Share This Article
دست‌نوشته‌هاي «مارسل پروست» چاپ مي‌شوند
بهار سرلك / «مارسل پروست» نويسنده فرانسوي در نسخه‌هاي پيش‌نويس رمان «در جست‌وجوي زمان از دست رفته» براي زنده كردن خاطرات كودكي از نان تست و عسل يا بيسكويت به جاي كيك اسفنجي استفاده كرده است.
رمان هفت جلدي «در جست‌وجوي زمان از دست رفته» به خاطر داستان طويل و درونمايه «حافظه غيرارادي» يكي از شاهكارهاي ادبيات فرانسه به شمار مي‌رود. بهترين نمونه اين درونمايه بخشي است كه مربوط به «كيك مادلن» مي‌شود و اين بخش در ابتداي داستان «طرف خانه سوان» در جلد اول آمده است.
دست‌نوشته‌هاي پيش‌نويسي كه در هفته جاري در فرانسه به چاپ خواهند رسيد، نشان مي‌دهد اين كيك اسفنجي يا كيك مادلني كه مارسل پروست به عنوان نوستالژي كودكي در كتابش آورده ابتدا نان تستي بوده كه روي آن عسل ماليده شده است اما حالا ديگر يك تكه كيك اسفنجي است كه در چايي زده شده و تبديل به يكي از استعاره‌هاي به ياد ماندني ادبيات فرانسه شده است.
نخستين نسخه پيش‌نويس رمان ماندگار پروست كه به تاريخ ١٩٠٧ بازمي‌گردد نشان مي‌دهد اين نويسنده از كيك مادلن كه عمه‌اش مي‌پخته است براي زنده كردن خاطرات كودكي استفاده نكرده و ابتدا همان نان تست بوده است. دست‌نوشته‌ها نشان مي‌دهند نويسنده در دومين نسخه پيش‌نويس خود يك نوع بيسكويت سفت و سخت را براي يادآوري خاطرات به كار برده و پروست در پيش‌نويس سوم بالاخره سراغ كيك اسفنجي نرم رفته است.
قدرت پروست در ادبيات و فرهنگ فرانسه تا آنجا پيش رفته كه اصطلاح «مادلنِ پروست» امروزه براي اشاره به نشانه‌هاي حسي كه خاطره‌اي را زنده مي‌كند به كار مي‌رود.
انتشارات پاريسي «سنت پرس» با انتشار دفتر سه‌بخشي ويژه‌اي كه شامل سه نسخه دست‌نوشته پروست مي‌شود از تعويض خوراكي‌ها توسط پروست پرده برمي‌دارد.
پروست در رمان هفت جلدي «در جست‌وجوي زمان از دست رفته»، حافظه را محور داستان قرار داده است. كيك مادلن يكي از عناصر كليدي اين داستان است؛ به صورتي كه وجود اين كيك در دل اصلي‌ترين درونمايه داستان يعني «حافظه غيرارادي» نقش اصلي را بازي مي‌كند و خاطره‌هاي گذشته شخصيت داستان با خوردن و بوييدن اين كيك زنده مي‌شود. در طول داستان قوه بينايي، شنوايي و بويايي خاطرات مهم راوي داستان را جلوي چشم او مي‌آورد و گاهي همين خاطره‌ها باعث مي‌شود داستان به بخش‌هاي ابتدايي كتاب بازگردد. گرچه پروست هم عصر پدر روانكاوي «زيگموند فرويد» بود و
هر دو در آثارشان به ساختار و مكانيزم ذهن انسان بسيار توجه داشتند اما هيچ‌كدام از اين دو نابغه بدون اطلاع از دستاوردهاي يكديگر مشغول كار بودند.
مارسل پروست كه به اعتقاد منتقدان و ادبا يكي از برترين نويسندگان تاريخ است، مهم‌ترين اثرش در هفت بخش و بين سال‌هاي ١٩١٣ تا ١٩٢٧ در فرانسه منتشر شد. پروست هزينه انتشار نخستين جلد اين رمان را به ناشر پرداخت كرد. در واقع او سال‌ها قبل از انتشار جلد اول شروع به طرح‌ريزي داستان كرد اما پاييز ١٩٢٢ وقتي بيماري او را از پاي درآورد دست از نوشتن كشيد. او از ابتدا ساختار داستان را پايه‌ريزي كرده بود اما وقتي نسخه‌هاي اوليه را هم به پايان رساند مدام آنها را ويرايش كرد و عناصري را اضافه كرد. پروست سه جلد آخر رمان را در بستر بيماري نوشت كه شامل نوشته‌هاي خط‌خورده، تكه‌تكه يا متن‌هاي ويرايش‌نشده بود؛ بنابراين برادر مارسل، «رابرت»، اين سه جلد را ويرايش كرد.
1 Comment
ایرنه به آفرید
آنقدر متن عالی بود که به دفعات خواندم و تصمیم دارم کتاب مارسا پروست را هم پیدا کنم و بخوانم