Share This Article
احمد منزوي درگذشت
احمد منزوي در حوزه كتابشناسي و فهرست‌نويسي فعاليت كرد و به خاطر نگارش فهرست نسخه‌هاي خطي مركز دايرةالمعارف بزرگ اسلامي در دو جلد برنده جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي در سال ۱۳۸۵ شد.
او بعد از سال‌ها تحقيق و پژوهش جمعه ٢٠ آذر در سن ٩٠ سالگي در گذشت. منزوي علاوه بر تلاش‌هايش در ايران ١٤ سال از عمر خود را در پاكستان صرف فهرست‌نويسي نسخه‌هاي خطي كرد كه در آستانه نابودي بودند و با عشقي كه به كتاب و فرهنگ ايران داشت، تمام زندگي خود را براي اين كار گذاشت. درباره او گفته‌اند كه او سال‌هاي زيادي در اسلام‌آباد پاكستان در يك كتابخانه چند متري زندگي و كار كرد و هر كسي او را مي‌ديد بي‌ترديد مي‌فهميد كه عاشقانه فعاليت مي‌كند.
در مركز دايره المعارف اسلامي هم تا روزي كه بود، صادقانه فعاليت كرد و تا توان داشت، كوشيد و كاري كرد كه براي تمام محققان آينده راهگشاست. به گفته نصرالله پورجوادي از معدود كساني بود كه ما را با ذخاير عظيمي كه از تمدن اسلامي به‌جا مانده بود آشنا كرد. مرحوم پدر و برادر او چنين نقشي داشتند، ولي از ويژگي‌هاي كار او اين بود كه روي آثار فارسي تاكيد داشت و ما از طريق فعاليت او فهميديم چه گنجينه‌اي از آثار فارسي وجود داشته است. خدمتي كه او به زبان فارسي كرد كاري بسيار ارزشمند است و تاكنون كسي در اين قد‌وقواره‌ها كار نكرده است. احمد منزوي سال ١٣٠٤ در سامرا به دنيا آمد. پدرش حاج شيخ آقابزرگ تهراني، نگارنده دايره‌المعارف بزرگ كتابشناسي «الذريعه الي تصانيف الشيعه» و «طبقات اعلام الشيعه» بود. منزوي تا حدود ١٢ سالگي در سامراي عراق زندگي كرد و بعد همراه خانواده به نجف رفت و در آن شهر ساكن شد. اين كتاب‌شناس، كلاس ششم ابتدايي را در مدرسه علوي ايرانيان در شهر نجف گذراند و ضمن تحصيل در مغازه دوزندگي به شاگردي پرداخت. وي ادبيات فارسي را، نزد عمويش حاج محمدابراهيم بهشتي‌پور و جامع‌المقدمات را نزد شاگردان پدرش آموخت و در سال ١٣٢٢ براي ادامه تحصيل به تهران آمد و در مدرسه سپهسالار، مشغول تحصيل شد. منزوي كلاس دوازدهم ادبي را همراه داوطلبان در مدرسه دارالفنون تهران گذراند و در خرداد ١٣٢٧، در رشته معقول از دانشكده معقول و منقول (دانشكده الهيات) با درجه كارشناسي فارغ‌التحصيل شد و به كار دبيري در شهرستان انزلي پرداخت. در مدت اقامت در بندر انزلي به اتهام فعاليت سياسي بازداشت شد و به زندان افتاد. پس از آزادي از زندان، به تهران آمد و در دبيرستان پانزدهم بهمن مشغول دفترياري شد و پس از ١٥ سال خدمت، بازنشسته شد. منزوي براي فراهم كردن فهرست مشترك از همه نسخه‌هاي فارسي، در سال ١٣٥٦ به شبه قاره هند سفر كرد. آن گاه از سوي دولت پاكستان، در مركز تحقيقات فارسي ايران و پاكستان به كار تحقيق در نسخه‌هاي خطي فارسي گمارده شد و نزديك به ١٦ سال در پاكستان ماند. وي اواخر سال ١٣٦٩ به علت بيماري به تهران بازگشت. حاصل كار منزوي در پاكستان، نگارش و چاپ چهار مجلد فهرست نسخه‌هاي خطي كتابخانه گنج‌بخش بود كه تنها نسخه‌هاي فارسي را دربرمي‌گرفت. از ديگر كارهاي او در اين دوره، مي‌توان از نگارش و چاپ سعدي بر مبناي نسخه‌هاي خطي پاكستان به‌مناسبت هشتصدمين سالگرد تولد سعدي، نگارش و چاپ ١٤ مجلد فهرست مشترك نسخه‌هاي خطي فارسي پاكستان و پايه‌گذاري نگارش فهرست‌واره كتاب‌هاي فارسي نام برد. منزوي پس از بازگشت به ايران، در مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي، طرح فهرست‌واره كتاب‌هاي فارسي را به مرحله اجرا درآورد. برخي از آثار او به اين شرح است: تصحيح مصطفي المقال في مصنفي علم الرجال، نوشته شيخ آقا بزرگ تهراني، همكاري در نگارش و چاپ شش مجلد فهرست كتابخانه مجلس شوراي ملي، ويرايش و چاپ هشت مجلد «الذريعه الي تصانيف الشيعه»، تنظيم و تحشيه دو مجلد ادبيات فارسي بر مبنا تاليف استور. پيكر اين پژوهشگر روز سه‌شنبه ٢٤ آذرماه ساعت ٨:٣٠ صبح از محل مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي تشييع و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا(س) به خاك سپرده مي‌شود.