Share This Article
موراكامي اين‌بار جايزه كريستن اندرسن را به خانه برد
بهار سرلك
«هاروكي موراكامي» نويسنده ژاپني جايزه ادبي «هانس كريستين اندرسن»، برترين جايزه ادبي دانمارك را از آن خود كرد. «ايزابل آلنده» نويسنده شيليايي-امريكايي سال ٢٠١٢ و «جي. كي. رولينگ» نويسنده انگليسي سال ٢٠١٠ اين جايزه بين‌المللي را به خانه بردند.
اين جايزه كه نام خود را از خالق مشهور داستان‌هاي افسانه‌اي دانمارك گرفته است، به برگزيدگان خود جايزه نقدي ٥٠٠ هزار كرون را (معادل ٧١ هزار دلار) به همراه تنديس برنزي از «جوجه اردك زشت»، كه برگرفته از داستان شاه‌پريان كريستين اندرسن است، تقديم مي‌كند. اين جايزه ادبي كه در سال ٢٠١٠ پايه‌گذاري شد به جايزه بين‌المللي «هانس كريستين اندرسن» كه به نويسندگان و تصويرگران كتاب‌هاي كودك اهدا مي‌شود، مرتبط نيست.
هيات داوران اين جايزه ادبي موراكامي را به خاطر «آميزه جسورانه روايت كلاسيك، فرهنگ عامه، سنت و رسوم ژاپني، رئاليسم رويامانند و مباحث فلسفه‌اي» برگزيده سال ٢٠١٥ اعلام كردند. موراكامي ٦٦ ساله كه ميليون‌ها نسخه از كتاب‌هايش به فروش رسيده‌اند، طرح‌ريزي داستان‌هاي پيچيده‌اش با پوچي و انزوا در زندگي مدرن و ارجاعات او به فرهنگ عامه پيروان بسياري پيدا كرده است.
موراكامي با خلق آثاري همچون «كافكا در كرانه» و «جنگل نروژي» يكي از شايسته‌ترين برگزيدگان آينده جايزه نوبل ادبي شناخته مي‌شود؛ او تا به حال جوايز بين‌المللي ديگري را از آن خود كرده است كه از آن جمله مي‌توان به جايزه «فرانتس كافكا» در سال ٢٠٠٦ اشاره كرد.
«هاروكي موراكامي» سال ١٩٤٩ در شهر كيوتو ژاپن به‌دنيا آمد. موراكامي پس از انتشار نخستين رمانش در سال ١٩٧٩، كافه- موسيقي خود را كه با همسرش مي‌گرداند فروخت و تمام وقت خود را به نوشتن اختصاص داد. سال ١٩٨٥ با نگارش رمان روياگونه «سرزمين عجايب و پايان جهان» عناصر جادويي موجود در آثارش را به حد اعلا رساند. موراكامي با انتشار داستان نوستالژيك «جنگل نروژي» در سال ١٩٨٧ خود را رمان‌نويسي قدر در جهان معرفي كرد. اين رمان در ژاپن ميليون‌ها نسخه فروش كرد و موراكامي ابرستاره ادبي وطنش شناخته شد. موراكامي در رمان «سرگذشت پرنده كوكي» (١٩٩٥) عناصر رئال را با فانتزي درهم آميخت و از المان‌هاي خشونت جسمي نيز استفاده كرد. «سرگذشت پرنده كوكي» از هشياري اجتماعي بيشتري نسبت به آثار قبلي او بهره مي‌برد و به نوعي با خشونت‌هاي جنگي شهر«مانچوكوئو» سروكار دارد. موراكامي كه تا اين زمان به آسيب‌ها و صدمات فردي مي‌پرداخت، بروز آسيب‌هاي جمعي را يكي از مهم‌ترين درون‌مايه‌هاي آثارش كرد. موراكامي سال ١٩٩١ براي تدريس در دانشگاه پرينستون به امريكا مهاجرت كرد. اما پس از بازگشت از اين كشور در سال ٢٠٠١، موضع «گوشه‌گيرانه»اش به موضعي «متعهدانه» تغيير يافت. موراكامي پس از به پايان رساندن «سرگذشت پرنده كوكي» به ژاپن بازگشت تا با عواقب زمين‌لرزه كوبه و حادثه حمله با گاز سارين در مترو توكيو دست و پنجه نرم كند. سپس در نخستين كتاب غيرداستاني‌اش «زيرزمين» و مجموعه داستان كوتاه «بعد از زمين‌لرزه» نگاهي به اين حوادث كرد. نخستين كتاب‌هايش در فضاي تاريك فرد شكل مي‌گيرد اما آثار بعدي او به تاريكي درون جامعه و تاريخ قدم مي‌گذارد. رمان «دلدار اسپاتنيك» سال ١٩٩٩ و «كافكا در كرانه» سال ٢٠٠٢ منتشر شدند. رمان‌هاي «پس از تاريكي» (٢٠٠٤)، «آي‌كيو ٨٤» (٢٠١٠) و «سوكورو تازاكي بي‌رنگ و سال‌هاي زيارتش» (٢٠١٣) منتشر شدند. مراسم اهداي جايزه هانس كريستين اندرسن اكتبر سال آينده در شهر ادنسه، شهري كه اندرسن در آن مي‌زيسته، برگزار مي‌شود. اين جايزه ادبي هر دو سال يك بار به نويسنده زنده‌اي كه آثارش به داستان‌ها و آثار هانس كريستين اندرسن شباهت دارد تعلق مي‌گيرد. گرچه جايزه هانس كريستين اندرسن تا سال ٢٠١٠ بنيان نهاده نشده بود «پائولو كوئيلو» سال ٢٠٠٧ اين جايزه را به دست آورد؛ به اين دليل كه در اين سال كوئيلو جايزه افتخاري را از مسوولان شهر ادنسه دريافت كرد و برگزاركنندگان اين مراسم از اين جايزه استقبال كردند و تصميم گرفتند اين مراسم را هر دو سال يك بار برگزار كنند.
اعتماد