Share This Article
در عالم بوطیقا
نشر آگاه و آگه: از دانشكده و انقلاب، سفر و آیندگان تا صحنه
«از عمارت قدیمی دانشكده، امروز فقط خرابه‌ای باقی‌ست كه نگهبانی از آن مراقبت می‌كند. كتاب‌های بی‌شماری در زیرزمین كتاب‌خانه مركزی درون جعبه‌ها، كیسه‌های پلاستیكی و …، در انتظار طبقه‌بندی مجدد روی هم تلنبارند. كسی به‌درستی نمی‌داند چندین مجلد هنوز زیر ویرانه‌ها دفن هستند.» رمان پابلو د سانتیس با عنوانِ «دانشكده» با این مقدمه آغاز می‌شود. رمانی كه از آخرین كتاب‌های چاپ‌شده نشر آگه در آستانه نمایشگاه سی‌ام كتاب تهران است و بیوك بوداغی آن را انتخاب و ترجمه كرده است. د سانتیس رمان خود را از خرابه‌ای آغاز می‌كند كه روزگاری عمارت قدیمی دانشكده بوده و كرسی‌های فلسفه كلاسیك، عصب‌شناسی زبان، گروه زبان‌های باستانی و انستیتوی ادبیات ملی آنجا واقع بودند. نویسنده «دانشكده» بارها به این عمارت رفته بود تا نوشته‌هایی را بیابد كه در نظرش می‌توانند قلب داستان او باشند. «نوشتن روایت و شروع آن اصلا برایم كار سهل و ساده‌ای نبود، و به‌گمانم چنان‌چه مسئولان دانشكده با امضای قرارداد، روایت وقایع را به من احاله و قول انتشار آن را در بولتن علوم اجتماعی نمی‌دادند، در لحظه تصمیم‌گیری نمی‌توانستم بر تردیدهایم غلبه كنم. طوری كه گفته بودند، قرار بود یك شماره كامل بولتن را به روایت من اختصاص بدهند.» بعد از آن د سانتیس هرچه سعی كرده بود روایتی از ماجرای عمارت قدیمی دانشكده بنویسد، نتوانسته و روایتش از چند سطر فراتر نرفته بود و سرانجام دریافته بود كه تنها در همان مكان، عمارت ویرانه دانشكده است كه می‌تواند واقعیت را بنویسد و همین دریافت او را كشانده بود به جایی كه جز بقایای عمارت، كیسه‌های زباله تلنبارشده و راسوهایی كه آورده بودند آنجا تا از تكثیر موش‌های صحرایی جلوگیری كنند، چیزی به‌چشم نمی‌آمد. و اینك راوی آمده بود تا در مقام بازمانده‌ای از ماجرا بنویسد و به‌قول خودش «قاتل‌ها نه، بازماند‌ه‌ها هستند كه به محل جنایت بازمی‌گردند.» این رمان به‌سیاق دیگر رمان‌های نسل تازه ادبیات آمریكای لاتین، در فُرم خاص خود نوشته شده است. رمان سه دفتر دارد: دفتر اول، كریتیك و دفتر دوم، فیكشن و دفتر سوم، بوطیقای بروكا. «انقلابِ» دبورا وایلز از دیگر رمان‌های تازه‌‌منتشرشده نشر آگه است كه با ترجمه زهرا تقوی در آستانه نمایشگاه درآمد. این رمان كه جوایزی چون جایزه «گلدن كایتِ» ٢٠١٥ و جایزه صلح جین آدامز را از آن خود كرده است، در سال‌های دهه شصت میلادی می‌گذرد. رمان به موضوعات متنوعی چون تبعیض نژادی و مسایل سیاه‌پوستان آمریكا و قانون می‌پردازد. اهالی می‌سی‌سی‌پی و آنان كه حق رأی ندارند، یك روز قبل از «روز آزادی»، شانزدهم ژوئن ١٩٦٤ در كلیسای گرین‌وود گرد هم آمده‌اند تا مطالبات خود را برای شركت در روز آزادی مرور كنند كه از مهم‌ترین آنها حق رأی و دست‌یافتن به برابری حقوقی به‌عنوان یك شهروند آمریكایی، و سرآخر تغییر قانون در این راستاست. رمان دیگری نیز از شرلی جكسون در نشر آگه درآمده است با عنوان «ما یك عمر قلعه‌نشین بوده‌ایم» ترجمه رضا اسكندری‌آذر. این نویسنده ژانر وحشت و معمایی عمده شهرت خود را مرهون داستان‌های كوتاهش است. «ما یك عمر قلعه‌نشین بوده‌ایم»، كوتاه‌ترین رمان جكسون است كه مانند بسیاری از دیگر آثار این نویسنده، در آن به شخصیت‌های زنی می‌پردازد كه ارتباط ذهنی‌شان را با دنیای واقعی از دست داده‌اند، وضعیت هولناكی كه در سرتاسر رمان به‌چشم می‌آید. از آثار چشمگیر نشر آگاه نیز می‌توان به دو كتابِ سیروس علی‌نژاد، روزنامه‌نگار قدیمی اشاره كرد: «گفت‌وگوهای برگزیده آیندگان» و «چرا سفر می‌كنید». اولی چنان‌كه از عنوانش پیداست گزیده‌ای است از خواندنی‌ترین گفت‌وگوهای روزنامه آیندگان با نویسندگان و هنرمندانی چون حسین زنده‌رودی، احسان نراقی، عباس جوانمرد، بهرام صادقی، صادق چوبك، مرتضی ممیز و جلال ستاری. كتاب «چرا سفر می‌كنید» نیز ماحصل کار روزنامه‌نگاری مؤلف در دو مجله «سفر» و «زمان» است. چنان‌كه علی‌نژاد در مقدمه كتاب آورده است در این دوره و در این مجلات با کسانی گفت‌وگو کرده است که به سفرهای بسیار دست زده بودند. «تعداد آن گفت‌وگوها زیاد است که پاره‌ای از آنها را، که خیال می‌کنم به خواندن دوباره می‌ارزد، در این کتاب گرد آورده‌ام. در آن مصاحبه‌ها از مصاحبه‌شوندگانی که به‌طور حرفه‌ای سفر می‌کردند، از جمله می‌پرسیدیم که برای چه سفر می‌کنند یا چرا سفر می‌کنند که نام این کتاب نیز برگرفته از همان کتاب است»، برخی از این افراد عبارتند از ایرج افشار، منوچهر ستوده، هوشنگ دولت‌آبادی، محمدعلی موحد، نصرالله كسراییان. نشر آگاه در آستانه نمایشگاه در حوزه هنر نیز كتابِ مهمی دارد با عنوان «بوطیقای صحنه». این كتاب مفصل و دوجلدی شامل مقالاتی از چهره‌های مطرح تئاتری است و با برگردان مترجمانی مطرح. در مقدمه كتاب آمده است: «تئاتر، به‌مثابه یک هنر و پدیده فرهنگی، منظرهای گونه‌گونی را برای نگریستن به جهان می‌آفریند و خود نیز از منظرهای گونه‌گونی نگریسته می‌شود. این هنر، هم‌چون هر هنری، از وجوه بسیاری در نسبت با امور و تحولات فلسفی و تاریخی قرار دارد. در نسبت با جامعه، تاریخ و سیاست، تئاتر، چه به‌منزله‌ی یک تمامیت و چه از حیث اجزای پدیدآورنده‌ی ساختی و برساختی‌اش، امری است در درون مناسبات اجتماعی.» در جلد نخست این كتاب مقالاتی از مارکو دِمارینیس، پاتریس پاوی، گئورگ لوکاچ، اریک نویتزل، زیگموند فروید، مونیکا فلودرنیک، استراتوس کونستانتینیدیس، اِلین استون، تری ایگلتون، اولیویه نووو هست و در جلد دوم نیز مقالاتی از گونتر آندرس، الکساندرا مونته‌آنو، لئونارد استون، آسلینگ هرنز، توماس کوزینو، خالد بسبس، مارگریت تسی، دنیل جانستون، نیل مورفی، ماروین کارلسون، والتر بنیامین، جیمز تامپسون و ژاک رانسیر آمده است. از مترجمان مقالات نیز می‌توان به اسامی چون عبدالله کوثری، مراد فرهادپور، علی‌اکبر علیزاد، فرزانه طاهری، صالح نجفی، محمد نبوی، مهدی پارسا، لیلا کوچک‌منش، محمدرضا شادرو، علی تدین، مریم تدین و علی معظمی اشاره كرد.
شرق