اشتراک گذاری
از میانهی دهه هفتاد تا اوایل دهه هشتاد ستاره بیرقیب سینمای ایران بود، فیزیک متفاوت او با دیگر ستارههای سینمای ایران از یک سو و ایفای کاراکتر دخترانی مستقل که در برابر جنس محالف از خودشان ضعف نشان نمیدهند از دیگر سو باعث شد که به عنوان شمایل دختری دستنیافتنی شهرتش در میان مخاطبان سینما بیش ار پیش شود، بهخصوص آنکه علیرقم بازی در فیلمهای تجاری سینمای ایران هر از چندی با ایفای نقش در فیلمها ارزشمند سینمای ایران تعادلی ایجاد کرده بود که مبادا با غرق شدن در سینمای تحاری اعتبارش را از دست بدهد. همینگونه نیز شد، در نبمه دوم دهه هشتاد با وجود اینکه کمتر با ایفای نقش در برابر دوربین پرداخت و بیشتر به دلمشغولیهای شخصیاش یا بازی در فیلمهای متفاوت پرداخت شهرت و اعتبار خود را تا حد زیادی حفظ کرد. چنان که در پروژه قلب یخی فصل سوم یکی از برگهای برنده تهیه کنندگان آن برای فروش بیشتر بود. چند سال کم کاری، در سال نود و یک پرکار جلوه کرد، هرچند به واقع از این فعالیت نه چندان زیاد سینمای ایران سهم آن چنانی نبرد و فیلم تهران 1500 که انیمیشنی ایرانی با استفاده از تیپ بازیگران ایرانیست، پیش از این سال تولید شده بود که اکرانش ماند برای نوروز 1392. به مناسبت اکران این فیلم و حضور دوباره هدیه تهرانی آن هم با شکل و شمایل جدید بر پرده نقرهای سینما مطلب زیر را به شما تقدیم می کنیم.
***
سیمای دست نیافتنی یک ستاره
هدیه تهرانی یکی از ستاره های سینمای ایران است. پس از این که حضور او در “روز واقعه”شهرام اسدی و “بودن یا نبودن” کیانوش عیاری محقق نشدفیلم های بالاخره با فیلم سلطان کیمیایی وارد سینما شد. از درخشان‌ترین نقش آفرینی‌های او می‌توان به «چهارشنبه سوری»، «شوکران»، «قرمز» و «کاغذ بی خط» اشاره کرد. بازیگری که روزگاری فروش فیلمها را تضمین می کرد امروز مشغول فعالیت‌های دیگری چون طراحی دکوراسیون و برپایی نمایشگاه‌های عکاسی‌ست.
زنی مستقل
هدیه تهرانی در چهارم تیرماه 1351 در تهران متولد شد. به گفته خودش دوران نوجوانی و جوانی اش را مستقل زندگی کرده است. دیپلم تجربی اش را می گیرد و بلافاصله بعد از گرفتن دیپلم با اصرار فراوان وارد بازار کار می شود. اولین شغل او کار در کارگاه طلا سازی دایش بوده. بعد از طلا سازی مدتی مربی‌گری شنا را تجربه می کند. بعد دنبال دغدغه و علاقه همیشگی اش طراحی دکوراسیون و مبلمان می رود و سپس هم به سراغ موسیقی. این کنجکاوی و علاقه مندی به هنر و ورزش هنوز هم در زندگی او نمود دارد. همانطور که در مسابقات تنیس تهران شرکت می کند و مشتری دائم کنسرت های موسیقی ست. از فعالیت های دیگر او می توان به طراحی دکوراسیون و عکاسی اشاره کرد. در سال ۱۳۸۸ هدیه تهرانی ۱۹۸ عکس خود را در طبقات مختلف خانه هنرمندان و در نمایشگاه عکس «آبان گان» به نمایش گذاشت.
نه به روز واقعه
تهرانی اولین زن تاریخ سینمای ایران که دستمزدش از مردها بیشتر است، اولین بار که به طور جدی به بازی دریک فیلم فکر کرد بیست ساله بودو ناصر تقوایی قرار بود چای تلخ را بسازد. اما فیلم به سرانجام نرسید. این درست موقعی بود که قصد داشت به آلمان برود و در رشته دکوراسیون داخلی ادامه تحصیل بدهد. در دفعه بعدی در یک فروشگاه محمد رضا شریفی نیا وآزیتا حاجیان از هدیه تهرانی می‌پرسند به بازیگری علاقه دارد و او در جواب می‌گوید نه، چون در آن زمان سینمای ایران را زیاد دوست نداشت و بازیگری هم طبعا جذابیت چندانی در آن سینما برایش نداشت. اما بالاخره با پی گیری شریفی نیا وحاجیان او برای فیلم «روز واقعه» به دفتر هدایت فیلم دعوت می‌شود. نقش کوتاه راحله را که به او پیشنهاد داده بودند از نظر خودش نقش خیلی کوتاهی بود که کار خاصی غیر از گفتن چند تا بله و خیر نمی‌گوید. معتقد بود بیشتر یک تیپ ساده است تا شخصیت و به همین خاطر جواب منفی می‌دهد. او به گفته خودش می‌دانست که قدم گذاشتن دراین دنیا ممکن است تمام زندگی اش را تحت الشعاع قرار دهد پس اولین نقش باید ارزش این ریسک را می‌داشت. هدیه تهرانی پس از این ماجرا قصد سفر به آلمان را دارد که پیش ازاین سفر تصادف شدیدی می‌کند، به اغما می‌رود و حدود شش ماه در بیمارستان بستری می‌شود.
لیلای مهرجویی نشد
دعوت ناموفق بعدی از هدیه تهرانی به فیلم «لیلا» برمی گردد. گویا آناهیتا نعمتی برای تست به دفتر مهرجویی می رود و به خاطر دوستی با هدیه تهرانی سراغ او را می گیرند و خلاصه هدیه تهرانی برای فیلم لیلا دعوت می‌شود ولی چون به گفته خودش قصه فیلم را دوست نداشته است آن راقبول نمی‌کند. او درباره رد کردن فیلم مهرجویی بعدها در مصاحبه ای می‌گوید: «البته آن موقع عقلم نمی‌رسید و شاید به خاطر اسم و اعتبار آقای مهرجویی باید قبول می‌کردم. اما این مضمون که مردی می‌خواهد زن بگیرد چون همسرش نازاست برایم قابل هضم نبود.»
بودن یا نبودن در فیلم عیاری
آخرین دعوت بی انجام از هدیه تهرانی برای فیلم بودن یا نبودن کیانوش عیاری است. کیانوش عیاری قصه را برای او تعریف کرده و تهرانی از قصه خوشش می‌آید ومی‌پذیرد.کم کم قرارها جدی تر می‌شود و او به تمرین و تحقیق و صحبت با بیماران قلبی می پردازد. تهرانی درباره منتفی شدن بازی اش دراین فیلم گفته: «این پروسه تمرین و تحقیق دو سال طول کشید و من هم چون با فضا و شرایط سینمای ایران آشنایی نداشتم تا بدانم دوستان چه قدر به هم لطف دارند و چه طور زیر آب هم را می‌زنند، مدام می‌شنیدم که این فیلم پروانه ساخت ندارد و به مرحله تولید نمی‌رسد و حتی یکی از دوستان نزدیکم از آقای عیاری شنیده بود که ساخت این فیلم منتفی شده است. در حالی که همه اینها شایعه بود و من هم ازاین ماجراها دلخور بودم که چرا آقای عیاری مرا در جریان نگذاشته اند.»
پذیرفتن سلطان
پس از انصراف از پروژه عیاری به بازی در فیلمی از مسعود کیمیایی با فیلمنامه ای با عنوان «سیب سرخ حوا» دعوت می شود که ساخت این فیلم توسط کیمیایی منتفی شده و سعید اسدی آن را می‌سازد و هدیه تهرانی نیز طبعا در آن حضور پیدا نمی‌کند. اما کیمیایی با او تماس گرفته و می‌گوید می‌خواهد که یک کار خیابانی بیست روزه را کار کند که ممکن است خوب از کار دربیاید و احتمال دارد خوب از کار درنیاید. و در نهایت قرار می‌شود که درفیلم «سلطان» کیمیایی بازی کند. این اولین حضور هدیه تهرانی در سینمای ایران است. او درباره بازی درسلطان گفته : «نام کیمیایی برایم مهم نبود چون اگر اینجور بود باید در فیلم مهرجویی بازی می‌کردم. راستش یک دلیلی که در فیلم سلطان بازی کردم این بود که من خیلی به مسائل قدیمی علاقه دارم. بناهای معماری گذشته و مبلمان و اشیا قدیمی. و کلا مخالف از بین رفتن این چیزها بودم و قصه سلطان هم به این ماجراها مربوط می‌شد.»
مدرنیته در هستی
یکی از درخشان ترین بازی های تهرانی در فیلم «قرمز» فریدون جیرانی‌ست. فیلمی که باعث درخشیدن او و محمدرضا فروتن شد و فروش و استقبال فوق العاده ای داشت. گفته می شود به عقیده تهرانی در ابتدا در فیلمنامه آن دیالوگ های شخصیت «هستی» با بقیه یکسان و یک لحن بود و او در این خصوص با فریدون جیرانی بحث می‌کرد که چون شخصیت «هستی» شخصیتی مدرن و امروزی است باید دیالوگها را عوض کرد و یا در خیلی جاها این نقش باید با سکوت اجرا شود و این اتفاق هم افتاد.
سلیمه نه، هانیه شاید!
در فیلم دوئل احمد رضا درویش او ابتدا قرار می‌شود نقش «سلیمه» را بازی کند، نقشی که بعدا پریوش نظریه بازی کرد. احمد رضا درویش نیز اعتقاد داشت که این نقش با توجه به متفاوت بودنش برای تهرانی در آن مقطع نقش ایده الی است، اگر چه اجرای کاراکتر «سلیمه» در فیلم «دوئل» از نظر تهرانی اتفاق خیلی ویژه ای بود، اما شرایط و تفاوت های نقش به نظر هدیه تهرانی برای شروع بیش از حد بود و احساس می‌کرد این نقش به او نمی‌خورد. البته گویا بعدها وقتی تهرانی فیلم «دوئل» را می‌بیند به این نتیجه می‌رسد که می‌شد این کار را کرد و چندان توی ذوق نمی‌زد.
تردید به کتک خوردن مژده از فرخ نژاد
«شوکران» بهروز افخمی، «کاغذ بی خط» ناصر تقوایی و «چهار شنبه سوری» اصغر فرهادی از تحسین شده ترین فیلم های هدیه تهرانی هستند. او در مصاحبه ای درباره فیلم چهارشنبه سوری گفته است: «فیلم های قبلی اصغر فرهادی را خیلی دوست داشتم، به همین دلیل پیشنهاد که کرد مشتاقانه پذیرفتم. هیچ وقت فکر نمی‌کردم روزی بخواهد با من کار کند و از همان زمان هم معتقد بودم فیلم خوبی خواهد شد. فرهادی مطمئن نبود بتوانم این نقش را خوب از کار دربیاورم. تردیدش به نظرم از جایی بود که دلش نمی‌خواست سایه هدیه تهرانی روی فیلم بیافتد و یک سوپر استار به معنای عامه پسندش فیلم را تحت الشعاع قرار دهدو روی فروش آن تاثیر بگذارد. به هرحال مشکوک بود. درواقع دلش می خواست من کار کنم اما این نگرانی ها را هم داشت.» او در ماهنامه فیلم درباره صحنه کتک خوردن «مژده» از مرتضی (حمید فرخ نژاد ) گفته است: «دراین صحنه بدلی نبود، خودم بودم. با آرنج خوردم زمین و تا یک ماه درد داشتم. عصب آرنجم ضرب دیده بود. فرخ نژاد خیلی ناراحت بود، قرار نبود اینجوری کتک بزند. البته اینها هیچ کدام معلوم نیست.»
هدیه از نظر هدیه
تهرانی در مورد کارنامه بازیگری اش معتقد است: ««کاغذ بی خط»، «شوکران»، «آبادان» (مانی حقیقی)، «خانه ای روی آب» (بهمن فرمان آرا)، «شبانه» (امید بنکدار و کیوان علی محمدی) و… برایم به معنای واقعی فیلم بودند. «پارتی»، «قرمز» و «جایی برای زندگی» را با کمی ترجیح دوست دارم و حس خوبی بهشان دارم . «دستهای آلوده» را نمی‌گویم فیلم بدی است ولی نمی‌توانم خودم را دراین فیلم تحمل کنم. «زمانه»، «چتری برای دونفر» و «آبی» هم همینطور است.
انتظار برای تولد دوباره ستاره
او در سال های اخیر در فیلم های دیگری نیز حضور پیدا کرد که بازی چندان درخشانی نداشت. از جمله آن ها می شود به «هفت دقیقه تا پاییز» علیرضا امینی، «پل چوبی» مهدی کرم پور و «یک چهارشنبه معمولی» حسن فتحی اشاره کرد. با این حال هدیه تهرانی مهر امسال یکی از متفاوت ترین کارهایش را در نوبت اکران دارد. «تهران 1500» یک انمیشن داستانی از بهرام عظیمی‌ست که تهرانی در آن صداپیشگی کرده است. اما هنوز این انتظار وجود دارد که این ستاره سینما با نقشی تاثیر گذار در یک فیلمی مناسب دوباره متولد شود.
فیلم‌شناسی
۱۳۷۵. سلطان – مسعود کیمیایی – در نقش مریم کوهساری
۱۳۷۶. غریبانه – احمد امینی – در نقش به‌رخ ثابتی
۱۳۷۶. قرمز – فریدون جیرانی – در نقش هستی مشرقی
۱۳۷۷- شوکران – بهروز افخمی- درنقش سیما ریاحی
۱۳۷۷-سیاوش – سامان مقدم – در نقش هدیه تهرانی
۱۳۷۷ -دستهای آلوده – سیروس الوند- درنقش دیبا
۱۳۷۸-پارتی – سامان مقدم- – در نقش نگار آریانی
۱۳۷۹-آبی – حمید لبخنده – در نقش مهتاب
۱۳۷۹-چتری برای دو نفر – احمد امینی – در نقش یاسمن پاکروان
۱۳۸۰- زمانه – حمیدرضا صلاحمند – در نقش زری
۱۳۸۰ -کاغذ بی خط – ناصر تقوایی – در نقش رویا رویایی
۱۳۸۰-خانه‌ای روی آب – بهمن فرمان‌آرا – در نقش ژاله تیرانداز
۱۳۸۱ – آبادان – مانی حقیقی
۱۳۸۱- دنیا – منوچهر مصیری – در نقش دنیا شاداب
۱۳۸۱- دختر ایرونی – محمدحسین لطیفی- در نقش مریم یزدانی
۱۳۸۲- جایی برای زندگی – محمدرضا بزرگ‌نیا – در نقش گلچهره
۱۳۸۲-دوئل – احمدرضا درویش – در نقش هانیه
۱۳۸۳-یک بوس کوچولو – بهمن فرمان‌آرا – در نقش زن مرموز / فرشته مرگ
۱۳۸۴-چهارشنبه سوری – اصغر فرهادی- در نقش مژده سمیعی
۱۳۸۴- شبانه – امید بنکدار و کیوان علیمحمدی- در نقش شبنم
۱۳۸۵- نیوه‌مانگ – بهمن قبادی – در نقش هشو
۱۳۸۵ -نسل جادویی – ایرج کریمی
۱۳۸۶- فرزند صبح – بهروز افخمی- دایه امام خمینی (ره)
۱۳۸۸- هفت دقیقه تا پاییز- علیرضا امینی – در نقش میترا
۱۳۸۸- تهران ۱۵۰۰- بهرام عظیمی
۱۳۹۰- پل چوبی- مهدی کرم پور
۱۳۹۰-یک چهارشنبه معمولی- حسن فتحی
1391- سریال قلب یخی (فصل سوم) – سامان مقدم
از سینما پرس – مد و مه- نوروز 1392
جوایز
*برنده جایزه از جشنواره بین‌المللی فیلم پیونگ یانگ برای بازی در فیلم پارتی – ۱۳۸۱
*برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم چهارشنبه سوری- ۱۳۸۴
*برنده تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول زن برای فیلم چهارشنبه سوری از دهمین جشن خانه سینما
*برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از هفدهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم قرمز