نگاهی بر رمان «من نوعروسم زیر درخت سرو» اثر میترا بیات

رمان «من نو عروسم زیر درخت سرو» نوشته میترا بیات، روایت زندگی دختری است نوزده ساله که با نامادری و پدرش زندگی می‎کند، نامادری قصد دارد او را به عقد مردی درآورد که پش از آن ازدواج کرده و از ازدواج قبلی بچه هم دارد. اما دختر که از این ازدواج ناراضی است و تصمیم میگیرد به خانه خاله‎اش در تهران برود. آنچه گفته شد، زمینه ای‎ست که نقطه عزیمت داستان به حساب می‎آید و در واقع عمده تأکید نویسنده برروی اتفاقاتی ست که از این پس پیش پای شخصیت اصلی داستان قرار می گیرد وچالش‎‎هایی که فرشته در خانه خاله خود ( که بچه دار هم نمی‎شود) با آن روبه‎رو است و البته شکستن مرز‎هایی که خانواده به او اجازه عبور از آن‎ها را نمی‎دهد.

داستان به شیوه روایت اول شخص نوشته شده و نویسنده از این شیوه روایت برای انتقال احساس راوی (شخصیت دختر)  و ایجاد حس هم ذات پنداری در خواننده به خوبی استفاده کرده است و از  این منظر رمان «من نو عروسم زیر درخت سرو» به اثری جذاب بدل شده که می‎تواند خواننده تا انتها با خود همراه کند و در احساسات، مشکلات و ختی شادی هایش شریک کند که در این زمینه نثر ساده و روان رمان نقش به‎سزایی داشته است.

آنچه در این داستان جالب توجه می‎نماید و البته کمتر در دیگر داستانهای ایرانی به چشم می‎خورد، طریقه برخورد نویسنده با مکان‎‎هایی است که راوی در آن‎ها قرار می‎گیرد. نویسنده با جزئیات آدرس خانه خاله مهربانو، پری بانو و خوابگاه دانشگاه تهران را می‎دهد و حتی مسیر‎هایی که دختر طی می‎کند تا به مکان‎‎هایی مذکور برسد را نیز بیان می‎کند. این سبب می‎شود که خواننده اگر خود در این مکان‎ها نبوده باشد، از این مکان‎ها خاطره پیدا کند و مشتاق دیدار آنها شود و اگر با این مکان‎ها برخورد داشته فضای داستان بیش از پیش برایش ملموس و پذیرفتنی شود.

با این حال اما، نویسنده در روایت داستان گاهی دچار اطناب می‎شود و راوی در بیان احساسات خود زیاده روی می‎کند و گاه نیز نثر داستان حالتی احساسات‎گرایانه و شعر گونه پیدا کرده و از شکل داستانی خود خارج می‎شود. یکی از ضعف‎های رمان در شخصیت‎پردازی آدم‎هاست و شخصیت‎‎های یا مانند خاله مهربان، سفیدِ سفیدند یا مانند صفی سیاهِ سیاه.

نکته دیگر این‎که دختر، اگرچه یک دختر شهرستانی است، اما نویسنده او را شبیه به یک دختر نوزده ساله امروزی پرورش نداده، به‎نظر می‎رسد نویسنده، دختر را شبیه به دختر نوزده ساله در زمانی که خودش در این سن و سال بوده نوشته ات.

پایان بندی رمان اما از نکات قوت آن محسوب می‎شود، در کل داستان، دختر بین کابوس خود، که ازدواج با عضدی است و رویای خود که قبولی در دانشگاه است در رفت و آمد است، به‎طوری که گاهی خواننده در تشخیص واقعیت دچار مشکل می‎شود، در انتهای داستان هم این روند ادامه دارد و نویسنده به یک‎باره تصمیم به، بر هم زدن این روند نمی‎گیرد و تا پایان داستان هم دختر نمی‎داند که به رویایش رسیده یا در کابوس خود گرفتار است.

باید گفت، این داستان در تلاش است ما را وادارد احساس کنیم که اگرچه در برابر جبر‎های اجتماعی و خانوادگی در اکثر مواقع چاره ناپذیریم، و در بسیاری از مواقع اراده ما از اختیار ما بیرون است و محکوم به رنج بردنیم، اما در این میان می‎شود گاهی با شکستن مرز‎های خشک و تابو شده زندگی، تحمل این رنج را آسان‎تر کرد و زندگی را تاب آورد.