این مقاله را به اشتراک بگذارید
وقتی روز اول جشنواره که اغلب خلوت از روزهای دیگر است، این همه شلوغ باشد که ظرفیت پارکینگها پر، ظرفیت صندلیها پر و بینظمیهای موجود اینقدر زیاد باشد، به لحاظ اجرایی آینده چندان درخشانی را نمیتوان برای آن پیش بینی کرد، با این حال ما اصولا آدمهای خوشبین و قانعی هستیم. بنابراین در یک جمع بندی کلی میتوان گفت: در یک روز شلوغ، بینظم و پر از آدمهای بیربط در سینمای اهالی رسانه، فیلمهایی به نمایش در آمدند که چندان امیدوار کننده به نظر نمیرسیدند. یادداشت نوشتن برای همهی فیلمهای جشنواره البته ممکن نیست، چون نه ما حوصلهی دیدم همهی آنها را داریم و نه حوصله نوشتن برای همهشان. اما با این حال به بروبچههای «مد و مه» قول دادهایم یادداشتها و گزارشهایی از کاخ جشنواره، یا همان مرکز همایشهای برج میلاد برایشان ارسال کنیم، امیدواریم که هم مقبول باشد و هم تعدادشان به دهتا برسد، نرسید هم نرسید دیگر با این فیلمها که در جشنوار میبینیم کسی از آخر عاقبت خود اطلاعی ندارد. فعلا در گزارش اول بخوانید یادداشت های کوتاهی دربارهی: «گنهکاران» ساخته فرامرز قریبیان، «هیچ کجا هیچ کس» ساخته ابراهیم شیبانی و «او خوب سنگ می زند» ساخته سید هادی محقق.
۱- «گناهکاران» ساخته فرامرز قریبیان
قریبیان؛ موفقتر در جلوی دوربین
فرامرز قریبیان در طول قریب به بیست و چند سالی که از ساخت فیلم اولش میگذرد، آنقدر که گزیده کار بوده، نتوانسته فیلم خوب بسازد. او در فیلمهایش تمام تلاش خود را برای ساخت آثاری شسته رفته بکار بسته، اما در هیچ یک از آثارش به نتیجه قابل اعتنایی نرسیده. هرچند در این فیلمها لحظههایی هم بوده که بر حساسیت قریبیان و قریحه او در سینما تاکید داشته اما با همه اینها او کسیست که اگر فیلمنامههای خوبی انتخاب کند، جلوی دوربین به مراتب بهتر از پشت دوربین است. بنابراین چه بهتر که او به جای منتظر ماندن برای پیدا کردن فیلمنامه خوب برای کارگردانی دنبال فیلمنامههای خوب برای بازیگری برود.
با این حال قریبیان در گناهکاران یک فیلم پلیسی (از نوع مدرن و نه سنتی!) متکی به قواعد ژانر را جلوی دوربین برده، حتی اگر در اجرای این قواعد گاه ناموفق بوده باشد. همین نزدیک شدن به قواعد بازی لااقل از کمیک شدن آن همانند نمونه های مشابه در سینمای ایران جلوگیری کرده، یه خصوص اینک انتخاب زمان مکان نامشخص برای روایت یک قصه پلیسی با توجه به عدم تناسب این ژانر با مناسبات جاری در جامعه ایرانی تمهید خوبی برای قابل قبول تر شدن فضای فیلم بوده . با اینکه پارهای ایدههای فیلم مثل تکرار صحنه قتل با شخصیتهای مختلف کسالت بار از کار در آمده، اما در مجموع فیلم پرداخت آزار دهندهای ندارد میتوان تا انتها به فرض لو رفتن زود هنگام قاتل، آن را تماشا کرد. و در روز اول جشنواره می توان آن را بهترین کار به نمایش در آمد محسوب کرد.
۲- «هیچ کجا هیچ کس» ساخته ابراهیم شیبانی
کلی ستاره و دیگر هیچ!
در هیچ کجا هیچ کس، ابراهیم شیبانی در یک انتخاب نادرست برای سبک و شیوهی روایی فیلم خود، بیش از آنکه در تلاش باشد، فیلم خوبی بسازد؛ گویی در تلاش بوده نشان بدهد ۲۱ گرم چقدر فیلم خوبیست و اینکه آن فرم روایی با شکستها و درهم ریختگی زمانی چقدر خوب در آمده بوده! چرا که اینجا اساسا فسلمی که میتوانست با یک روایت خطی به نتیجه (احتمالا) بهتری بینجامد، با تهیداتی که قبلا در ۲۱ گرم به خوبی بکار رفته، به هرز میرود. اینجاست که مخاطب از خود سوال می کند، پیمودن راهی که قبلا به خوبی رفته شده، آن هم به شکلی ضعیفتر چه جذابیتی می‌تواند داشته باشد!
همانگونه که تلاش شیبانی در استفاده از این فرم روایت راه به جایی نمیبرد ، تلاش او برای استفاده از این همه ستاره که در فیلم کنار یکدیگر نشانده نیز راه به جایی نمی برد.. جالب اینکه حتی این ستارهها همچون رضا کیانیان، مهناز افشار و محمد رضا فروتن در حد و اندازه های مورد انتظار از خود نیز نمیتوانند ظاهر شوند. بنابراین به سادگی می توان نتیجه گرفت که یک کارگردان به راحتی با انتخاب های اشتباه خود می تواند ظرفیتهای بازیگران را نیز به هدر بدهد. با همهی این اوصاف تجربه های قبلی فیلمساز چنان ضعیف بودند که این فیلم گامی به جلو برایش محسوب می شود!
۳- «او خوب سنگ می زند» ساخته سید هادی محقق
جای خالی نوآوری!
فیلمهای روستایی اگر ایدهنو، فضای بکر و پرداخت بصری خوبی نداشته باشد، به کاری غیر قابل تحمل بدل میشود.. او خوب سنگ میزند هیچ کدام از اینها را در حد مقبولی ندارد. فیلم با داستان ساده ریتم یکنواختش خیلی زود مخاطب را خسته می کند. به هر حال نمی توان تلاش فیلمساز برای ساخت اثری ساده و صمیمانه صرف نظر کرد.
حاشیه های خواندنی در جلسات نقد و بررسی فیلمها:
نشست پرسش و پاسخ فیلم سینمایی «هیچ کجا، هیچ کس»:
روز پنجشنبه در اولین روز برگزاری سی و یکمین جشنواره فیلم فجر با حضور ابراهیم شیبانی کارگردان و رضا کیانیان، مهناز افشار و بهاره کیان افشار بازیگران فیلم:
یکی از خبرنگاران از شیبانی می پرسد: «فیلم شما خوب نبود، اما بد هم نبود چون از چهره‌ها در فیلم استفاده کرده بودید، با توجه به این مساله به خودتان چه نمره‌ای می‌دهید؟»
شیبانی نیز در پاسخ به این خبرنگار می گوید: «من تمام مدت در سالن می‌چرخیدم که ببینم کیفیت صدا در قسمت‌های مختلف سالن به چه شکل است. شما را دیدم که زمان اجرای نمایش فیلم لب تاپ خود ار روشن کرده بودید. می‌خواهم از حاضران در این سالن بپرسم که اگر کسی فیلمی را اینگونه دیده باشد می‌تواند از کارگردان بپرسد چه نمره‌ای به خودش می‌دهد؟»
رضا کیانیان نیز در پاسخ به همین خبرنگار با ناراحتی می گوید: «از ابتدای برنامه مدام می‌پرسند از حضور چهره‌ها استفاده کردید. ما بازیگر هستیم. مگر درباره شی حرف می‌زنید که مدام می‌گویید یک تعداد چهره در فیلم ریختید؟ من چهره نیستم، رضا کیانیان هستم. بازیگرم و برای به دست آوردن این موقعیت زحمت کشیدم و دانش و تخصص کافی را به دست آوردم.»
مهنازافشار : «همیشه بزرگ‌ترین منتقد کار‌هایم خود هستم و اصلا بازی‌هایم را دوست ندارم و آنها را نقد می‌کنم. با این حال باید بگویم فیلمی با ویژگی‌های «هیچ کجا هیچ کس» را تاکنون در سینمای ایران ندیده بودم و دلیل انتخاب آن فیلمنامه عجیب و دشوار آن بود.»
مشخصات فیلم هیچ کجا هیچ کس:
کارگردان: ابراهبم شیبانی، بازیگران: رضا کیانیان، محمدرضا فروتن، مهناز افشار، صابر ابر، بهاره کیان افشار و بابک کریمی
نشست نقد و بررسی گناهکاران:
فرامرز قریبیان (کارگردان) آغاز کرد: بعد از “چشم هایش” که در سال ۷۸ ساختم و البته در سال ۸۰ اکران شد دیگر فیلمنامه ی خوبی به دستم نرسید تا اینکه پسرم به ایران بازگشت و چند فیلمنامه به من داد که یکی از آنها همین فیلمنامه “گناهکاران” بود.
وی در ادامه توضیح داد که در ابتدا نام این فیلمنامه “قصاص” بوده و در زمانی که فیلمنامه را فرستادیم برای تصویب گفتند نامش را تغییر دهید و نام آن به “کناهکاران” تغییر کرد. قریبیان اشاره کرد که ژانر فیلم پلیسی اجتماعی است و فیلم اصلا مشخص نیست در کجا اتفاق می افتد و اگر تابلو ها را از فیلم حذف کنیم اصلا به مکان خاصی اشاره ندارد. سام قریبیان (فیلمنامه نویس): داستان اصلا قرار نبود در ایران اتفاق بیافتد. محمد متوسلانی (بازیگر): اولین انگیزه ام برای شروع کار آقای قریبیان بود ولی در مرحله بعد جذابیت های فیلمنامه مرا درگیر کرد. به عنوان یک داستان پلیسی راحت و روان پیش رفت.
فرامرز قریبیان در درباره استفاده از ۴ کارگردان به عنوان بازیگر در فیلم گفت: حضور بازیگرانی که در کسوت کارگردانی نیز مشغول به کار هستند کار را راحت تر می کند، من معتقدم باید فیلمنامه را درست بررسی و بازیگران مناسبی برای کاراکترها انتخاب کرد.قریبیان همچنین درباره شرایط سینمای ایران گفت: آرزوی من این است که ممیزی از سینمای ایران برداشته شود.
مشخصات فیلم گناهکاران
تهیه‌کننده و کارگردان: فرامرز قریبیان ـ فیلمنامه‌نویس: محمدسام قریبیان ـ فیلمبرداری: هومن بهمنش و داود امیری ـ تدوین: بهرام دهقانی ـ موسیقی: فردین خلعتبری ـ چهره پرداز: مهرداد میرکیانی ـ طراحی صحنه و لباس: مهشید بازرگانی و آیدین ظریف ـ جلوه‌های ویژه میدانی: اصغر پورهاجریان ـ جلوه‌های ویژه بصری: بهزاد مطوری ـ صداگذاری: مهران ملکوتی ـ صدابردار: بهمن حیدری ـ عکاس: مریم تخت‌کشیان ـ بازیگران: فرامرز قریبیان، رامبد جوان، نسرین مقانلو، بهاره کیان‌افشار، شقایق فراهانی، محمد متوسلانی، کورش تهامی، رضا رویگری و همایون ارشادی.