ارزیابی شتابزده: «مد و مه» در شش ماهی که گذشت!

حالا درست شش ماه از تولد «مد و مه» می‎گذرد، و مصادف شدن شش ماهگی این طفل نوپا با آغازین روزهای سال 1390، مجال خوبی‎ست برای آنکه در اولین مطلب سال جدید، بعد از تبریک و شادباش برای فرا رسیدن عید نوروز و آرزوی موفقیت برای همه‎‎ی آنها که «مد و مه» می‎خوانند و همه‎ی آنها که نمی‎خوانند، به این دفتر بپرازیم؛ به آنچه بوده و آنچه می‎کوشد باشد.

در ابتدا باید مراتب سپاس خود را نثار شما عزیزانی کنیم که در این چند ماهه همراه و همپای ما بوده‎اید، ضعف‎ها و کاستی‎های ما را تحمل کرده و با بازدیدهای خود از «مد و مه» ما را به روشن نگه داشتن چراغ آن امیدوار کرده‎اید، بازدید‎هایی که با آمار ده پانزده‎تایی روزهای اول شروع شد و خیلی زود، از مرز صد، دویست و سیصد گذشت و از ماه سوم به طور میانگین  به 450 تا 500 رسید و پاره‎ای از روزها به تناسب مطالبی که مورد اقبال شما قرار گرفت، از مرز هزارگذشت و حتی در مواردی به مرز1300 تا 1500 هم رسید. این آمار برای سایتی که هنوز عمرش به سال نرسیده، رقمی باورنکردنی و بسیار دلگرم کننده بود؛ به خصوص برای ما که در فضای ادبی، گمنام و بی‎تجربه بودیم.

در این شش ماه اما تجربیات بسیارکسب کردیم، به یمن صفا و نیک‎بینی آنها که به ما اعتماد کرده و با حمایت‎های دوستانه‎ی خود دست ما را گرفتند تا در خدمت ادبیات  باشیم که عشق ماست و خوشحالیم که گام‎هایی کوچک در جهت اعتلای آن برمی‎داریم (امیدواریم که اینگونه باشد). بی‎شک حتی تجربه‎ی گارد نامهربانانه بعضی عزیزان که ما هیچگاه دلایل آن را درک نکردیم (هر چند که احتمالا آنها هم برای این موضع‎گیری دلایلی دارند)، برای‎مان گرانبها و آموزنده بوده، این‎که چقدر حضور در فضای ادبی امروز، پر از سوءتفاهم و بدبینی‎ست. اما با این حال باور داریم گذر زمان خیلی از مسائل را حل خواهد کرد، چنان که گذر این شش ماهه نیز برای بسیاری روشن کرد که «مد و مه» با رویکردی بی‎طرفانه و مستقل تنها به ادبیات می‎اندیشد و بس؛ با همان سیستم به قول برخی از عزیزان فی‎سبیل اللهی! چرا که نه؟ این شرط عشق است… همچنان که در طول این مدت زمان جز این که پای این دفتر از هزینه‎های مالی و معنوی گذاشته شود، و به‎ویژه زمانی که می‎توانست صرف کارهای دیگری شود، پای «مد و مه» گذاشته شد؛ از تهیه و آماده سازی مطالب گرفته تا اداره آن تا مسایل اجرایی و وقت‎گیر فرسایشی، آن هم در شرایطی که هر یک از ما خود با مشکلات بسیاری در زندگی و کار روزمره دست به گریبانیم و گرداندن سایتی که نه به صورت شخصی و ذوقی، بلکه به صورت حرفه‎ای و منظم بخواهد کار کند – و هر روز یک مطلب در صفحه اصلی و در برخی روزها یک یا دو مطلب در صفحات دوم و سوم خود منتشر کند- نیازمند پشتکاری‎ست که جز با یک حرکت گروهی و البته عشق به ادبیات میسر نیست.

علت آن‎که گاه برخی ایده‎ها در «مد و مه» به اجرا درآمد (مثلا بسته خبری روز که با استقبال هم همراه بود)، اما در میانه راه رها شده‎اند، همین مشکلات پیش‎بینی نشده و البته بیرونی است که ناخواسته به حاصل کار نیز تاثیر می‎گذارند. بدیهی‎ست که  برای  جذاب کردن این دفتر و پوشش فراگیر فضای ادبی ایده‎ها بسیار هستند، اما هر یک از آنها نیاز به نیروی انسانی و البته صرف هزینه است که برای ما میسر نیست. به خصوص اینکه برای ایجاد حال و هوایی روزآمد و زنده برای «مد و مه»  به جای آنکه به روز شدن در فواصل هفتگی یا ماهانه، ما شکل روزانه را انتخاب کردیم که همین مسئله به دشواری کار بسیار می‎افزاید.

البته این تمام مشکل نیست و مسائل دیگری نیز در میان است، اینکه اغلب ناشران ایرانی ضرورتی برای تبلیغ و شناساندن محصولات خود نمی‎بینند (شاید هم با توجه به مقتضیات بازار نشر حق هم داشته باشند) و حتی برخی تماسلس ندارند که یک نسخه از کتابهای‎شان را برای معرفی و تبلیغ رایگان در سایت بفرستند، خود به روشنی گویای بسیاری از مسائل می‎تواند باشد و اینکه حقیقتا برای کار در این زمینه باید رویکرد فی سبیل اللهی داشت! اما با این وجود کوشیده‎ایم تا حد امکان به قرار هر روز یک مطلب در صفحه اصلی سایت، پایبند باشیم و البته جز در مواردی که مشکلات به حدی بوده‎اندکه چنین امکانی را از ما گرفته و ترجیح داده‎ایم کیفیت را فدای کمیت نکنیم.

آمار نزدیک به 220 مطلب در صفحه اصلی سایت و 100 عنوان خبر و گزارش در صفحه دوم «مد ومه» در طول این شش ماه، گواه پشتکاری‎ست که در این زمینه از خود نشان داده‎ایم. و می‎توانیم ادعا کنیم، کیفیت اغلب مطالب منتشر شده در «مد و مه»، در حد  مطالبی بوده که در نشریات کاغذی منتشر می‎شود. در سال آینده نیز کماکان این روال را دنبال خواهیم کرد و همانند همیشه درهای این دفتر به روی علاقمندان باز است تا مطالب و داستانهای خود را برای ما بفرستند و پربار شدن آن نیز درگروی همین بذل توجه و همکاری‎ست.

نباید از نظر دور داشت که سایت هایی نظیر «مد و مه»  که فاقد بنیه مالی بوده  و منبع درآمدی ندارند که بتوانند حق التالیف پرداخت کنند و به تناسب آن مطلب سفارش بدهند، به طور عمده متکی هستند به مطالبی که نویسندگان و منتقدان نوشته و برای‎شان ارسال می کنند. در چنین حالتی بدون اینکه ما نقشی در انتخاب سوژه مطلب داشته باشیم، تنها می‎توانیم به لحاظ کیفی از میان این مطالب آنها را که از کیفیت مورد نظر ما برخوردار هستند، انتخاب کنیم. اگر گاه شاهد هستید که درباره برخی کتاب‎ها مطالب بیشتری منتشر شده، نه به دخالت ما و به دلایل خاص، که به دلیل انتخاب خود دوستان نویسنده بوده.

می‎بینید قضیه خیلی ساده است و به نظر اغلب سایت‎های ادبی (البته نه سایت‎های شخصی با یک نویسنده، بلکه آنها که به صورت یک مجله الکترونیکی منتشر می‎شوند)، همین شرایط را دارند و بیشتر وزن مطالب‎شان متکی به همان‎هاست که نویسنده بنا به تشخیص و علاقه خود نوشته و ارسال می‎کنند. مگر در مواردی خاص که امکان همکاری با دوستان صاحب قلمی را دارند که به دلیل عشق به ادبیات حاضرند بدون دریافت حق الزحمه بیایند پای کار. نظیر همان دوستانی که ما هم در «مد و مه» از کمک‎های‎شان تا حد زیادی استفاده کرده‎ایم؛ هر چند با گذر زمان به دلیل گرفتاری‎های این عزیزان فعالیت آنها بسیار کمرنگ شده و گریزی هم از این مسئله نیست!

به هر حال اگر این سایت به بقای خود ادامه داده و به شرایط فعلی رسیده؛ به دلیل جان سختی ما بوده، آن هم در شرایط دشواری که اشاره شد، به گونه‎ای که نگه‎داشتن  این دفتر در همین سطح خودش کلی هنر می‎خواهد و انجام فعالیت‎هایی که به ارتقای آن می‎انجامد نیازمند برخورداری از اسپانسر و یا آگهی‎هایی‎هایی‎ست که لااقل ابتدایی‎ترین هزینه‎ها را تامین کند، در چنین شرایطی‎ست که انتشار نشریه‎ای الکترونیکی در سطحی که با نشریات ادبی کاغذی برابری کند، کاری‎ست ممکن، اما از بخت بد ما نیز همچون بسیاری سایت‎ها فاقد این بنیه مالی هستیم. متاسفانه عرصه ادبیات و رویکرد نخبه‎گرا و خاص آن که باعث می‎شود تیراژ کتابها حداکثر دوهزار نسخه و

در بیشتر موارد کمتر از این شمارگان باشد، به همین نسبت این عرصه برای صاحبان مشاغل اقتصادی فاقد جذابیت برای سرمایه گذاری (به صورت اسپانسر) و یا دادن آگهی‎ست، با این وصف تکلیف فضای مجازی هم که هنوز جدی گرفته نشده و به رسمیت شناخته نمی‎شود، روشن است.                                                                                                بگذریم و از آه و ناله کم کنیم!

در طول این مدت سعی کرده‎ایم با رویکردی بی‎طرفانه از همه جریان های ادبی حمایت کنیم، برای کسانی که کتابهای‎شان را فرستاده‎اند، بدون هیچ چشمداشتی تبلیغ کرده‎ایم، همچنین آثار در خور اعتنایی را که برای ما ارسال نشده بودند.

به دلیل عشقی که به ادبیات داشته کوشیده‎ایم صادقانه و منصفانه در خدمت ادبیات باشیم، اگر چه می‎کوشیم منابعی برای ارتقای سطح کیفی این دفتر بیابیم، اما نه به هر قیمیتی، بوده مواردی که برخی از ناشران پیشنهاد حمایت‎های مالی از سایت را داده‎اند به شرط آنکه «مد و مه» نیز به شکل اختصاصی به معرفی و تبلیغ تولیدات آنها بپردازند، اما به دلیل حفظ استقلال این دفتر و برخورداری از همین رویکرد و جهت‎گیری بی‎طرفانه (در عین نیاز مبرم به اسپانسر برای حفظ حیات سایت)، آنها را نپذیرفته‎ایم. حقیقت اینکه تاکید داریم «مد و مه» از این منظر به بلندگوی تبلیغاتی هیچ جریان و گروه مشخصی بدل نشود. بنابراین ترجیح می‎دهیم تنها از آگهی‎ها تبلیغاتی و کمک‎هایی استفاده کنیم که هیچگونه دین یا وابستگی برای‎مان به همراه نداشته باشد.

به هر روی با وجود تمام این دشواری‎ها راهی را که با «مد و مه» آغاز کرده‎ایم، با اسپانسر یا بی‎اسپانسر ادامه خواهیم داد، لااقل تا زمانی که شمار بازدیدکنندگان این دفتر، حکایت از اقبال آن در میان علاقمتدان به هنر و ادبیات دارد و گذشته از همه مسائل همین آمار بازدیدکنندگان مهم‎ترین پشتیبان ما برای دلگرم شدن در این راه است.

در روزهای آخر سال به شکل محسوسی از تعداد مطالب کاستیم، اما این نه به دلیل تعییر رویه در انتشار مطالب که به دلیل فضای خاص حاکم بر این روزها و مشغله‎های جاری در آنهاست. اما از آغاز سال طبق همان روال گذشته هر روز با یک مطلب تازه  در انتظار شما حواهیم بود.

در سال پیش‎رو اما، تغییرانی در گونه مطالب خواهم داشت. البته ادبیات داستانی همچنان وزن اصلی مطالب «مد و مه» را تشکیل خواهد، اما در کنار آن به دیگر حوزه‎های هنری به ویژه سینما، توجه داشته و بخش گفتگو را نیز تقویت خواهیم کرد. صفحه دوم همچنان به انعکاس گلچینی از اخبار و گزارش‎های ادبی اختصاص داشته و دوستانی که علاقمند باشند، می‎توانند اخبار کارهای خود را برای ما ارسال کنند.

در حوزه داستان نیز قصد ما بر این است که به آثار نویسندگان جوان توجه ویژه‎ای داشته باشیم، هرچند سخت‎گیری در این زمینه باعث شد تا در ماه‎های گذشته، صرفا از داستانهای نویسندگان شناخته شده استفاده کنیم و برخی از خوانندگان که برای ما داستان فرستاده بودند از این بابت گله داشته باشند، اما در سال آینده برای تشویق این عزیزان هم که شده از داستانهای آنها نیز استفاده خواهیم کرد.

برای فعال شدن صفحه سوم «مد و مه» نیز علاوه بر مطالب آرشیوی خواندنی، به انتشار یادداشت‎های کوتاهی خواهیم پرداخت که قدری از فضای رسمی و جدی مطالب صفحه اول دورتر بوده و از کیفیت شخصی‎تری برخوردار باشند. در این صفحه همچنین به معرفی گلچینی از خواندنی‎ترین کتابهای رسیده بدست‎مان تحت عنوان «کتابخانه مد و مه» خواهیم پرداخت.

برنامه‎های بسیاری برای فعالتر و البته جذاب‎تر شدن «مد و مه» داریم که امیدواریم با همکاری دوستان، امکان اجرایی شدن آنها را پیدا کنیم. در همین فرصت بازهم اعلام می‎کنیم که آماده همکاری با همه عزیزان علاقمند به ادبیات و هنر هستیم.

در پایان با آرزوی سالی خوش را برای همه‎ی شما، امیدواریم شاهد سالی پربار برای ادبیات و هنر این دیار باشیم، همراه با همدلی و دوستی میان همه آنها که سهم نقشی در این زمینه برخوردارند.

• · از روز سوم فروردین 1390 خواننده مطالب تازه در «مد و مه» باشید.

هر روز چشم به راه شما عزیران هستیم.

تحریریه‎ی  مد و مه