نقد فیلم «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» ساخته سیدروح اله حجازی

فیلم های بسیاری در سال های اخیر بنا به تحولات زیستی جامعه ایرانی در تقابل دیدگاه سنت زده با  تابوی مدرنیسم ساخته شده است که اصغر فرهادی با ترکیبی مناسب از پیچیدگی درام در بستر زندگی رو به گذار ایرانی در این خصوص سهمی بسزا داشته است. تغییری که زاییده ترویج نگره وارداتی تجدد به سرای قدمت یافته سنت بوده و پژواک چالش از ذهنیت نوگرا در پستوی باوری از فرهنگ ایرانی است. فیلم زندگی مشترک آقای محمودی و بانو هم در این پیمایش در صدد بوده تا در تعریف دیدگاه دو زوج با چنین نگره ای،کاشتی دوباره در باغچه ذهن تماشاگر بوجود آورد.

 خانواده آقای محمودی و زوج بی قاعده! ساناز و رامتین حال به بهانه یک دیدار، به درون خفته خود فرصت تامل داده تا آن چه را که  بنا به قاعده تصادف و یا انتخابی ناخواسته بدان رسیده اند را به مرحله بازبینی رسانند. اما آن چه دستاورد چنین ایده ای است، پرسه هایی بی هدف و بدون چهارچوب مشخص در مهندسی روایت داستان است. فیلم زندگی مشترک آقای محمودی و بانو با تیتراژ زیبایی از قاب خانه ای معلق در سینه ی دریاچه ای حیران از تکاپوی امروز آغاز می گردد، اما در ادامه با روایتی ناهمگون و پرداختی بی منطق از شخصیت پردازی به سکانس هایی بی هویت می رسد تا تلاش های محدود در اثر قبلی سازندگان هم ادامه ای نیابد.

 فیلم قبلی سید روح الله حجازی، زندگی خصوصی آقا و خانم میم، با ایجاد بستری از دوگانگی جایگاه فردی با ته مانده ی باوری از فرهنگ گذشته در برابر جامعه رو به تحول، سعی نموده بود بدون وجود شعارزدگی، تاملی به ذهنیت مخاطب خردورز داده و علامت سوالی در برابر پرسش چرایی و چگونگی این دوران قرار دهد. واقعیتی از تغییر نگرش فرهنگی رو به انحطاط که زاییده گرایش ذهنیتی نوگراست. در فیلم زندگی مشترک…، خانه به عنوان پایه و مبنای گشایش تحول در داستان، جایگاه مشخصی نیافته و به اشاره ای کوتاه از تغییر ساختار آن بسنده شده است. در حالی که هیچ نمایی باز و بسته از بنای مورد اشاره به قاب دیده ی مخاطب نمی رسد. سید روح الله حجازی و علی طالب آبادی در زندگی مشترک آقای محمودی و بانو، به بهانه نمایش انتخابی معلق از گزینش رفتاری هایی متمایز از خاستگاه سنت در برابر نگره ی مدرنیسم به فراموشی ترسیم تابلویی مشخص از درون و برون گاه فکری پرسوناژها افتاده‎اند، به نحوی که هیچ یک از کاراکترها دارای رفتاری منطبق با منحنی تحول براساس سیر تکاملی رویدادها نمی باشند.

برای مثال، آقای محمودی گاه چنان به تصویر در می آید که نشانه ای از پدرسالاری داشته و گاه به صریح ترین حالت به بازی شیطنت آمیز با ساناز می نشیند و این چرخش بدون هیچ منطقی از سویی به سویی دیگر می غلتد که از جالب ترین صحنه های این دوگانگی رفتار در شخصیت ها، هم کلامی رامتین با محدثه و بیان دیالوگ های بی وصله ای است که بادیدن و عطر برنج آشپزخانه رخ می دهد! همچنین گزینش بازیگر نقش ساناز با فیزیک چهره ترانه علیدوستی همخوانی. نداشته و بیان دیالوگ و ادای لحن کاراکتری در مایه های اغواگرانه از سوی خانم بازیگر به صورتی خارج از پذیرشو حتی مضحکانه جلوه می دهد. فیلم سوم کارگردان، مملو از نماها و نشانه هایی ظاهری است که به شکلی تصنعی بهنمایش شعارهایی در باب نابودی اصالت و باورها می رسد که ابزاری مفصل از دیوار و دیگ تا بی نهایت از آن را می توان ردیف نمود! همچنین وجود بی مقدمه ساناز و زوج محترم! در خانه آقای محمودی به منظور مدرن سازی عمارت قدیمی نیز دم دست ترین ارایه از تخریب هویت توسط سازندگان است. فیلم، اگرچه در اجرا به ساختی مناسب رسیده است، اما بدون وجود پیکره ای مناسب در فیلمنامه همچون دیالوگ رامتین با صدها ستون نیز پابرجا نخواهد ماند.