Share This Article
دلواپسان و فیلم فرهادی
بسیاری از علاقه مندان سینما از خود می پرسند که راز حمله شدید دلواپسان به فیلم فروشنده چیست؟ فیلمی که واقعا هیچ چیزی برای دلواپس شدن ندارد. پس چرا اینقدر به این فیلم حمله می کنند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت به اعتقاد بسیاری، هدف اصلی آنها فیلم فروشنده نیست، بلکه هدف اصلی، زدن دولت است.
محمد تاجیک
این روزها که علاقه مندان سینما در برخی از رسانه های دلواپس درباره ترویج بی غیرتی در فیلم «فروشنده» می خوانند شاید یاد شخصیت رضا عطاران در فیلم طبقه حساس کمال تبریزی بیافتند. شخصیتی که به اصطلاح بسیار غیرتی بود و حتی غیرت را جزو اصول دین می دانست. البته تماشاگری که طبقه حساس را می بیند از نظر او، چنین نوعی از غیرت داشتن، بسیار مضحک و بی مورد و خنده دار است. شاید بسیاری از علاقه مندان فرهادی و سینمایش، وقتی مطالب دلواپسان را می خوانند، عضبانی شوند اما شاید بسیاری از آنها به خودشان می گویند این نوع از مطالب، شبیه همان واکنش های شخصیت اصلی فیلم طبقه حساس است که بیشتر مضحک و خنده دار است تا جدی. البته شخصیت اصلی فیلم کمال تبریزی، متحول می شود اما به نظر می آید هیچ امیدی به متحول شدن دلواپسان نیست.
راز حمله دلواپسان به فروشنده چیست؟
بسیاری از علاقه مندان سینما از خود می پرسند که راز حمله شدید دلواپسان به فیلم فروشنده چیست؟ فیلمی که واقعا هیچ چیزی برای دلواپس شدن ندارد. پس چرا اینقدر به این فیلم حمله می کنند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت به اعتقاد بسیاری، هدف اصلی آنها فیلم فروشنده نیست، بلکه هدف اصلی، زدن دولت است… از سویی دیگر آنها یک فیلم و یا یک کارگردان را برای حمله کردن انتخاب می کنند، وقتی پیدا کردند می روند در آن فیلم و یا زندگی آن کارگردان چیزی و مسئله ای را پیدا می کنند تا دلیل قانع کننده ای برای حملات خود داشته باشند.
ترویج بی غیرتی را از کجایشان آورده اند؟
شب قبل از آغاز اکران عمومی فیلم فروشنده، این فیلم در اکران ویژه ای برای خبرنگاران، در پردیس سینمایی تماشا (به لطف مسعود نجفی، مدیر این پردیس سینمایی) نمایش داده شد. همان شب در پایان فیلم یک سوال در ذهن بسیاری به وجود آمد که این دلواپسان، ترویج بی غیرتی فیلم فروشنده را از کجا درآورده اند؟
ادعاهای عجیب شمقدری علیه فروشنده
جواد شمقدری، رییس سابق سازمان سینمایی از جمله این دلواپسان است. حالا خیلی ها می دانند که مدتی پس از اهدای جایزه اسکار 2012 به «جدایی نادر از سیمین» بود که شمقدری در یک اظهارنظر جنجالی عنوان کرد این اسکار حاصل لابی سازمان سینمایی با اعضای آکادمی اسکار بوده که این اظهارنظر او با واکنش های جالبی از سوی موافقان و مخالفان سینمای فرهادی مواجه شد. البته شمقدری لابی مدنظر را تنها برای فیلم فرهادی استفاده کرد، فیلمی که حتی تا پای لغو پروانه ساخت توسط خود شمقدری هم پیش رفت. اما در نهایت ساخته شد و پرافتخارترین فیلم تاریخ سینمای ایران در عرصه بین المللی لقب گرفت.
اما شمقدری به تازگی در گفت و گو با جام جم نظر خود را درباره انتخاب احتمالی فیلم «فروشنده» تازه ترین اثر اصغر فرهادی برای ارسال به آکادمی اسکار چنین بیان می کند: «ارسال «فروشنده» که شنیده ام نسبت به «جدایی نادر از سیمین»، اثر خوبی نیست و پسرفت محتوایی دارد، یک درجا زدن و حتی عقبگرد است. ما باید فیلمی را به عنوان نماینده سینمای ایران به اسکار بفرستیم که رویکرد استراتژیک نظام را دارد، نه اثری که غیرت ایرانی و مسلمانی را زیر سوال می برد. اینکه شما حرف دشمن را بزنی و آنها به تو جایزه بدهند ارزشی ندارد، اگر توانستی حرف خودت را به دشمن بزنی و از آنها جایزه بگیری، این اهمیت و ارزش دارد.»
درخواست برای ممیزی فیلم فرهادی
پس از انتشار گفت و گوی حجت الاسلام پژمان فر، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس مبنی بر اینکه یکی از اعضای پروانه نمایش اصلاحاتی را برای فیلم فروشنده به ارشاد اعلام کرده و عنوان داشته بدون این اصلاحات با اکران آن مخالف است، خبرگزاری اصولگرای نسیم از این نوشت که طبق شنیده هایش این عضو شورای پروانه نمایش، حجت الاسلام خاموشی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی بوده است. حجت الاسلام خاموشی یکی از اعضای مهم شورای پروانه نمایش است که نظراتش نقش مهمی در سرنوشت فیلم های سینمایی دارد.
روایت رجانیوز از قیصرکشی در فروشنده
رجانیوز نیز از جمله رسانه های دلواپس بود که در یکی از مطالب خود نوشت: «اگر سی- چهل سال قبل قهرمان سینمای ایران «قیصر» و «صادق کرده» بودند که برای ناموس شان سه برادر آق منگل را می کشتند یا 9 راننده کامیون را برای لکه دار کردن عصمت همسرشان به مسلخ می بردند، امروز فرهادی نسخه دیگری پیچیده است و می گوید، از این فضای سنتی باید به فضای مدرن عبور کرد، دیگر زمان انتقام و خشم نیست، حالا دوره بخشش و فراموشی است. فرهادی به وضوح قیصرکشی می کند و از تقوایی و کیمیایی عبور می کند و حرف تازه ای دارد؛ غیرت برای دوران سنت بود، در دوران مدرن این چیزها مایه دردسر است.»
کاریکاتور جالبی درباره واکنش تند بهروز وثوقی به تیتر کیهان
در زمان موفقیت فیلم فرهادی در کن، کیهان در مطلبی مدعی شد: «فیلم فروشنده فرهادی، فیلمی در نکوهش غیرت و تعصب است. پس از انتشار این مطلب، روزنامه قانون کاریکاتور جالبی را منتشر کرد که در آن به واکنش تند بهروز وثوقی به تیتر کیهان اشاره شده بود. در این کاریکاتور، بهروز وثوقی بازیگر فیلم قیصر به دفتر روزنامه کیهان مراجعه کرده و خطاب به کیهانی ها گفته بود: «اگه مشکل شما غیرت و تعصب است بگذارید فیلم من و داش فرمون من بره کن! می گذارید؟ نمی گذارید که!»
فراستی: حمایت بزرگترین خاندان تروریسم در منطقه از فیلم «فروشنده» مایه سرافکندگی است
10خرداد امسال بود که مسعود فراستی، منتقد در اظهاراتی تند عنوان کرد: «حمایت مالی خواهر پاشداه قطر، بزرگترین خاندان حامی تروریسم در منطقه از فیلم فروشنده قطعا افتخار نبوده و مایه سرافکندگی است.» فراستی در گفت و گو با خبرگزاری بسیج، افزود: «من فیلم را ندیده ام که راجع به آن صحبت کنم ولی چنین حامیانی آدم را شکل خودشان می کنند. راجع به آن جایزه هم که باید گفت جایزه سوم، چهارم جشنواره است و این همه هیاهو در مورد آن شده است.»
در فیلم فروشنده اصغر فرهادی به غیر از هنجارشکنی چه اتفاقی افتاده است؟
نصرالله پژمان فر از دیگر دلواپسان فیلم فروشنده است. او که رییس کمیسیون فرهنگی مجلس است. در نشست طرح دیده بان که در مسجدالزهرا دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، با بیان اینکه در دنیا، سینما یک ابزار مهم فرهنگی برای حل بسیاری از مسائل و موضوعات است، ابراز عقیده کرد: «در فیلم فروشنده اصغر فرهادی به غیر از هنجارشکنی چه اتفاقی اتفاده است؟ سوال اینجاست که این تعداد فیلمی که ساخته می شود چند درصد از مشکلات را حل می کند؟»
حمله شدید رجانیوز به رییس سازمان تبلیغات اسلامی به بهانه اکران فیلم فروشنده
رجانیوز در گزارشی با انتقاد شدید از رییس سازمان تبلیغات اسلامی نوشت: «حجت الاسلام سیدمهدی خاموشی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو شورای فرهنگ عمومی کشور و عضو هیات امنای دفتر تبلیغات اسلامی در حوزه علمیه قم و عضو دارای حق وتو در شورای پروانه نمایش، فیلم را دیده است و سلبا و ایجابا نظری نداده، نه موافق بوده، نه مخالف تا خدایی نکرده دل هنرمند ساختارشکن نشکند، لباس پیامبر بر تن کرده و نمایندگی رهبری را بر دوش دارد، اما به سمت کسانی غش کرده که دارند دین و ایمان را به تاراج می برند.»
درخواست عجیب سایت اصولگرا از کیمیایی برای واکنش نشان دادن به فیلم فرهادی
سایت مشرق در مطلب دیگری می نویسد: «آقای کیمیایی! فیلمسازی که خود را دانش آموخته غیرمستقیم شما می خواند امروز فیلمی ساخته در مذمت قیصربودن. یعنی به همین زودی قیصر رفت در لانگ شات و شوت شد سمت تساهل مدرنیسم. با این تفسیر از فیلمی که «فروشنده» است کجا باید بگردیم تا مردانگی را جستجو کنیم؟! چه کسی «مشتری» ماست! در سینمایی که از انسان جسدش را می بینی، کشتن روح مردانگی مرگ خطای بزرگ سینمای امروز نیست؟! حالا مردانگی با این هنرورزی معاصر مرده؛ فقط حرف می زند و تصمیم گیرنده نیست و باید از جهالت (به تعبیری وارسته تر از قداست) مردانه فاصله بگیرد و لچک به سر تصمیم بگیرد که بزنگاه کجاست؟!
آیا در دورانی که هنرورزان و هنرمندان قصد دارند انگلیسی را با لهجه آمریکایی ادا کنند، مردانگی آمیخته با هنر بصری سینما کارکرد معاصرش را از دست داده است؟! والله این سینما، برفوش مردانگی است که با سیرت و صورت و سلوک اصل سینما در تعارض!»
مردانگی ندارد
در ادامه مطلب مشرق آمده است: «خالق قیصر کجایی که شاگردان شما سینمایی را خلق کرده اند که انسان دارد، آدم دارد، پدر دارد، مادر دارد، بچه دارد، خیابان و کاسب و دادگاه و اتوبوس و مترو دارد، عشق دارد و داستان انسان در روزگار خودش را دارد، اما مردینه و مردانگی ندارد! در بساز و بفروش فروشنده وار سینمایی، تابش هیچ آرمان مردانه ای در آن نیست و حالا می فهمم که چرا عده ای سعی می کنند بیضایی و تقوایی بازگردند و فیلم بسازند تا زنینه صفتان کمتر مردانگی ما را بزک به تعادل و تفاهم مدرن کنند.»
اصغر فرهادی برای مردانگی کدام جامعه نسخه می پیچد؟
نویسنده مقاله «اصغر فرهادی برای مردانگی کدام جامعه نسخه می پیچد؟» سایت مشرق نوشته: «فروشنده یک نسخه برای مخاطبش می پیچید؛ مخاطبی که از طبقه اجتماعی متوسط به بالاست؛ مخاطبی که اهل هنر هم هست. آدم باآبرویی هم هست (آنقدر که حتی خجالت می کشد ماجرای تعرض را به پلیس بگوید). از قضا مرد هم معلم است و حتی در فیلم، تجربیات و آموزه هایش را منتقل می کند؛ آموزه هایی که یکی از آنها فیلم «گاو» است و حکایت استحاله عجیب «مشد حسن».
نسخه ای که برای مرد پیچیده می شود این است که حتی اگر به ناموست تعرض شد، کاری نداشته باش. اگر به فکر پیدا کردن متعرض باشی، اخمو می شوی. بی خواب می شوی. همه مسخره ات می کنند. پیدایش هم که کنی، چیزی عایدت نمی شود. به هر دلیلی به سراغ پلیس نرو یا اعتماد نکن یا به هر دلیلی از خیرش بگذر. دست آخر هم اگر بخواهی کوچک ترین نوع انتقام را بگیری و مثلا یک پس گردنی به او بزنی، ممکن است اتفاقی جبران ناپذیر برایش بیفتد و تازه آن وقت همه و همه پشت سر شخصیت متعرض قرار خواهندگرفت؛ از مردم و مخاطبان فیلم تا همکاران مرد و حتی زنی که به او تعرض شده است.»
فروشنده مصداق دیاثت فرهنگی است؟
هفته نامه یالثارات یک هفته بعد از توهین مستقیم و واضح به هنرمندان حاضر در جشن حافظ، در حالی که همه منتظر توقیفش بودند، با تیتری تند علیه فیلم فروشنده و متنی تندتر علیه شهاب حسینی که به توهین به هنرمندان توسط این هفته نامه و اکنش نشان داده بود، تاخت. تیتر مطلب یالثارات درباره فیلم فروشنده به طور کامل گویای آنچه در متن نوشته شده بود: «غیرت را با فروشنده، خواهدفروخت، عریانی جشن حافظ کیلویی چند؟!»
این هفته نامه، هفته بعد از آن هم در مطلبی با تیتر فروشنده فرهادی مصداق دیاثت فرهنگی است، نوشت: «واقعا آمریکایی ها و فرانسوی ها به فیلم هایی که در متن و محتوایشان نمایش جنسی و اتراکسیون نیست چگونه جوایز مهمی را تعیین می کند و با چه ترفندی در جنشواره کن 5 دقیقه به صورت ممتد برای فیلمی مثل فروشنده کف می زنند؟ آیا سینماگر ما چیزی را کشف کرده که سایر سینماگران فرنگی در یکصد سال اخیر عمر سنما کشف نکرده اند؟
پرواضح است که محتوایی در فرم فیلم ریخته شده که چنان مطلوب فرنگی هاست که نمی توانند دستخوشی برایش در قالب جوایز لوکس فرنگی جشنواره ای، تعیین نکنند!»
نویسنده این مطلب به این مسئله هم بسنده نمی کند و پس از بیان ریز به ریز جزییات فیلم در مقاله اش، این گونه نتیجه می گیرد: «فیلم فروشنده با چنین موضوع ملتهبی واقعا ارزش های بنیادین جامعه را زیر سوال خواهدبرد و دیاثت فرهنگی با این مفاهیم مصداقی جاری در متن، تاثیر مخرب و عمیقی بر جامعه خواهدگذاشت. قطعا اگر این فیلم رنگ پرده سینما را به خود ببیند، با پرده حجب و حیا باید خداحافظی کرد.»
تماشگران امروز