نگاهی به فلین بودن (پل وِیتس)، تمكین (كرگ زوبل) و ربوده‌شده۲ (اليويه مگاتون)

نویسنده و کارگردان: پل وِیتس. بازیگران: رابرت دنیرو (جاناتان فلین)، جولین مور (جودی فلین)، پل دِینو (نیک فلین)، الیویا تریلبی (دنیس). محصول ۲۰۱۲ آمریکا، ۱۰۲ دقیقه.
نیک فلین از کودکی به نویسندگی علاقه‌مند بوده ولی در ۲۴ سالگی به موفقیتی در این زمینه نرسیده است. روزی ناگهان پدرش كه نیك هجده سال است او را ندیده و خودش را نویسنده‌ی بزرگی به حساب می‌آورد با او تماس می‌گیرد و چون صاحب‌خانه‌اش او را جواب کرده از نیک می‌خواهد تا مدتی از وسایل او نگه‌داری کند…

پدران و پسران

پوریا ذوالفقاری: «پدر برای من یعنی غیاب». این بخشی از نریشن شخصیت اصلی فیلم است. پسری که از کودکی با مادر زندگی کرده و تمام تصورش از پدر با نامه­های او شکل گرفته است. پدری اسیر توهم نویسنده بودن و ناشناخته ماندن. همین نامه­ها، نوشتن را به بخشی ثابت از زندگی پسر بدل می­کنند. او با نثری که حتی خودش را هم راضی نمی­کند، از زندگی­اش می­نویسد. مادرش با خواندن یکی از همین یادداشت­ها، تنهایش می­گذارد و او در تلاش برای برآمدن از پس زندگی، در جایی غیرقابل‌تصور از زندگی خود، با پدر روبه­رو می­شود. مردی همه‌چیزباخته که هنوز هم قرار است روزی نویسنده­ای بزرگ شود. رابطه‌ی پدر و پسر و قتل پسر به دست پدر، ریشه در اسطوره­ها دارد. شخصیت اصلی فیلم با دیدن وضعیت رقت­بار پدرش، برمی­آشوبد. ترس اصلی او حال‌وروز پدر نیست. فریادهای پدر که «من تو را ساخته­ام» او را نگران آینده‌ی خود می­کند. او در سیمای نگون­بخت پدرش فردای خود را می­بیند و ادیپ­وار از هر چیز و هر کس که او را به این تقدیر محتوم پیوند می­زند، می­گسلد. ترک مواد مخدر برای او پیش از تلاش برای بازگشتن به زندگی عادی، تقلایی برای دور ماندن از شبیه شدن به پدر می­خواره است و ازدواجش با زنی سیاه­پوست، تقابلی­ست با اعتقاد فاشیستی پدر درباره‌ی سیاهان. گرچه پایان خوش فیلم با رویکرد کلی آن هم­خوانی ندارد اما فیلم­ساز آن ­قدر هوشمند بوده که حتی در آخرین برخورد دو شخصیت اصلی، نشانی از فاصله‌ی ازلی/ ابدی پدران و پسران بگذارد. فاصله­ای که حتی هم­سنگر و همراه شدن­شان در جنگ مشترک با شهری/ جهانی سرد و وحشی هم آن را پر نمی­کند. (امتیاز: ۷ از ۱۰)

 ***

تمكین  Compliance

نویسنده و كارگردان: كل. بازیگران: آن داد (ساندرا)، دریما واكر (بكی)، پت هیلی (سركار دانیلز). محصول ۲۰۱۲، ۹۰ دقیقه.
دانیلز به مدیر یك رستوران فست فود به نام ساندرا تلفن می‌زند و خبر می‌دهد كه یكی از كارمندانش به نام بكی از یكی از مشتریان دزدی كرده است. اورگ زوبساندرا را قانع می كند كه تا آمدن پلیس از  بكی بازجویی كند. اما كم‌كم خواسته‌های نامعقولی از سوی دانیلز مطرح می‌شود…

درنوردیدن مرزهای حماقت

هومن داودی: تمكین از معدود فیلم‌هایی است كه برخورد با آن و قضاوت درباره‌اش مشكل است. فیلم عامدانه و با اصرار راهی را در پیش می‌گیرد كه به نفی پایه‌ای‌ترین اصول انسانی منجر می‌شود و مرز حماقت آدم‌ها در سینما را به جلو می‌برد. این نمایش حماقت آن قدر شدید است كه دیگر نمی‌شود لحظه‌ای از این فیلم را باور كرد؛ هرچند پیش از اولین نمای فیلم جمله‌ی «بر اساس حوادث واقعی» كل قاب را پر كرده باشد و در انتهای فیلم خبر از ۷۰ مورد مشابه در سراسر آمریكا داده شود. این‌جاست كه صرف واقعی بودن موضوع ربطی به كشش دراماتیك فیلم و ارتباط برقرار كردن مخاطب با آن پیدا نمی‌كند. به نظر می‌رسد فیلم‌ساز مدیوم اشتباهی برای فیلمش انتخاب كرده است. شاید این سوژه‌ی دور از ذهن در قالب یك مستند یا یك فیلم كوتاه می‌توانست مؤثر باشد و تماشاگر را درگیر كند اما در شكل فعلی مطلقاً چنین نیست. درست است كه اوج‌گیری حماقت و دور از ذهن بودن اتفاق‌ها در تمكین تا حدی كنجكاوی‌برانگیز است و باعث می‌شود به هر ضرب‌و‌زوری شده تماشاگر موقعیت‌های بیش از حد كش‌آمده‌ی فیلم را برای رسیدن به انتها تحمل كند، اما هیچ چیز خاصی در پایان فیلم وجود ندارد. تماشاگر در انتهای تمكین به همان خانمی می‌ماند كه به فیلم‌ساز/ مزاحم تلفنی اعتماد كرده تا دلیل یا حتی دیدگاهی درباره همه‌ی این اتفاق‌های احمقانه و آزاردهنده ارائه بدهد اما در نهایت، در حالی كه مورد سوءاستفاده قرار گرفته، به حال خود رها می‌شود. (امتیاز: ۲ از ۱۰)

***

ربوده‌شده۲ Taken ۲

كارگردان: اليويه مگاتون. فيلم‌نامه: لوك بسون، رابرت مارك كيمن. بازيگران: ليام نيسن (برايان ميلز)، مگي گريس (كيم)، فمكه يانسن (لنور)، للان اورسر (سام)، محصول ۲۰۱۲، ۹۲ و ۹۸ دقيقه.
برايان ميلز، مأمور بازنشسته‌ی سيا، دخترش كيم و همسر سابقش لنور را كه از شوهر دومش هم جدا شده، دعوت مي‌كند تا دو روز را در استانبول يعني شهري كه او در آن كار مي‌كند بگذرانند. در اين ميان، رييس باند قاچاقچيان آلبانيايي انسان، مراد كراسنيكي، در صدد گرفتن انتقام مرگ پسرش از برايان است. او ترتيبي مي‌دهد تا دارودسته‌ی آلبانيايي ديگري، برايان و خانواده‌اش را بربايند. آن‌ها موفق به ربودن برايان و لنور مي‌شوند ولي كيم فرار مي‌كند و حالا او تنها اميد برايان براي گريختن و نجات دادن لنور است…

كپي‌برداري ناشيانه از خود

هومن داودی: ربوده‌شده۲ محصولي ديگر از كارخانه‌ی دنباله‌سازي هاليوود است كه فلسفه‌ی ساخته شدنش فقط و فقط همان پول است. فيلم‌ساز به شكلي مذبوحانه در صدد بازتوليد الگوهاي امتحان‌پس‌داده‌ی قسمت اول است و در اين راه از هيچ گونه كپي‌برداري (آن هم به شكلي سردستي و ناموفق) فروگذار نكرده است. هيچ‌كدام از تمهيدهاي به‌ظاهر جديد اين قسمت (مثل تغيير لوكيشن از پاريس به استانبول يا وارد شدن دختر شخصيت اصلي در درگيري‌ها) كمكي به دميدن روحي تازه در اين فيلم نكرده و كار به جايي رسيده كه قسمت دوم به جاي آن‌كه دنباله‌اي بر قسمت اول باشد، بيش‌تر شبيه نسخه‌ی بازسازي‌شده‌ی ضعيف آن است. قصه‌ی نحيف فيلم آن قدر خام و پرداخت‌نشده است كه به شوخي مي‌ماند و بيش‌تر به عنوان مستمسكي قرار گرفته تا آدم‌ها از صحنه‌اي به صحنه‌ی ديگر بروند و تعقيب‌وگريزهاي مختلف شكل بگيرد. تنها جايي كه اميدي هرچند كم‌فروغ درباره‌ی قصه شكل مي‌گيرد در انتهاي فيلم است كه قهرمان از اين همه زدوخورد و انتقام‌جويي احساس خستگي و پشيماني مي‌كند؛ اما به‌سرعت اين كورسوي اميد هم از بين مي‌رود تا به‌زودي در قسمت سوم شاهد ادامه‌ی روند انتقام‌گيري ظاهراً بي‌پايان ماجرا باشيم. راز موفقيت قسمت اول اين بود كه سازندگانش توانسته بودند روز مرز باريك اغراق و باورپذيري هم‌زمان حركت كنند، اما در قسمت دوم باورپذيري در كار نيست و همه چيز در فضايي از «خالي‌بندي» مي‌گذرد.
اما نابخشودني‌ترين كوتاهي سازندگان ربوده‌شده۲ اين‌جاست كه جذاب‌ترين بخش‌هاي يك فيلم اكشن، يعني صحنه‌هاي زدوخورد و تعقيب‌وگريز را چنان ناشيانه طراحي و اجرا كرده‌اند كه از كات‌هاي زياد و نماهاي كم‌تر از يك ثانيه‌اي آن‌ها احساس سرگيجه به مخاطب دست مي‌دهد. علاوه بر اين‌كه براي اين درگيري‌ها بسترسازي دراماتيك مناسب صورت نگرفته، هنگام تماشاي آن‌ها اصلاً معلوم نيست كي مي‌زند و كي‌ مي‌خورد و جغرافياي آدم‌ها و اتومبيل‌ها در نماهاي مختلف مشخص نيست و به همين دليل دنبال كردن سير كنش‌ها در اين صحنه‌ها به كاري بس دشوار تبديل شده است. شايد دليل اين امساك در نشان دادن صحنه‌هاي زدوخورد اين است كه ديگر بايد قبول كنيم ليام نيسن كهنه‌كار كه سني ازش گذشته ديگر مثل چهار سال پيش قادر به اجراي حركات رزمي نيست. يك نكته‌ی فرامتني جالب هم در اين فيلم جلب نظر مي‌كند: تركيه‌اي‌ها كه چندين سال است تلاش بي‌وقفه‌اي را براي پيوستن به اتحاديه‌ی اروپا شروع كرده‌اند به سازندگان اين فيلم اجازه داده‌اند تا تصويري به‌شدت متحجر، عقب‌افتاده و تندرو از آن‌ها (كه شامل مسلمان‌هاي‌شان كه درصد زيادي از مردم تركيه را تشكيل مي‌دهند هم مي‌شود) ارائه بدهند. بايد يك نفر برود و از مسئولان ترك دليل اين اقدام را بپرسد؛ عقل نگارنده كه به جايي قد نمي‌دهد. (امتياز: ۲ از ۱۰)

سایت مجله فبلم