داستان تخریب خانه سرلشگر شیبانی در خیابان سی تیر چیست؟

‘

تهران شهر بی گذشته

خدماتی در راستای هویت زدایی از پایتخت

 شهرام شهریار

خانه سرلشگر شیبانی، خانه ای که بعدها در اختیار سرهنگ علی خان شیبانی قرار گرفت، خانه شیبانی که با الهام از معماری اواخر دوره قاجار بنا شده بود و در محور تاریخی خیابان 30تیر با سردری نعلی شکل و هورنوی در بالای همان سردر عرض اندام می کرد و در نهایت امر …

خانه سرلشگر شیبانی آدرس: استان تهران، شهر تهران، خیابان سی تیر، شماره 89
شماره ثبت خانه شیبانی در فهرست آثار ملی ایران:  این اثر ثبت ملی نشده است
مختصات جغرافیایی ، آب و هوا ، نقشه و … خانه سرلشگر شیبانی:  E 51″24’52.60 N 35″41’39.89
ارتفاع از سطح دریا : 1174 متر

پیرامون نام (وجه تسمیه): مالکیت اولیه این خانه در اختیار سرلشگر حبیب الله شیانی بود و که بعدها به نام فرزندش سرهنگ علی خان شیبانی منتقل و در نهایت امر حسین احمد لاریجانی مدیر عامل شرکت پایا الکترونیک آن را خریداری کرد.
دوران و بانی اثر: اوایل دوران پهلوی اول، حبیب الله شیبانی
امکان بازدید خانه سرلشگر شیبانی: به علت تخریب امکان پذیر نیست

پیشینه، تاریخچه و معماری خانه شیبانی؛ با توجه به تاریخ شکل گیری خیابان قوام (30تیر) در اوایل پهلوی اول به احتمال فراوان خانه شیبانی در اوایل پهلوی اول و الگو برداری از معماری قاجار بنا شده است، این خانه که در یک طبقه و به صورت L شکل در زمینی به مساحت تقریبی700 متر مربع بنا شده بود. حیاط خانه سرلشگر شیبانی در جنوب شرقی آن با الهام از باغ ایرانی بنا و زیرزمینی نیز در خانه وجود داشت، آجر کاری سردر نعلی شکل منحصر به فرد خانه با هورنو که روزنی برای تهویه مناسب هوا و نوررسانی است در سر آن هنوز خودنمایی می کند.

خانه سرلشگر شیبانی مدتی به عنوان انبار لوازم الکترونیکی مورد بهره برداری قرار گرفت اما با مجوز 5/2/94 شورای فنی میراث تهران به شماره 942/124/897 از داخل تخریب و در نهایت امر قرار شد با حفظ تنها بخشی از جداره عمارتی جدید در آن بنا شود.

شورای فنی میراث تهران و مجوز تخریب خانه شیبانی؛
در سال 1388 در بخشنامه‌ای از سوی سازمان میراث فرهنگی به همه‌ی استان‌ها ابلاغ شد تا آن‌ها شورای فنی استانی خود را تشکیل دهند؛ در نهایت امر بعد از 3 سال تاخیر شورای فنی استان تهران در بهمن 1392 با حضور؛ ناصر پازوکی، فریبرز دولت‌آبادی، سیداحمد محیط طباطبایی، ‌فرینوش همتی، کیانوش تکلو، سپیده سیروس‌نیا و … تشکیل شد.
از مهم‌ترین وظایف شورای فنی می‌توان به اظهار نظر و بررسی کارشناسی پژوهش‌ها، مطالعات، ارزیابی طرح‌ها و اقدامات با موضوع حفاظت، مرمت، ایجاد و تغییر کاربری و باززنده‌سازی،‌ سامان‌دهی، توسعه و همه‌ی مداخلات در عرصه‌ی حریم آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی با رعایت ضوابط و منشورهای جهانی و ملی اشاره کرد. به گفته‌ی رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران؛ شورای فنی باید در حوزه‌ی میراث فرهنگی همه‌چیز را بررسی کند و از کوچک‌ترین مسأله‌ای که باعث تخریب آثار تاریخی می‌شود، اطلاع داشته باشد. (1)
پرسش اول) دلایل موافقت شورای فنی با تخریب خانه شیبانی چه بوده؟

اظهارات مالک فعلی خانه شیبانی؛
آقای حسین احمد لاریجانی می گوید؛ هشت سال قبل این خانه را تملک کرده و آن زمانی که خانه را ابتیاع نموده، ملک کاملا تخریب شده و تنها جداره باقی مانده! براساس نقشه های موجود و تاریخچه گوگل مپ خانه تا نیمه سال 2015 سالم و در اواسط سال 2016 تنها قسمت شمالی آن تخریب شده است!

پرسش دوم) خانه را چه کسی و چگونه تخریب کرده؟
فضای سبز خانه شیبانی؛
براساس همان تصاویر هوایی، خانه باغ 700 متری شیبانی مشجر بوده که هم اکنون هیچ اثری از فضای سبز نیست!
پرسش سوم) نقش شهرداری در حفظ فضای سبز شهر تهران چیست؟

مجوز جدید میراث؛
پس از خبر تخریب خانه شیبانی در رسانه ها در سال گذشته، محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور در گفتگویی با روزنامه ایران اعلام کرد؛

در پیگیری‌هایی که از مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران و معاون ایشان داشته‌ایم، اعلام کردند که از اغلب تخریب‌های صورت گرفته – از جمله تخریب خانه شیبانی که به وسیله یک کمیته سه نفره در دست بررسی است – اطلاع دارند.

پرسش چهارم) نتایج تصمیمات آن کمیته 3 نفره چه بوده؟
و در آخرین مجوزهای صادره از میراث تهران، چگونگی ساخت بنای جدید در عمارت قبلی شیبانی چنین نوشته شده است؛

… به صورت پلکانی در حد ارتفاع یک طبقه از سطح زمین از سطح معبر مجاور تا عمق 4 متر و الباقی در حد ارتفاع 10 و نیم متر، شایان ذکر است حفظ و مرمت نمای موجود لبه خیابان سی تیر و احداث الباقی نما طبق نقشه با آجر قزاقی و احداث نمای ضلع جنوبی با آجر قزاقی و به صورت فرم طاق نما الزامی است.

پرسش پنجم) وقتی نوشته شده است حفظ نمای موجود، مالک فعلی چگونه لودر و تجهیزات خاکبرداری را، به داخل ملک هدایت کند؟
در نهایت داستان این خانه و طبق شنیده ها و قرائن موجود؛ بخش شمالی جداره به عرض 4 و نیم متر کلا تخریب و ورودی پارکینگ بنا خواهد شد!

پرسش آخر) با توجه به مجوزهای صادر شده، نقش میراث چه بوده و نقش شهرداری در حال حاضر چیست؟
درخواست؛ آیا بهتر نیست شهروندان و یا حداقل کارشناسان و خبرنگاران حوزه میراث از کم و کیف مصوبات شورای فنی و اعضاء آن مطلع باشند!
ته نویس خانه ماوثاله در 150 متری شمال غربی همین عمارت در سال گذشته تخریب و کلیسای ادونتیست ها نیز در همان محل در حال تخریب می باشد.

سفر نویس

—

‘