نگاهی به کتاب «روزهای روز»/ پیمان نادری

روزهای روز، در ستایش تنهایی و آرامش

نگاهی به کتاب «روزهای روز» اقر مهدیه کسایی‌زاده

پیمان نادری

«روزهای روز» عنوان رمانی است از مهدیه کسائی زاده، نویسنده‌ی 42 ساله ایرانی که به تازگی انتشارات کویر آن را منتشر کرده است.

«روزهای روز» داستان بانوی نویسنده‌ای است که سعی می‌کند آرام باشد و با نگاهی مهربان به دنیای اطرافش و شخصیت‌های جامعه‌اش نگاه کند. نویسنده‌ی داستان ما با اینکه در آرامشی درونی غرق است اما نگاه انتقادی‌اش را در سراسر کتابی که دارد می‌نویسد به کرات تکرار می‌کند. انتقادی که نسبت به رفتار مردم در جامعه دارد یا انتقادهایی که گاه به هم قطاران خود در عرصه‌ی ادبی و گاه حوزه هنر به طور اعم دارد. نام کتابی که او در حال نگارش آن است «روزهای روز» است.

داستان کتاب در روزِ تولد نویسنده شروع می‌شود. او خوشحال است و البته آرام. آرامش عمیق او در کلماتی که به کار می‌برد و نگرش تازه‌اش نسبت به دنیای دور و برش نمود بارز دارد.

این کتاب در هفت فصا روایت می‌شود: «زاد روز»، «روزی از روزها»، «نوروز»، «روز روشن»، «امروز»، «همین امروز» و «امروز بلند». با این توضیح باید گفت «روزهای روز» به هفت بخش بر مبنای هفت روز هفته تقسیم شده است و هر هفت بخش از نام‌هایی تشکیل شده است که واژه‌ی روز در آن‌ها وجود دارد. این نگاه فرمی در کتاب کسائی زاده به بطن متن نیز سرایت پیدا می‌کند. از آنجایی که مولف داستانی به نوعی اثری اتوبیوگرافیک نوشته است توانسته است به سادگی میان آنچه به عنوان ساختار داستانش انتخاب کرده، و فحوای اثرش ارتباطی دوسویه برقرار کند.

مهدیه کسائی زاده در رمان «روزهای روز» کوچک‌ترین هراسی از اظهار نظرات یا ایراد مواضع هنری و اجتماعی‌اش ندارد. مثلا وقتی به نمایش تئاتری می‌رود، به گرایش‌های غربی هنرمندان ایرانی انتقاد می‌کند و می‌گوید چرا اثری را شرقی روی صحنه نمی‌برند و می‌نویسد: «در حالی که از فراز و فرود لحن هنرمندانه‌ی هنرمندان لذت می‌بردم، گهگاه به اوراق خوانده نشده از کتاب نگاه می‌کردم و پایان آن متن را که راضی‌ام نمی‌کرد، انتظار می‌کشیدم. با خودم می‌گفتم: چه هنرمندان توانایی! ای کاش اثر بهتری اختیار داشتند!»

و حتی به صراحت اعتراف می‌کند که مخاطب آثار هنری‌ای است که پیام داشته باشد؛ پیامی اخلاقی یا درسی برای زندگی. در باب تئاتری که می‌بیند همچنان که با خود می‌اندیشد به ما می‌گوید: «از فضای داستان کاملا بیگانه بودم و نه تنها ناهماهنگی آن با زندگی شرقی و ایرانی‌ام آن را به جانم نمی‌نشاند، هر چه در تجزیه و ترکیب گفت‌وگوها می‌کاویدم، کمتر سخنی خردورزانه، پیامی اخلاقی و با درسی برای زندگی می‌یافتم.»

نگاه وارونه‌ی نویسنده، که هم نویسنده کتاب «روزهای روز» است و هم شخصیت نویسنده‌ی این کتاب، پدیده‌های اجتماعی را نیز در برمی‌گیرد. گاه این نگاه وارونه دلچسب به نظر می‌آید. بگذارید بخوانیم: «حتی خنده‌های من شبیه هم نبود. این بار طور دیگری خندیدم و با خودم گفتم: فکر کنم بد نباشد که در مشاوره، به مشاورم کمک کنم! او می‌خواست مرا متقاعد کند که انتخاب روشی از زندگی که متفاوت از سنت‌های پذیرفته شده و رایج است، حتی اگر ناشی از نوعی آسیب دیدگی روانی نباشد، آسیب آفرین خواهد بود. شاید او نمی‌دانست که بسیاری از سنت‌های پذیرفته شده و رایج، حتی اگر ناشی از نوعی آسیب دیدگی روانی نباشد، چه آسیبی برجا خواهد گذاشت.»

همچنان که گفته شد، با همه‌ی این احوال ویژگی بارز «روزهای روز» و البته کاراکتر نویسنده‌ی داستان آرامش است. این آرامش از آغاز تا پایان داستان در سراسر کتاب موج می‌زند. کسائی زاده در این باره نیز سعی کرده است مابه ازای فرمی و ساختاری نیز برای اثرش در نظر بگیرد. او این آرامش را زادروزش آغاز می‌کند. او می‌داند که آغاز همیشه با نوعی هرج و مرج و تن زدگی شروع می‌شود، اما اهمیت داشتن آرامش در همین است که در اوضاعی ناآرام به آن برسیم. کتاب «روزهای روز» به شدت متوجه‌ی ابعاد روان‌شناختی آدم‌هاست. با این حال باید گفت این نگاه، دربست زیر چارچوب علمیِ علم روانشناسی نیست. به عبارت دیگر، بانوی نویسنده‌ی داستان، آرامش خود در زندگی‌اش را مدیون علم روانشناسی نیست. هر چند از مشاورش  بهره‌های فراوانی می‌برد اما گاه در خلاف جهت جریانِ پیشنهادی مشاورش شنا می‌کند.

می‌توان گفت راوی داستان یا همان شخصیت اول «روزهای روز» در سبک زندگی مرام‌نامه‌ی خاص خود را دارد. او به دنبال هیاهو نیست و از وضعیت‌ها یا موقعیت‌هایی که ممکن است در آن تنش به وجود بیاید فرار می‌کند. او تنهایی‌اش را دوست دارد، بی آنکه دیگران را مزاحم خودش بداند. او می‌تواند از تنهایی لذت ببرد بی آنکه به دلیل وجود آدم‌ها دلگیر باشد. برای همین هم رمان «روزهای روز» را می‌توان مدحی بلند در باب «تنهایی» دانست.

 در «روزهای روز»  گاه تا مرز خواندن گزاره‌هایی رمانتیک و سانتیمال پیش می‌رویم، اما از سوی دیگر این جملات گاه چندان واقعی و صمیمی به نظر می‌آیند که شکل دلپذیری برای مخاطب پیدا می‌کنند. این ویژگی در زنانه ساختن جهان «روزهای روز» کمک فزاینده‌ای کرده است.

این کتاب برای مخاطبانی که دوست دارند آثاری مشخصا شخصی و زنانه بخوانند، کتابی دلنشین و خواندنی محسوب می‌شود.

به نقل از الف کتاب

****

«روزهای روز»

نویسنده: مهدیه کسائی‌زاده

ناشر: کویر، چاپ اول 1396

216 صفحه؛ 16 هزار تومان