Share This Article
گلشيري، دولت‌آبادي و كاتب
در نمایشگاه كتاب حدیث این گفت و سخن‌ها
پارسا شهری
اینكه هنوز پس از سه دهه‌ای كه از برپایی نمایشگاه كتاب می‌گذرد، كتاب‌ها در صفِ مجوز و ممیزی و بعد هم صحافی و چاپ می‌مانند و اگر شانس بیاورند این روندِ فرساینده را سرِ سلامت بگذرانند، به روزهای میانی نمایشگاهِ ده روزه كتاب برسند، نشانه روحیه‌ای است كه گویا به وضع موجود خو كرده است. این دَه روز برای ناشران اگر نگوییم حیاتی است، در حكم درمان موقتی است دست‌كم برای یك سال. به‌ادعای خودِ ناشران گردش مالی ناشران در این چند روز معادل كل یك سال آنهاست و عایدی مولف، از نویسنده و مترجم نیز از این درآمد، هنوز همان درصد ناچیز پشت جلد برای تجدیدچاپ آثارشان است. به‌هرتقدیر در آستانه نمایشگاه سرندكردنِ انبوه شمار كتاب‌هایی كه در تیراژ اندك به چاپ می‌رسند بیش از هر زمان دیگر دشوار خواهد بود. بااین‌حال، در میان عناوین ناشران، از چاپ اول تا تجدیدچاپ‌ها چند كتابی هست كه بتوان آنها را به مخاطبان ادبیات و شعر و هنر پیشنهاد كرد. در حوزه ادبیات ایران، امسال نویسنده پُركار و مطرح، محمدرضا كاتب رمانی دارد به نامِ «بالزن‌ها» كه رمانی است جنایی و حال‌وهوای رمان‌های نخست او را تداعی می‌كند. این رمان روایت دختری تنهاست که به دام مردی غریب به‌نام تردست می‌افتد كه به‌دنبال موجود عجیبی به‌نام بالزن است. كاتب معتقد است «ما گم شده‌ایم چون افسانه‌های ما گم شده‌اند. گاهی ما طوری درباره جهان حرف می‌زنیم انگار یک چیز ثابت، به یک اندازه موردقبول همه است. در صورتی‌که چنین جهان قاطع، مشخص و همه‌گیری وجود خارجی ندارد. جهان ما برخلاف آنچه فکر می‌کنیم می‌تواند چیزهای غیرعادی بسیاری را در خود جا دهد. از افسانه و اسطوره و روح گرفته تا هر چیز خیالی دیگری.» و این خیال در رمان اخیر او حولِ محور جهانی خوفناك ساخته می‌شود. از میان آثار مهم دیگر، می‌توان «حدیث مرده بر دارکردن آن سوار که خواهد آمد» هوشنگ گلشیری را نام برد كه از پسِ چهار دهه بار دیگر اجازه انتشار گرفته است. تحریر اول این داستان به‌گفته گلشیری به ١٣٥٥ برمی‌گردد اما چاپ آن همان سال‌ها امکان‌ناپذیر بود و این خود شاید توفیقی بود، چراکه بخش بر نشستن بر اسب در نسخه اول خلاصه آمده بود. در تحریرهای بعدی گلشیری تكه‌های دیگری نیز به كتاب افزود گرچه به‌قول خودش استخوان‌بندی همان بود که بود. اهمیت این كتاب جدا از محتوای آن، نثری است كه بازآفرینی نثر كهن فارسی است كه گلشیری در آن تسلط خود را بر ادبیات قدیم فارسی به رخ می‌كشد. از محمود دولت‌آبادی نویسنده مطرح و معاصر ما نیز كتابی در دست انتشار است با عنوان «این گفت و سخن‌ها…» كه كتاب مفصلی است شامل بیست‌وچهار مصاحبه او با نشریات طی دو دهه اخیر.
شرق