کلمات تازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی

فرهنگستان زبان و ادب فارسی تعدادی از معادل‌های تازه تصویب‌شده برای واژه‌های خارجی را اعلام کرد.

 

به گزارش مد و مه مهرامی‌ از گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به خبرنگار ادبیات ایسنا گفت: در گروه واژه‌گزینی 70 کارگروه تخصصی واژه‌گزینی با همکاری حدود 400 استاد و کارشناس و متخصص در حوزه‌های گوناگون علوم و فنون فعالیت دارند. هر کارگروه‌، پس از گردآوری پیکره واژگانی خود‌، برای هر واژه پرونده‌ای تشکیل می‌دهد که در آن اطلاعاتی از قبیل واژه بیگانه به زبان انگلیسی و زبان‌های دیگر‌، تعریف واژه‌، منشا زبانی و ریشه‌شناختی واژه‌، ترکیبات و مشتقات و واژه‌های مرتبط آن‌، معادل‌های به کاررفته در برابر این واژه در زبان فارسی‌ و مقوله‌ دستوری درج شده است.

 

او افزود: پس از تهیه مجموعه‌ای از واژه‌ها آن مجموعه به شورای هماهنگی و سپس به هیات فنی ارسال می‌شود و پس از رفع نواقص‌، در جلسات شورای واژه‌گزینی مطرح می‌شود. در این شورا پس از بحث و بررسی و شنیدن نظرهای موافق و مخالف سرانجام معادل‌هایی به تصویب می‌رسد. معادل‌های مصوب برای آگاهی علاقه‌مندان و کارشناسان‌، در وبگاه فرهنگستان درج می‌شود و تا سه سال در صورت دریافت پیشنهادها و معادل‌های بهتر قابل تغییر است.

 

به گفته مهرامی، در ماه‌های اسفند و فروردین چند کارگروه‌، واژه‌های خود را در شورای واژه‌گزینی مطرح کردند و معادل‌هایی به تصویب رسید.

 

تعدادی از واژه‌های چند حوزه به عنوان نمونه به آگاهی می‌رسد.

 

واژه‌های مصوب اقتصاد

 

تورم لگام‌گسیخته: hyperinflation

تورم خزنده: creeping inflation

تورم تازنده: galloping inflation

بانک‌گریزی: bank run

کسادی: recession

کسادی دامنه‌دار: depression

فراگشت: upturn

فرودگرد: downturn

قیمت‌افزایی: mark up

قیمت‌کاهی: mark down

 

واژه‌های مصوب حمل و نقل هوایی

 

سامانه سوخت‌پاشی: fuel injection system

میله سوخت‌نما: dipstick

سوخت‌نارسی: fuel starvation

چندراهه سوخت: fuel manifold

هواراهه سوخت: fuel vent

دورریزی سوخت: fuel dumping

آموزش گذار: transition training

بازآموزی: recurrent training

سوخت خزش: taxi fuel

سوخت انتظار: holding fuel

 

 

واژه‌های مصوب آینده‌پژوهی

پیش‌انگاری: anticipation

خودنوگری: autopoiesis

بینش‌وران: remarkable people

گمانه‌زنی: conjecture

پژوهش کنشی: action research

سامانه پویا: dynamic system

سامانه خودفرمان: autonomic system

نوآیندی: emergence

لبه آشوب: edge of chaos

سوگیری روال‌نگر: normalcy bias

 

واژه‌های مصوب تغذیه

بی‌چشایی: ageusia

چربابه: chyle

فهرست جانشینی: exchange list

پربزاقی: sialorrhea

آوند غذادهی: feeding container

بیش فروگشت: hypercatabolism

بیش دگرگشت: hypermetabolism

بدجذبی: malabsorption

بازآب‌رسانی: rehydration

تن کارمایه: activity increment

 

واژه‌های مصوب حمل و نقل دریایی

فراخوانی: muster

گریزراه: escape route

رهسپاری: proceed

سرگردان: adrift

بیرون‌اندازی: jettison

ریزش: spill

نفت‌زدایی: oil clearance

نفت‌شویی: crude oil washing

بیشینه چینش: stackweight

نادرجا: off station

 

واژه‌های مصوب آمار

راهبرد بهین: optimal strategy

نمونه‌گیری سازوار: adaptive sampling

نمونه‌گیری خوشه‌ای: cluster sampling

بافت‌نگاشت دایره‌ای: circular histogram

تابع زیست‌سنجشی: biometric function

صورتک‌های چرنوف: chernoff faces

چارک اول: first quartile

چندک: quantile

ریسه: run

آماره کارا: efficient satistic