نگاهی به فیلم «عوارض جانبی» ساخته استیون سودربرگ

«استیون سودربرگ»کارگردان فیلم«عوارض جانبی»در آخرین اثر خود موضوع داروهای ضدافسردگی و تاثیرات آنها بر زندگی فرد را مورد بررسی قرار داده. سودربرگ در این فیلم سراغ داستان مشهور «بعضی داروها می‌توانند تاثیرات بدی داشته باشند» رفته است. داستانی که همه بارها آن را خوانده‌ایم و احتمالا هرکدام از ما با کمی فراز و نشیب می‌توانیم آن را نقل کنیم: «فردی دچار آشفتگی است. سراغ روان‌پزشک می‌رود و روان‌پزشک دارویی به او تجویز می‌کند که برایش مشکلاتی می‌آفریند.» داستان سودربرگ هم داستانی تقریبا مشابه است. با این تفاوت که سودربرگ برای گفتن حرفش از «سینما» استفاده می‌کند و این همان چیزی‌ است که وجه تمییز فیلم او و بیانیه انجمن پزشکان درخصوص «خطرهای احتمالی مصرف داروهای ضدافسردگی» می‌شود. دکتر بَنکس (که جود لا نقش او را بازی می‌کند) در جایی از فیلم می‌گوید: «بهترین راه پیش‌بینی عادات آینده، بررسی رفتارهای پیشین است.» شاید برای صحبت از فیلم سودربرگ و بررسی شناخت او از سینما بد نباشد نگاهی داشته باشیم به کارنامه کاری‌اش.  سودربرگ از آن دسته کارگردان‌هایی‌ است که همه‌ جای سینما بوده. همه‌گونه در سینما نقش‌آفرینی کرده و همیشه هم کارش را به بهترین نحو انجام داده. در کارنامه او هرچه بخواهید پیدا می‌کنید. سودربرگ همه‌جای سینما نقش‌آفرینی می‌کند. از نقش کارگردان و تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس تا نقش تدوینگر و دستیار صدا و حتی بازیگری. با وجود چنین پرونده کاری‌ای شاید توقع زیادی نباشد که از او انتظار داشته باشیم در فیلمی که می‌سازد از تک تک امکانات سینما استفاده کند. اتفاقی که در عوارض جانبی می‌افتد دقیقا همان انتظاری‌ است که مخاطب از سودربرگ دارد. عوارض جانبی نمونه‌ای بارز از استفاده درست تمام عوامل سینمایی در ساخت فیلم است. «جود لا» که از بازیگران پرکار این روزها به شمار می‌رود در نقش دکتر بَنکس بازی فوق‌العاده‌ای به نمایش می‌گذارد. «رونی مارا» در نقش اِمیلی یکی از بهترین بازی‌های دوران بازیگری‌اش را ارایه می‌دهد و «چنینگ تیتم» هم به بهترین شکل ممکن نقش‌اش را بازی می‌کند. «اسکات ز. بِرنس» یکی از نویسندگان «اولتیماتوم برن» فیلمنامه پیچیده و در عین حال جذاب این فیلم را نوشته است؛ فیلمنامه‌ای که رد پایی از جذابیت‌های اولتیماتوم برن در آن مشهود است. تصویر‌برداری «پیتر اندروز» و سرانجام موسیقی متن «توماس نیومن» هم از دیگر عواملی هستند که نه به‌عنوان پدیده‌های جدا از فیلم، که به‌عنوان بخشی غیرقابل انکار در فیلم، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت این اثر داشتند. در نهایت هم این سودربرگ است که با استفاده‌ای درست و هوشمندانه از تمام این عوامل موفق به ساخت عوارض‌ جانبی شده؛ فیلمی که خودش می‌گوید قرار است آخرین اثر سینمایی او باشد. هرچند که بررسی عادات گذشته او، که شامل اعلام تصمیمات مشابه در سال‌های پیشین است، به ما می‌گوید که می‌توانیم امیدوار باشیم که او عزمش برای ترک سینما آن‌چنان هم راسخ نیست.