اشتراک گذاری
معرفي ١٠ فيلم هفته منتقدان ؛ نمايش سركوب مردم غزه در كن
مترجم: حسام ميثاقي
يكي از بخش‌هاي مستقل جشنواره كن كه در سال ۱۹۶۲ آغاز به كار كرده هفته بين‌المللي منتقدان است كه امسال با تمركز روي ۱۰ فيلم فعال خواهد بود. هفت فيلم در بخش مسابقه و سه فيلم در بخش خارج از مسابقه نمايش داده خواهند شد.
امسال اين بخش با فيلم «آنارشيست‌ها» دومين اثر بلند كارگردان جوان فرانسوي «الي واژه من» افتتاح خواهد شد. فيلم اول اين فيلمساز فرانسوي با عنوان «آلياه» در سال ۲۰۱۲ در بخش دوربين طلايي كن شركت داشت و با تحسين منتقدان روبه‌رو شده بود. در «آنارشيست‌ها» دو بازيگر مطرح سينماي فرانسه «ادل اگزاركوپولوس» و «طاهر رحيم» به ايفاي نقش پرداختند.
فيلم ديگر بخش خارج از مسابقه «دو دوست» اولين فيلم بلند بازيگر و حالا كارگردان فرانسوي لوئيز گارل خواهد بود كه از نام آن پيداست وي قصد دارد پا در جاي پاي پدرش فيليپ گارل كارگردان فرانسوي بگذارد. لوئيز گارل فيلمنامه اين اثر را به همراه كريستوف اونور نوشته كه پيش از اين به عنوان بازيگر در چند فيلم او ايفاي نقش كرده بود. گارل خودش يكي از نقش‌هاي اصلي فيلم را در كنار گلشيفته فراهاني بازي كرده است.
«زندگي بلندمرتبه» اولين فيلم متيو ودپيه به عنوان فيلم اختتاميه هفته منتقدان انتخاب شده كه از ۲۴ ارديبهشت تا اول خرداد برگزار خواهد شد. وديپه به عنوان فيلمبردار با دو اثر مطرح ژاك اوديار همكاري كرده بود، كارگرداني كه همين هفته بين‌المللي منتقدان وي را به دنياي سينما معرفي كرد. «كريشا» يكي از فيلم‌هايي است كه توجه منتقدان را به خود جلب كرده است.تري ادوارد شالتز كه براي ساختن اين فيلم از اعضاي خانواده خودش به عنوان بازيگر استفاده كرده اثري مستقل و ترسناك خلق كرده كه البته هنوز پخش‌كننده‌اي پيدا نكرده است. يكي از فيلم‌هاي مطرح سال گذشته اثر مستقل ترسناك «دنبال مي‌كند» بود كه در حال حاضر در سينماهاي دنيا درحال پخش است و به فروش خوبي نيز دست يافته است.
فيلم ديگر بخش مسابقه هفته منتقدان «شيب» نام دارد ساخته برادران دوقلوي اهل غزه، عرب و تارزان ابوناصر. اين كمدي سياه زندگي چند زن در نوار غزه را به تصوير كشيده است. اين اولين فيلم بلند اين دو برادر محسوب مي‌شود كه دو سال پيش با فيلم كوتاهي در جشنواره كن حاضر بودند. اين دو برادر كه نام اصلي‌شان محمد و احمد است در خانواده‌اي هنري در غزه بزرگ شدند. پدرشان نيز مانند اين دو در رشته هنرهاي زيبا تحصيل كرده است. اين دو علاوه بر سينما در رشته‌هاي ديگر هنري مثل نقاشي و موسيقي نيز فعال هستند. تارزان و عرب القابي است كه پدربزرگ‌شان براي آنها انتخاب كرده است. اين دو برادر «هنر را وسيله‌اي مي‌دانند براي به تصوير كشيدن سركوبي كه مردم غزه متحمل شده‌اند.»
جوناس كارپينيانو ، كارگردان ايتاليايي امريكايي نيز با اولين فيلم بلندش «مديترانه» در بخش هفته منتقدان حاضر خواهد بود. وي سال گذشته يكي از جوايز بخش فيلم كوتاه هفته منتقدان را براي فيلم كوتاهي درباره نوجواني رومانيايي در جنوب ايتاليا از آن خود كرده بود. اولين فيلم بلند او نيز مثل اثر كوتاهش به زندگي پناهجويان در ايتاليا مي‌پردازد. كارپينيانو كه خود مادري آفريقايي – امريكايي و پدري ايتاليايي دارد در اين فيلم زندگي جواني اهل بوركينافاسو را روايت مي‌كند كه براي يافتن زندگي بهتر به ايتاليا سفر مي‌كند اما آنجا با برخورد بد مردم روبه‌رو مي‌شود. لازم به ذكر است كريس كلمبوس كارگردان مطرح فيلم‌هايي نظير «تنها در خانه» يكي از تهيه‌كنندگان فيلم است. كارپينيانو در مورد اولين فيلم بلندش اين‌گونه اظهارنظر كرده است: «مهاجرت تصوير امروزي ايتاليا را تغيير داده است. هزاران مهاجر از شمال و مركز آفريقا هرساله خانه و خانواده‌شان را ترك كرده و با عبور از درياي مديترانه با قايق‌هاي موقتي تحت شرايطي بسيار خطرناك به ايتالياي ميهمان‌ناپسند مي‌آيند. درچندسال گذشته تقريبا ۱۵۰۰ مهاجر آفريقايي خود را به روسارنو رساندند، شهر كوچكي در جنوب ايتاليا.»
فيلمساز ديگري كه در مورد پناهجويان غيرقانوني فيلم كوتاه «در ميان ما» را ساخته بود كلمو كوژيتوره است كه با اولين فيلم بلندش «نه بهشت، نه زمين» در بخش مسابقه هفته بين‌المللي منتقدان حاضر خواهد بود. اين اثر داستان چند سرباز فرانسوي در افغانستان را روايت مي‌كند و انتظار مي‌رود از فيلم‌هاي بحث‌برانگيز اين بخش باشد. سانتياگو ميتره كارگردان آرژانتيني با «پائولينا» در بخش مسابقه هفته منتقدان شركت مي‌كند. اين دومين فيلم بلند اين فيلمساز است كه پيش از اين با درام سياسي «دانشجو» توجه منتقدان را به خود جلب كرده بود. «خفته عظيم‌الجثه» درامي است درباره چند نوجوان كه بر اساس فيلم كوتاهي به همين نام توسط اندرو چيويدينو ساخته شده است. نسخه كوتاه فيلم برنده جايزه جشنواره لوكارنو شده بود. اولين فيلم كارگردان كلمبيايي آگوستو سزار اچوادو ديگر فيلم بخش مسابقه خواهد بود با عنوان «سرزمين و سايه». اين اثر روايت مردمي است كه به كشت نيشكر مشغولند و در عين وابستگي مجبور به ترك زمين و سرزمين‌شان مي‌شوند.
در بخش فيلم‌هاي كوتاه نيز آثاري از آلمان، سوئد، برزيل، فرانسه، اندونزي، امريكا، فرانسه و روماني نمايش داده مي‌شوند.
هفته منتقدان كه يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي موازي جشنواره كن است با هدف كشف استعدادهاي سينما به معرفي و نمايش فيلم‌هاي اول و دوم فيلمسازان نوپا مي‌پردازد. كريس ماركر، كن لوچ، برناردو برتولوچي، وونگ كارواي، ژاك اوديار، آرنو دسپلشن، گاسپر نوئه و فرانسوا اوزون از جمله فيلمسازاني هستند كه توسط هفته منتقدان در سطح جهاني مطرح شدند.
محدوديت تعداد فيلم‌هايي كه در اين بخش نمايش داده مي‌شوند باعث مي‌شود آنها بهتر ديده و مطرح شوند. هفت فيلم بلند بخش مسابقه از ميان ۱۱۰۰ فيلم و فيلم‌هاي كوتاه از ميان ۱۷۵۰ فيلم ارسال‌شده انتخاب شده‌اند. جايزه بزرگ اين بخش توسط مطبوعات انتخاب مي‌شود. خبرنگاران و منتقدان فيلم جهت دادن راي بعد از هر نمايش فيلم دعوت مي‌شوند. مجموعا در اين بخش سه جايزه به فيلم‌هاي بلند و دو جايزه در بخش فيلم‌هاي كوتاه هفته بين‌المللي منتقدان اهدا مي‌شوند.
شارل تسون، كارگردان هنري هفته بين‌المللي منتقدان در گفت‌وگويي درباره اين بخش گفت: «پوستر پنجاه چهارمين هفته بين‌المللي منتقدان هدف اين بخش را به خوبي تصوير كرده است. لو دولاژ، بازيگري كه روي پوستر ديده مي‌شود با آغوش باز پذيراي افق‌هاي نوست. اين انرژي حيرت‌انگيز و حس زندگي فوق‌العاده تجسم‌گر خواسته محكم ما براي كشف نيروهاي تازه‌نفس سينماي جهان است.»
****
«مرد غیرمنطقی» تازه‌ترین ساخته وودی آلن اولین بار در دنیا در شصت و هشتمین دوره جشنواره فیلم کن روی پرده رفت.
“مرد غیرمنطقی (Irrational Man) که در بخش خارج از مسابقه این دوره جشنواره کن حضور دارد، جمعه غروب در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. پس از نمایش فیلم، تماشاگران حاضر در سالن وودی آلن کارگردان آمریکایی را برای دو دقیقه ایستاده تشویق کردند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، کانت و قتل شاید یک تلفیق سینمایی نامعمول باشد، البته مگر در فیلمی از وودی آلن این اتفاق بیفتد. کارگردان پرکار اغلب فلسفه را با کمدی‌های شیطنت‌آمیز در هم می‌آمیزد. او سال ۲۰۰۵ با تریلر “امتیاز نهایی” از یک زاویه دیگر مورد احترام و تحسین دیگران قرار گرفت.
“مرد غیرمنطقی” هر دو عنصر را در داستانی تلفیق می‌کند که قالب آشنای آلن را دارد و هم ویترینی برای استعدادهای بازیگری چشمگیر واکین فینیکس و اما استون است.
داستان درباره ایب، یک استاد فلسفه است، مردی بدبین و جان‌به‌لب‌رسیده که از امانوئل کانت و سورن کی‌یرکگور نقل قول می‌آورد و باور دارد عقاید فیلسوف‌ها بی‌معنی است. تا اینکه برای امتحان اصول اخلاقی نامعمول خود تصمیم می‌گیرد یک قاضی را به قتل برساند. نقشه قتل جان تازه‌ای به ایب می‌بخشد و باعث می‌شود او طعم تازه‌ای از زندگی را بچشد، اما درست مانند “امتیاز نهایی” اتفاقات به یک فاجعه بالقوه سرازیر می‌شود. استون نقش یک دانشجوی باهوش را بازی می‌کند که مجذوب ایب می‌شود.
آلن پس از نمایش موفق “مرد غیرمنطقی” به رسانه‌ها گفت هرچند به نظر می‌رسد شخصیت ایب رفتاری دیوانه‌وار دارد، اما همه تصمیم‌های او نامعمول نیست.
کارگردان ۷۹ ساله گفت: فکر می‌کنم وقتی درک می‌کنید اگر دست به انتخاب بزنید، چیزی مهم می‌تواند اتفاق بیفتد، این یک نقطه عطف در زندگی‌تان خواهد بود. با توجه به انتخاب‌های ما در زندگی این خیلی هم غیر منطقی نیست.
آلن تا پیش از این به دفعات با فیلم‌های خود در جشنواره کن حضور داشته است، اما تاکنون حاضر نشده است فیلم‌هایش در بخش مسابقه برای دریافت جایزه نخل طلا رقابت کنند. او گفت: ساختن این فیلمها خودش یک جایزه است.
او درباره مرگ و هستی و اینکه فیلمسازی چه تناسبی با این دو موضوع دارد، همان‌طور که انتظار می‌رفت پاسخی نیست‌انگارانه داد، اما اذعان کرد فیلم ساختن برای او ضروری بود تا صورت ظاهر معنی زندگی را کند. او گفت: نکته اصلی این است که زندگی دستور جلسه خودش را دارد و در همان حال که وراجی می‌کنید از روی شما رد می‌شود.
او گفت: زندگی بی‌معنی است. شما در جهانی تصادفی زندگی می‌کنید. حیات شما بی‌معنی است و هر چه در زندگی خلق می‌کنید در نهایت ناپدید می‌شود. زمین نابود می‌شود، خورشید می‌سوزد و جهان می‌رود. و همه چیز تمام می‌شود.
آلن گفت پایانی چنین ترسناک می‌طلبد که هنرمندانی مانند خود او حواس‌ها را پرت کنند. او گفت: می‌توانید حواس مردم را پرت کنید و فیلم ساختن یک راه فوق‌العاده برای حواس پرتی است.
پارکر پوسی، جیمی بلکلی و بن رزنفیلد دیگر بازیگران “مرد غیرمنطقی” هستند. سونی پیکچرز کلسیکس حق پخش این فیلم در آمریکای شمالی را به عهده دارد. آلن و سونی برای هشتمین بار است همکاری می‌کنند.
آلن تابستان سال گذشته “جادو در مهتاب” با بازی کالین فیرث و اما استون را روی پرده سینماها داشت که در دنیا ۳۲٫۳ میلیون دلار فروخت. آن فیلم را نیز سونی پیکچرز کلسیکس توزیع کرد. “جازمین غمگین” فیلم قبلی آلن سال ۲۰۱۴ جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را برای کیت بلانشت به همراه داشت.
یک سرافکندگی جهانی
ژانویه پیش اعلام شد شرکت آمازون استودیوز با آلن قرارداد بسته است تا او اولین مجموعه تلویزیونی کارنامه‌اش را از روی متنی نوشته خودش کارگردانی کند. آمازون دستور تولید یک فصل کامل این سریال را صادر کرد که فعلا از آن به عنوان “پروژه بی‌نام وودی آلن” یاد می‌شود و هر اپیزود آن نیم ساعت است. اپیزودها را وودی آلن می‌نویسد و کارگردانی می‌کند.
تولید این مجموعه تلویزیونی یکی دیگر از موضوعاتی بود که روز جمعه در نشست مطبوعاتی فیلم جدید آلن در کن مطرح شد. به گزارش رویترز، آلن ابراز نگرانی کرد که شاید اولین تجربه کارگردانی‌اش یک فاجعه باشد و گفت هیچ‌وقت نباید چنین قراردادی را امضا می‌کرد.
او گفت: این یک اشتباه فاجعه‌آمیز است. همه سعی‌ام را می‌کنم. در خانه با آن کلنجار می‌روم، اما هیچ‌وقت نباید درگیر این کار می‌شدم.
او ادامه داد: برای من خیلی سخت است. فکر می‌کردم کار ساده‌ای است. به خودم می‌گفتم ساختن یک فیلم سینمایی یک پروسه طولانی است، اما ساختن شش فیلم نیم ساعتی مثل آب خوردن است. نیم ساعت می‌سازم، بعد می‌روم نیم ساعت بعدی… اما این طور نیست. کار خیلی خیلی سختی است. فقط امیدوارم آمازون را ناامید نکنم.
آلن گفت: با آن کلنجار می‌روم. این کار را خوب بلد نیستم. راستش هیچ‌کدام از این مجموعه‌های تلویزیونی را نمی‌بینم، برای همین نمی‌دانم چه کار دارم می‌کنم. دست و پا می‌زنم. انتظار دارم وقتی کار نشان داده شود در جهان باعث سرافکندگی شود.
آلن سال ۱۹۷۸ برای فیلم “آنی هال” برنده جوایز اسکار بهترین کارگردان و بهترین فیلمنامه غیراقتباسی شد. او در ۱۹۸۷ با “هانا و خواهرانش” اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را دریافت کرد. آلن سال ۲۰۱۲ هم با “نیمه‌شب در پاریس” برنده اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی شد.
وقتی آدم ها به حیوان تبدیل می شوند
روز جمعه همچنین فیلم “خرچنگ” (The Lobster) به کارگردانی یورگوس لانتیموس کارگردان جوان یونانی در بخش مسابقه جشنواره کن نمایش داده شد. داستان این فیلم در آینده نزدیک در جایی روی می‌دهد که آدم‌های مجرد باید در ۴۵ روز جفت پیدا کنند، وگرنه به حیوان تبدیل و در طبیعت رها می‌شوند.
کالین فارل بازیگر ایرلندی در این فیلم نقش یک آرشیتکت را بازی می‌کند که همسرش او را ترک کرده است. او به محض ورود به هتلی شیک در جنوب غربی ایرلند به نتیجه می‌رسد که اگر نتوانست در مهلت ۴۵ روزه جفت خود را پیدا کند به یک خرچنگ تبدیل شود، چون این حیوان ۱۰۰ سال عمر می‌کند و خونش آبی است. مدیر هتل او را تحسین می‌کند، چون بیشتر مردم ترجیح می‌دهند سگ باشند.
لانتیموس ۴۲ ساله که با فیلم “سگ‌دندان” در سطح بین‌المللی به شهرت رسید، در نشست مطبوعاتی فیلم جدید خود در کن، گفت: تنها می‌خواستیم پرسش‌هایی طرح و مردم را وادار کنیم در نظر داشته باشند که ما چگونه راه‌های زندگی خود را مرتب می‌کنیم. یکی از پرسش‌ها این است که اگر قوانینی که از آنها پیروی می‌کنیم معنایی دارند، آیا باید با بعضی از آنها مخالفت کنیم و قوانین تازه‌ای تعریف کنیم؟
فارل از اینکه “خرچنگ” در زادگاهش ساخته شد ابراز خوشحالی کرد و افزود: دقیقا نمی‌دانم موضوع این فیلم چیست، جز اینکه حسی از تنهایی عمیق در زندگی مدرن جاری شده است.
ریچل وایس بازیگر بریتانیایی در فیلم نقش زنی را بازی می‌کند که شخصیت فارل در نهایت با او همراه می‌شود. جان سی. رایلی بازیگر آمریکایی نقش یکی دیگر از مهمانان هتل را دارد. رایلی گفت فیلمنامه را دوست داشت، برای اینکه ابزورد بود.
بن ویشاو و لیا سدو دیگر بازیگران “خرچنگ” هستند که تولید مشترک یونان، بریتانیا، ایرلند، هلند و فرانسه است. اولین واکنش‌ها به فیلم مثبت بود.
نمایش یک فیلم اولی
“پسر سول” (Son Of Saul) به کارگردانی لاشلو نمس از مجارستان دیگر فیلمی بود که جمعه در بخش مسابقه کن به نمایش درآمد. این تنها فیلم اول این بخش است. داستان درباره یک زندانی در آشویتس در سال ۱۹۴۴ است که مجبور است جنازه آدم‌ها را بسوزاند. “پسر سول” بخت دریافت جایزه دوربین طلایی را هم دارد.
فیلم جدید گاس ون سنت هو شد
جمعه غروب فیلم “دریای درختان (The Sea of Trees) تازه‌ترین ساخته گاس ون سنت کارگردان آمریکایی برای اولین بار در کن برای اهالی رسانه به نمایش درآمد و در پایان هو شد. به گزارش ورایتی، از روز پنجشنبه که برنامه نمایش فیلم‌های بخش مسابقه کن شروع شد، برای اولین بار بود که رسانه‌ها چنین واکنشی منفی به یک فیلم نشان دادند. این فیلم روز شنبه به طور رسمی در کن نمایش داده می‌شود.
متیو مکاناهی در “دریای درختان” نقش آرتور یک مرد آمریکایی مستعد خودکشی را بازی می‌کند که پس از مرگ همسرش (با بازی نائومی واتس) راهی اوکی‌گاهارا معروف به “دریای درختان” می‌شود که یک جنگل اسرارآمیز پایین کوه فوجی در ژاپن است، جایی که آدم‌ها برای فکر کردن به زندگی و مرگ به آنجا می‌روند. آرتور که بهترین جا را برای مردن پیدا کرده است با مردی ژاپنی (با بازی کن واتانابه) برخورد می‌کند که او هم افسرده است و راه خود را گم کرده است.
ون سنت یکی از چهره‌های محبوب کن است. او در سال ۲۰۰۳ برای فیلم “فیل” برنده جایزه نخل طلا همین طور جایزه بهترین کارگردان جشنواره کن شد و در سال ۲۰۰۷ نیز برای فیلم “پارک پارانویایی” جایزه شصت سالگی جشنواره را دریافت کرد. او آخرین بار با فیلم “بی‌قرار” در جشنواره کن حضور داشت.
رقبای ژاپنی و ایتالیایی جایزه نخل طلا
شصت و هشتمین جشنواره فیلم کن از چهارشنبه ۱۳ مه (۲۳ اردیبهشت) با اولین نمایش جهانی فیلم فرانسوی “سر بالا” (Standing Tall) به کارگردانی امانوئل برکوت با بازی کاترین دونوو آغاز شد و تا ۲۴ مه (۳ خرداد) ادامه دارد. “سر بالا” زندگی یک نوجوان بزهکار را از ۶ تا ۱۸ سالگی روایت می‌کند. دونوو در این فیلم نقش یک قاضی را بازی می‌کند که می‌کوشد دخالت کند.
روز پنجشنبه فیلم ژاپنی “خواهر کوچک ما” (Our Little Sister) به کارگردانی هیروکازو کوره ادا و فیلم ایتالیایی “قصه قصه‌ها” (The Tale of Tales) به کارگردانی ماتیو گارونه در بخش مسابقه روی پرده رفتند.
درام خانوادگی “خواهر کوچک ما” درباره سه خواهر است که بعد از مرگ پدرشان متوجه می‌شوند یک خواهر ناتنی نوجوان دارند. کوره-ادا سال ۲۰۱۳ با فیلم قبلی‌اش “مثل پدر، مثل پسر” جایزه داوران کن را دریافت کرد.
فانتزی تخیلی “قصه قصه‌ها” با بازی ونسان کاسل و سلما هایک با الهام از “پنتامرون” مجموعه قصه‌های قرن هفدهمی درباره هیولاهای دریایی، کک‌ها و خفاش‌های غول‌پیکر، هزارتوها و قصرهای شگفت‌آور و… ساخته شده است. گارونه در سال ۲۰۰۸ برای فیلم “گومورا” درباره نفوذ گسترده مافیا در جنوب ایتالیا، برنده جایزه بزرگ داوران کن شد و سال ۲۰۱۲ با کمدی تراژدی “واقعیت” در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن حضور داشت.
پنجشنبه همچنین فیلم “مکس دیوانه: جاده خشم” (Max Max: Fury Road) به کارگردانی جرج میلر کارگردان استرالیایی در بخش خارج از مسابقه روی پرده رفت. داستان فیلم در یک چشم‌انداز بیابانی در پساآخرالزمان روی می‌دهد و درباره مکس و فوریوسا دو شورشی فراری است که می‌کوشند پنج زن را از دست ایمورتان جو اهریمنی در امان نگه دارند. “جاده خشم” چهارمین فیلم مجموعه اکشن و آخرالزمانی “مکس دیوانه” که ۳۶ سال پیش مل گیبسن با بازی در آن به شهرت رسید. در فیلم جدید تام هاردی جایگزین گیبسن شده است.
چارلیز ترون، نیکلاس هولت، هیو کیز-\برن، ناتان جونز و زویی کراویتز دیگر بازیگران “جاده خشم” هستند. این اولین فیلم زنده میلر (او کارگردان دو فیلم مجموعه انیمیشن “Happy Feet” است) و اولین فیلم اکشن او بعد از “مکس دیوانه فراتر از تاندردام” در ۱۹۸۵ است که سومین فیلم “مکس دیوانه” بود. دو فیلم اول را هم خودش کارگردانی کرد.
روز پنجشنبه همچنین بخش نوعی نگاه جشنواره کن امسال با نمایش فیلم “پوره لوبیا شیرین” (Sweet Red Bean Paste) به کارگردانی نائومی کاواسه کارگردان ژاپنی آغاز شد. این فیلم از روی رمان “آن” نوشته تتسویا آکیکاوا نویسنده ژاپنی ساخته شده و درباره سنتارو مدیر یک فروشگاه شیرینی‌های سنتی ژاپنی است که حضور یک زن سالخورده به نام توکوئه در آشپزخانه شکل دیگری به کسب و کار او می‌دهد. کاواسه سال گذشته فیلم “Still the Water” را در بخش مسابقه کن داشت.