه در وبسايت آنها نيز تشكيل خواهد شد.

خلاصه‎ي از قسمت‎هاي‎ قبل!

قصه‎اي را آغاز كرديم به سبك پاورقي‎هاي قديمي كه دنباله دار است، اما نه شايد عامه‎پسند. قصه‎ي ما در هيچ يك از گونه‎هاي رايج داستان‎نويسي جاي نمي‎گنجد، هرچند كه شايد آن را بتوان داستاني عاشقانه خواند، البته نه از عشق‎هاي زميني يا زير زميني! كه از نوع عشق به ادبيات، داستاني با شخصيت‎هايي متعدد و واقعي، اما در دنياي مجازي! شايد شما هم يكي از شخصيت‎هاي اين داستان دنباله‎دار باشيد، اگر مي‎خواهيد ببينيد چگونه، اين پاورقي را دنبال كنيد تا نوبت شما هم برسد…

حتما شما هم شنيده‎ايد كه دنيا روز به روز در حال كوچك شدن است، اين واقعيتي‎ست كه نمود آن را در حوزه هاي مختلف مي‎توان ديد و دنياي مجازي يكي از بهترين مصاديق اين كوچك شدن است. دنيايي كه آدمهايي را از گوشه كنار كشورمان و حتي آن سوي مرزهاي ايران، دور هم جمع مي‎شوند تا شهرها و دهكده‎هايي مجازي را بسازند كه اگرچه جمعيتي بسيار دارند، اما به ظاهر آنقدر كوچك هستند كه ساكنان آن به راحتي مي‌توانند از گوشه‎اي به گوشه‎ي ديگر رفته و سري به خانه‎ي همسايگان خود بزنند و احوال يكديگر را بپرسند.

داستان ما در دهكده‎ي ادبيات مي‎گذرد، دهكده‎اي كه خانه‎هايش همان سايت‎ها و وبلاگ‎هاي ادبي‎اند. صاحبخانه‎هاي اين دهكده هم در گوشه و كنار اين كره‎ي خاكي پراكنده‎اند. ساكنان دهكده‎ي ادبي ما هم در هرجاي دنيا باشند، اغلب در طول روز يكبار هم كه شده قدم به اين دهكده ي مجازي گذاشته، سري به خانه‎ي خود مي‎زنند و البته زماني را هم به احوال‎پرسي از دوستان و آن همسايه‎هايي كه مي‎شناسند اختصاص داده و سري به خانه‎ي آنها مي‎زنند و پاي حرف و نقل آنها مي‎نشينند.

اما اين دهكده ساكناني بسيار دارد كه هريك از ما امكان دارد تعدادي از آنها را بشناسيم و تعداي را هم نه. اما در اين پاورقي مي‎توانيد به تدريج با همه‌ي آنها آشنا بشويد، نام آنها را كه شنيده‎ايد بهتر و بيشتر بشناسد و با ناآشناها دوستي برقرار كنيد و شايد با اين دوستان تازه ياب حرفهاي گفتني و در واقع خواندني  بسياري هم داشته باشيد و حال كه آدرس خانه‎ي آنها را پيدا مي‎كنيد، از اين پس ميتوانيد خودتان سري به آنها بزنيد.

اما اگر شما هم از ساكنان اين دهكده هستيد و از آن همسايه‎‎هاي ميهمان نوازي هستيد كه دوست داريد يك‎وقت شما را از قلم نيندازيم و زودتر دست ميهمانان را گرفته به خانه‎ي شما سري بزنيم. آدرس خانه‎تان (سايت يا وبلاگتان) و همچنين اطلاعاتي درباره‎ي آن را براي ما ايميل كنيد (madomeh@yahoo.com) تا هرچه زودتر به سراغ شما هم بياييم.

درقسمت‎هاي قبل با هم سري به «دوشنبه» و «جامعه كهنه» زديم و حالا آماده باشيد كه مي‎خواهيم دسته جمعي ميهمان يكي ديگر از اين خانه‎ها شويم. آماده‎ايد؟! ما كه راه افتاديم…

آشنايي با صاحب‎خانه

حسن محمودي اهل نجف آباد است، همشهري بهرام صادقي، اولين بار هم  به‎واسطه‎ي كتابي در مورد بهرام صادقي، براي برخي از علاقمندان ادبيات به نامي آشنا بدل شد. شناختنامه‎اي در باره‎ي اين نويسنده‎ي بزرگ ايراني كه متاسفانه آن زمان مهجور مانده بود و جز اندكي از مخاطبان بسيار جدي و پيگير ادبيات و يا داستان‎نويسان، كمتر كسي با نام و آثار بهرام صادقي آشنا بود. در اوضاع و احوالي اين چنين كه خلائي جدي در زمينه‎ي منابعي براي آشنايي با بهرام صادقي احساس مي‎شد، كتاب «خون آبي بر زمين نمناك» (انتشارات آسا) حركتي بسيار ارزنده ودر خوراعتنا بود. حال آن را به دليل علاقه‎ي محمودي به بهرام صادقي،  فرض كنيم يا گرايشي به دليل همشهري بودن، هر چه بود محمودي با «خون آبي بر زمين نمناك» نخستين قدم را برداشت و راه را براي ديگراني كه پس از او در اين زمينه آثاري منتشر كردند، هموار ساخت. نخستين مجموعه داستان محمودي نيز  با نام «وقتی آهسته حرف می زنیم المیرا خواب است»–توسط همين ناشر (نشرآسا) به بازار آمد. او همچنين مجموعه داستان ديگري با نام «يكي از زنها دارد مي‎ميرد دارد» كهبه نشر نگاه سپرده است.

در زمينه نقد و بررسي نويسندگان معاصر ايراني كتاب ديگري دارد در مورد صادق چوبك براي نشر روزگار گردآوري و تاليف كرده است. محمودي در كسوت داستاننويس بيشترين موفقيت خود را مديون «از چهارده‎ سالگي مي‎ترسم» است، كه توسط نشر چشمه به بازار آمد و توجه زيادي را هم جلب كرد. كتابي كه براي انتشار آن ماجراهاي بيشتر تلخ و كمتر شيريني را پشت سر گذاشت، تلخ براي آنكه طبق نوشته‎ي محمودي در يكي از اولين پست‎هاي دوره‎ي دوم آدم و حوا، اين مجموعه داستان قريب به دوسالي را در انتظار چاپ بوده، مميزي آن درحدود يك سال و نيم طول كشيده و سر انجام هم پس از جرح و تعديل‎هاي بسيار و تلخ‎تر از همه حذف دوتا از بلندترين داستانهاي آن، اجازه‎ي نشر پيدا كرده است و احتمالا  تنها بخش شيرين ماجرا، انتشار كتاب بعد از مدت طولاني‎ست، حتي اگر بدن مجروحش دل نويسنده را به درد آورده باشد. سرانجام اينكه محمودي كتاب‎هاي آماده‎ي چاپي به نامهاي: «صبر ايوب» و قصه‎های آبی( رویکرد قصه های ایرانی معاصر به قصه های قرآنی) دارد و مشغول نوشتن رمان يه نام «تاري خانه نيز هست» و در طول راه رسيدن به خانه‎‎ي ميزبان، همه‎ي اين توضيحات داده شد تا بدانيد به خانه‎ي چه كسي داريم مي‎رويم.

ورود به خانه ي پرندگان

«آدم و حوا» در شكل فعلي  شايد يكي ازخانه‎هاي تازه‎ساز باشد، اما در عين حال قديمي‎ترين نام‎هاي اين دهكده‎ي مجازي‎ست، مثل آن خانه‎ها كه صاحبانشان يكي دوباري اسباب‎كشي كرده‎اند، اما همچنان در همين محله و دهكده سكونت دارند و خانه‎شان نيز به همان نام شناخته مي‎شود!  آدم و حوا يكي دوباري با تغيير و تحول اساسي روبرو شده است و مشخصا سه دوره را پشت‎سر گذاشته است، اول دوره‎اي كه با همين نام و به عنوان يك وبلاگ با آدرس : adamoohava.persianblog.ir

در پرشين بلاگ راه اندازي شد. اين ماجرا به ابتداي دهه‎ي هشتاد باز مي‎گردد، ايامي كه تعدادي از نويسندگان و روزنامه‎نگاران، پس از رونق گرفتن اينترنت و پيدا شدن سروكله وب‎نويسي، براي اينكه از ظرفيت‎هاي ابزار زمانه بهره‎برداري كنند، به وب‎نويسي و فعاليت در فضاي مجازي رو مي‎كنند. محمودي بعدها در در ابتداي دومين دوره‎ي «آدم و حوا» نوشت: «سالش را نمی‎دانم که کی وبلاگ «آدم و حوا» رو در پرشین بلاگ شروع کردم. فقط همین را می دانم که بی وبلاگ اصلا نمی‎شود، بود.»

به هرحال در چنين فضايي حسن محمودي به تدريج «آدم و حوا» را به يكي از وبلاگ‎هاي مهم و تاثير گذار بدل مي‎كند، ويژگي‎هاي او به عنوان يك روزنامه‎نگار، نويسنده و البته وب‎نويسي كه از جمله‎ي پيشگامان اين كار در فضاي مجازي ادبي به حساب مي‎آيد و تداوم كارش در وب نويسي،  در اين زمينه بي تاثير نبودند. ظاهرا پس از نزديك به شش يا هفت سال محمودي تصميم گرفت، ارتقايي در «آدم و حوا» بوجود آورد و به جاي وبلاگ از آن پس از امكانات سايت استفاده كند. به نظر در اواسط سال گذشته محمودي وبلاگ اوليه خود را از مجازي حذف كرده و آماده ادامه‎ي فعاليت «آدم و حوا» در قد و قامت يك سايت مي‎شود. اما آنگونه كه پيداست مشكلاتي  پيش آمده و او مجددا مجبور به بازگشت به پرشين بلاگ شده، وبلاگي را با آدرس و نام «آدم و حوا» را اندازي كند؛ او در زير لگوي اين وبلاگ نوشته بود : «اسکان موقتی برای آدم و حوا تانمی دانم کی ». اين ماجرا مصادف است با اواخر تابستان 1388 و او در يكي از اولين پست هاي اين وبلاگ كه حضوري كوتاه و موقتي دارد، مي‎نويسد كه آدم و حوا دوباره به پرشين بلاگ پرتاب شد!

دومين دوره آدم حوا اما كمتر از دوماه به طول مي انجامد و با آماده شدن سايتي به همين نام، حسن محمودي به خانه‎ي تازه كوچ كرده و سومين دوه‎ي فعاليت «آدم و حوا» از اواخر مهر ماه 1388 آغاز مي‎شود كه تا كنون نيز به طول انجاميده است، درواقع محمودي از اين پس كوشيد با استفاده از قدمت و اعتبار نام «آدم و حوا» – به واسطه‎ي سالهاي حضور جدي و متداوم در فضاي مجازي – و همچنين با اتكا به  تجربيات بدست آمده  از وبلاگ‎نويسي، دور تازه و موفقي از آدم و حوا را به عنوان يك سايت رقم بزند.

او در اين زمان به عنوان داستان نويس و منتقد و روزنامه‎نگار نيز فعاليت پررنگي دارد، مسئوليت صفحه‎ي ادبي روزنامه‎ي «فرهيختگان» را برعهده دارد، كه اگر چه خود فرهيختگان از جمله روزنامه‎هاي درجه يك و پر مخاطب به حساب نمي‎آيد، اما در غياب مجلات تحصصي ادبي مثل آدينه و دنياي سخن و يا حتي كارنامه، ژورناليسم ادبيات داستاني ايران را اغب همين صفحات ادبي روزنامه‎ها نمايندگي مي‎كنند كه صفحه‎ي ادبي فرهيختگان از جمله‎ي معتبرين آنها به حساب مي آيد كه لااقل از اين لحاظ در ميان اهل ادبيات انعكاس بسياري دارد، به خصوص اينكه محمودي براي اين منظور از ظرفيت‎هاي سايت (  در گذشته وبلاگش) نيز استفاده كرد.

محمودي در سايت آدم و حوا كم و بيش به همان سبك و سياقي عمل مي‎كند كه روزگاري در در وبلاگ آدم و حوا به ادبيات ‎مي‎پرداخت، البته در قالبي شكيل‎تر و همچنين پرداختي حرفه‎اي‎تر از گذشته كه خاص استفاده از تكنولوژي سايت در قياس با وبلاگ است. در واقع اگر چه امكاناتي كه يك وبلاگ به نويسنده مي دهد تا اندازه زيادي شبيه به آن چيزي‎ست كه در كار كردن با سايت در اختبار دارد، اما علاوه‎بر اينكه برخورداري از آدرس سايت رسميت بيشتري به كار مي‎دهد، يك‎سري امكانات تازه نيزبرخوردار است كه دست تويسنده را تا اندازه‎ي زيادي بازتر مي‎گذارد.

به هرحال جنس مطالبي كه درابن سايت شاهد هستيم نشان از رويكرد و سليقه‎اي در كار دارد كه از سالهاي گذشته تا كنون ادامه داشته است. آدم و حوا اگر چه سايتي شخصي‎ست(به طور عمده به نوشته‎هاي خود محمودي اختصاص دارد و پرونده‎ي كاري او را نيز معرفي و منعكس مي‎كند) اما گاه نمونه‎هايي از مطالب ديگران را نيز مي‎توان در آن سراغ گرفت و در كنار آن نيز سعي دارد كه مهمترين اخبار و گزارش‎هاي حوزه‎ي ادبيات را هم منعكس كند. محمودي براي اين كار اما از شيوه‎ي خاص خود استفاده مي‎كند. سايت او شكل دفتر يادداشت‎هاي روزانه را دارد، هر پست با تاريخي آغازمي‎شود و نويسنده در آن به مسائل و نكات مختلف اشاره مي‎كند، او علاوه بر ادبيات به سينما نيز علاقه نشان داده و در حوزه‎ي سينما نيز مطالب قابل توجهي نيز در اين رابطه مي‎توان مشاهده كرد. نوشته‎هاي محمودي در روزنامه‎ي فرهيختگان نيز در اين سايت به علاقمندان ارائه مي‎شود. اما در مورد اخبار و برخي گزارش ها شكل كار اغلب  به اين گونه است  كه محمودي توضيح و اشاره‎اي هم به آن افزوده و سپس خواننده را به اصل خبر از طريق لينك ارجاع مي‎دهد، بنابراين در مجموع مي‎توان علاوه بر يادداشت هاي ادبي و هنري، اين سايت را داراي محتوايي گزارشي و خبري، البته با رويكردي تحليلي هم دانست. در بخش لينكدوني سايت هم اخبار ديگر همسايه ها لينك داده شده و هر روز، به روز مي‎شوند.

در ميان پست‎هاي اين سايت مي‎توان به نوشته هايي با حال و هواي شخصي ‎نيز برخورد، نوشته‎هايي كه به عنوان واسطه‎اي براي ايجاد صميميت و رابطه‎اي نزديك ميان مخاطب با گرداننده سايت، داراي كاركردي ويژه هستند. در اين يادداشت هاي شخصي محمودي گاه از خاطرات و تجربه‎هاي ادبي حود صحبت مي‎كند و سپس آنها را با موضوعات ادبي و هنري پيوند مي‎زند، همچنين در لابلاي اين دست مطالب مي‎توان دريافت كه صاحب‎خانه‎ي آدم و حوا در آن زمان خاص چه اوضاع و احوالي دارد و مشغول چه فعاليت‎هايي‎ست.

اما صرف نظر از ويژگي‎هاي مضموني، شكل كار محمودي به ويژه از زماني كه به سايت آدم و حوا كوچيده، يادآور مجله‎ي «لوموند» است، مجله‎اي سياه و سفيد كه در ميان مطالب خود هيچگاه از عكس براي تزئين استفاده نمي‎كند، محمودي نيز از گذشته تا كنون همين شيوه را رعايت كرده است و مخاطب آدم و حوا تنها با مطالبي در پي هم بدون استفاده از عكس روبرو مي‎شود. اين خانه طراحي ساده و زيبايي دارد،  سايت آدم و حوا سياه و سفيد است  و در بالاي صفحه‎ي آن  لگوي ساده‎اش را با اين عنوان: آدم و حوا (وب نوشت‎هاي حسن محمودي) مي‎بينيم. همچنين در سايت  طرحي زيبا كه يادآور فيلم «پرندگان» آلفرد هيچكاك است، مي‎بينيم. سايه‎ي پرندگاني كه روي يك سيم (خط) صاف نشسته‎اند، تمهيدي كه بر غناي اين طراحي ساده و زيبا افزوده است.

سايت سه ستوني‎ست، سمت راست ستون پهن مطالب اصلي، با نام و نشان همسايه‎ها روبرو هستيم، كه به سه بخش تقسيم شده‎اند، وبلاگها، سايت‎ها و روزنامه‎ها، پايين ستون هم عنوان آخرين ديدگاه‎هاي رسيده به سايت قرار گرفته و امكان دسترسي به آنها ميسر است. ستون سمت چپ نيز با لينكدوني آغاز شده، و به دو بخش برگه ها و اطلاعات ختم مي‎شود. بخش برگه ها سه صفحه در اختيار مخاطب قرار مي‎دهند كه بيشتر كيفيت معرفي كننده گرداننده سايت را دارند، آثار، از چهارده‎سالگي مي‎ترسم و اين روزها عنوان اين برگه‎هاست كه در اولي مخاطب به اطلاعاتي درباره كارنامه محمودي دسترسي داشته و در دومي هم مطالب مربوط به مجموعه داستان از چهارده سالگي مي‎ترسم ارائه شده است. در برگه‎ي اين روزها نيز مي توان فهميد، گرداننده سايت اين روزها مشغول انجام چه كاري‎ست! در بخش اطلاعات هم علاوه بر پيگيري مطالب و ديد گاه ها به شيوه‎ي RSS امكان ورود به برنامه ورد پرس تعبيه شده، برنامه‎اي كه خود سايت را هم پشتيباني مي‎كند.

خانه‎ي حسن محمودي يكي از پر رفت و آمد‎ترين خانه‎هاي اين دهكده‎ي مجازي‎ست و درست است كه  يكي دوبار تغييراتي در اين خانه به‎وجود آورده اما به دليل شكل حرفه‎اي كار او و البته قدمت آن به عنوان يكي از وبلاگ‎نويسان حرفه‎اي متعلق به نسل اول، تعداد زيادي هر روز به اين خانه سر مي‎زنند. به نظرتنها مشكل عمده‎ي اين سايت دشواري دسترسي به بايگاني آن است، چرا كه اگرچه سيستم جستجويي براي سايت در نظر گرفته شده، اما بخش مستقلي براي آرشيو و بايگاني اين سايت در صفحه‎ي اصلي سايت ديده نمي‎شود. فعاليت محمودي بدين شكل (استفاده از سايت به جاي وبلاگ) وارد دومين سال خود شده و اميد‎واريم اين شيوه حرفه‎اي در كار را ادامه داده و علاوه بر آنكه از ما و ميهمانان ديگر همچون گذشته با غذاهاي مطبوع خود پذيرايي مي‎كند، در زمينه‎ي داستان‎نويسي هم شاهد انتشار كارهاي تازه اي از او باشيم.

درست است كه «آدم و حوا» سايت شناخته شده اي‎ست، اما از آنجا كه وبلاگ‎هايي با نام هاي مشابه مثل : «پسر آدم و حوا »و حتي خود «آدم و حوا» در فضاي مجازي ديده مي‎شود و  براي آنكه برخي از ميهمانان كه به اين دهكده‎ي مجازي آشنا نيستند، راه را گم نكنند، اين هم آدرس:

www.adamohava.ir

بعد التحرير:

خواننده عزيز! تقاضا مي‎كنيم با لينك دادن اين مطلب، از اين حركت كه مي‎تواند زمينه ساز دوستي، همدلي و اتحاد ساكنان اين ديار مجازي باشد، حمايت كنيد. تا وقتي نوبت شما رسيد ديگران هم اين حمايت را دريغ نورزند…

در شماره‎ي بعدي اين پاورقي به سراغ يكي ديگر از وبلاگ ها يا سايت‎هاي ادبي خواهيم رفت. سعي خواهيم داشت در كنار نام‎هاي شناخته شده به آنها كه كمتر شناخته شده‎اند نيز سري بزنيم. بنا بر اين است كه سر زده به سراغ ميزبانان برويم، اما شما كه وب‎سايتتان چندان نام آشنا نيست، اگر مي‎خواهيد ميهمانتان شويم، ايميل بزنيد و با دادن اطلاعات كاري كنيد كه سريع‎تر به اتفاق دوستان و همراهان‎مان ميهمان شما بشويم. ضمنا در قسمت ديدگاه‎هاي هر يك از پست‎هاي مربوط به اين پاورقي مي‎توانيد با معرفي مختصر وبلاگ خود و دادن آدرس دوستان را به خانه‎ي خود دعوت كنيد. منتظر ما باشيد، حتما سراغ شما هم مي‎آييم.