اشتراک گذاری
«نگاهی به سینمای معاصر» عنوان کتابی ست تازه در حوزه سینمای جهان، به قلم سعید عقیقی از منتقدان نام آشنا و ایضا سخت گیر (در حوزه نقد فیلم) که به همت نشر معتبر کتاب آمه به بازار آمده ست که در زمینه انتشار متون تئوریک حوزه های نقد ناشر قابل اعتنایی محسوب می شود.
نگاهی به سینمای معاصر در نگاه نخست عنوان پر طمطراقی است، که می تواند این ذهنیت را برای خواننده به وجود بیاورد که با اثری سرو کار دارد که سوژه آن سینمای معاصر جهان است و در این اثر قرار است به تحلیل آنچه سینمای جهان در چند دهه اخیر از سر گذرانده بپردازد؛ اما متاسفانه وقتی کتاب را خواننده تورق می کند تصوراتش نقش برآب می شود.
نگاهی به سینما معاصر جهان نوشته سعید عقیقی در واقع در بر گیرنده یازده مقاله سینمایی یا بهتر بگوییم یازده نقد فیلم است که عمدتا به فیلمهای مهم سالهای اخیر سینمای ایران و جهان اختصاص یافته. آثاری همچون سزار باید بمیرد (پائولو تاویانی- ۲۰۱۲)، جاده (جان هیلکات، ۲۰۰۹)، تلقین (کریستوفر نولان-۲۰۱۰)، ترور جسی جیمز بدست رابرت فورد بزدل (اندرو دامنک- 2007)، فیلم- سوسیالیسم (ژان لوک گدار- ۲۰۱۰)، نطق پادشاه (تام هوپر، ۲۰۱۰)، جدایی نادر از سیمین (اصغر فرهادی- ۲۰۱۱)، قوی سیاه (دارن آرنوفسکی-۲۰۱۰)، شبکه اجتماعی (دیوید فینچر – ۲۰۱۰) درخت زندگی (ترنس ملیک-۲۰۱۱) و…
سعید عقیقی در مقدمه دو صفحه ای که برای کتاب نوشته آورده است که: «یکی از راه های پیگیری جریانهای گوناگون در سینمای معاصر ، بررسی تحلیلی نمونه های شاخص آن است. بی تردید، این تنها راه نیست و پرداختن به مجموعه آثار مولفان، بررسی تطبیقی فیلمها، تک نگاری مستقل درباره یک یا چند اثر ، یا مطالعه تاثیر متقابل آثار سینمایی و جریانهای اجتماعی، یا تقابل مکتب های گوناگون هنری در گستره سینمای ملل، سینمای جریانهای فیلمسازی در هر کشور،یا گرایش های آلتر ناتیو، هریک درجای خود می توانند کارا و روشنگر باشند.
اما در این مجموعه ، جدا از یک مقاله، که به طور مشخص به رابطه حرفه ای کارگردان و فیلمنامه نویس در سه فیلم می پردازد، باقی مقاله ها یکسر در قالب نقد فیلم می گنجد….»
با توجه به کیفیت کار و نوع رویکرد عقیقی در بررسی این فیلمها باید پذیرفت از منظر استاندارهای نقد فیلم در ایران، عقیقی نقدهای خواندنی و دقیقی نوشته است، اما در عین حال نمی توان از این نکته غافل شد که «نگاهی به سینمای معاصر جهان» با نقد این چند فیلم به این آسانی میسر شود. آن هم بدون در نظر گرفتن چهارچوب خاصی که نویسنده را با طرحی حساب شده و مدون به سمت این مهم رهنمون شود. به خصوص وقتی می دانیم این نقد حاصل فعالیت سینمایی عقیقی در طول یکی دو سال اخیر است که اینجا گرد هم آمده است و چه بسا اگر عقیقی نقد های دیگری هم نوشته بود بدون در نظر گرفتن اینکه چقدر در جهت تحقق هدف غایی به ذهن آمده از عنوان کتاب، می تواند مثمر ثمر باشد.
عقیقی با انتخاب چنین رویکردی (از جزء به کل) کوشیده از طریق انتخاب پاره از فیلمهای مهم سینمای معاصر، و نقد و بررسی دقیق آنها، با استفاده از یک استراتژی از پیش معین و براساس ساختاری نظامند، به شمایی کلی از سینمای معاصر جهان را پیش روی مخاطب بگذارد. هرچند به سامان رساندن چنین کاری دشوار و نیازمند حرکتی حساب شده و جدی ست، اما عقیقی در تحقق این مهم تا حد قابل قبولی موفق بوده، چنان که بررسی فیلمهای انتخاب شده را زمینه ای برای شناخت سینمای معاصر جهان قرار دهد.
در انتها باید به این نکته نیز اشاره داشت که کتاب حاضر حاصل تلاش عقیقی در حوزه نقد فیلم است که طی چند سال گذشته به بار نشسته و برخی از این نقد ها پیش از این در نشریاتی همانند «تجربه» منتشر شده بودند که بازنشر آنها در قالب کتابی مستقل می تواند این نقد های خواندنی را در اختیار علاقمندان سینمای معاصر قرار دهد.
نیره رحمانی
کوتاه شده این نوشته ابتدا در الفِ کتاب منتسر شده است/ مد و مه مرداد 1393