Share This Article
تاملات گوناگون
درباره كتاب «نوشته هاي پراكنده» بابك احمدي
محسن آزموده
بابك احمدي براي همه علاقه مندان به فلسفه و هنر و مباحث روشنفكري نامي شناخته شده است، به خصوص افراد ميانسال دهه ٦٠ كه كتابخواني در حوزه فلسفه هاي جديد و مباحث نقد ادبي و هنري را از دهه ٧٠ آغاز كردند و با نخستين آثار او چون ساختار و تاويل متن و مدرنيته و انديشه انتقادي با مباحثي چون هرمنوتيك، ساختارشكني، انديشه پسامدرن و فرماليسم روسي و… آشنا شدند و براي نخستين بار اسم هايي چون والتر بنيامين، ژاك دريدا، ليوتار، دلوز، گتاري و… به گوش شان خورد. طيف متنوع علاقه مندي هاي اين نويسنده و مترجم آثار فلسفي و هنري را از مجموعه متكثر آثارش كه از يك دوره به بعد تقريبا به طور كامل توسط نشر مركز منتشر شده مي توان دريافت: آثاري چون خاطرات ظلمت درباره متفكران مكتب فرانكفورت، ترس و تنهايي درباره شوستاكويچ موسيقيدان، چهار گزارش از تذكره الاولياي عطار كوششي در نقد نو از متني كهن، حقيقت و زيبايي، درسگفتارهايي درباره فلسفه هنر كه تا به امروز همچنان كتاب درسي دانشجويان فلسفه و مطالعات هنر تلقي مي شود: كتاب ترديد، جستارهايي درباره انديشه پسامدرن، ماركس و سياست مدرن، دو جلد كتاب قطور درباره هايدگر به نام هاي هايدگر و پرسش بنيادين و هايدگر و تاريخ هستي، اميدبازيافته درباره سينماي آندري تاركوفسكي، سارتر كه مي نوشت يك تك نگاري خواندني درباره ژان پل سارتر، رساله تاريخ درباره تاريخ شناسي و… همچنين بسياري از علاقه مندان به سينما به خصوص سينماي هنري اروپايي و سينماگراني چون برگمان، اوزو، تاركوفسكي، دراير، برسون و… در طول سال ها مقالات خواندني و پر اطلاعات اين نويسنده پر كار را در مجله فيلم به خاطر دارند كه شماري از آنها در كتاب هايي چون باد هر كجا بخواهد مي وزد (درباره سينماي برسون) و تصاوير دنياي خيالي منتشر شده اند، خوانده اند. بابك احمدي همچنين كار روشنفكري نيز مي كند و اگرچه از گفت وگوي حضوري به دلايلي كه در مقدمه آخرين كتابش توضيح داده گريزان است، اما هر از گاهي در پاسخ به پرسش هاي اهالي مطبوعات دست به قلم مي برد و بعضا هم جستارها يا يادداشت هايي براي رسانه هاي كاغذي يا مجازي مي نويسد. حالااو اين مجموعه متنوع را كه در سه حوزه فلسفه، سياست و هنر قرار مي گيرند، در مجموعه اي با عنوان نوشته هاي پراكنده گردآوري كرده است كه به تازگي بار ديگر از سوي نشر مركز منتشر شده است. در اين گردهمايي كه احمدي خود عنوانش را اداي ديني به نوشته هاي پراكنده صادق هدايت مي خواند، مي توانيم مجموعه جستارها و مكاتبات او با مطبوعات مختلف را يكجا بخوانيم. نوشته هايي درباره سينما، تئاتر، نقاشي، فلسفه، روانكاوي، سياست و…
حسن اين مجموعه جداي از تنوع آن كوتاهي نوشتارهاست. البته در اين كتاب دو سه مقاله فلسفي بلند نيز هست كه مثلايكي از آنها درباره لاكان مي تواند مثل هميشه اطلاعات زيادي را درباره اين روانكاو و فيلسوف معاصر فرانسوي ارايه كند. به طور كلي اين كتاب ٣٣ متن را در بر دارد: ده متن نوشته هايي در پاسخ به پرسش ها و ٢٣ مقاله. در طول سال هاي اخير و به خصوص با گسترش امكانات ارتباط با فضاهاي علمي خارج از كشور و افزايش كمي قابل توجه تعداد فارغ التحصيلان و دانش آموختگان علوم انساني، بسياري از مباحثي كه احمدي در طول دهه هفتاد در كتاب هاي مذكور بيان مي كرد، مورد توجه شمار ديگري از محققان و مترجمان نيز واقع شده اند. در طول اين سال ها آثار فراواني از يا درباره جريان هاي فكري و فلسفي و همچنين چهره هاي انديشه نو نوشته و منتشر شده اند. اما نمي توان انكار كرد كه فضل تقدم در معرفي بسياري از اين اسامي و حركت هاي فكري همچنان با اوست. ضمن آنكه هنوز شماري از آثار احمدي بسيار خواندني و حاوي اطلاعات گسترده و احاطه خيره كننده او بر آثاري است كه درباره يك فيلسوف يا يك جريان فكري نگاشته مي شود.
اعتماد
نوشته هاي پراكنده
بابك احمدي
نشر مركز
چاپ ١٣٩٣