این مقاله را به اشتراک بگذارید
تاریخ، فلسفه و دین در نشر پارسه
بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه برای نمایشگاه کتاب امسال، کتاب‌های جدیدی در حوزه‌های مختلف ازجمله هنر، دین، تاریخ ایران و جهان و فلسفه اسلامی منتشر کرده است. از تازه‌های این نشر می‌توان به کتاب «باستان‌شناسی و ادیان جهانی»، نوشته تیموتی اینسل با ترجمه مجید خانلری، اشاره کرد که طیف گسترده‌ای از موضوعات را از منظر باستان‌شناسی دین به‌صورت تفصیلی و تحلیلی ارائه کرده است. در این کتاب مقصود از ادیان جهانی، ادیان یهودی، مسیحی، هندو، بودایی و اسلام است. عنوان جدید دیگر این نشر برای نمایشگاه، «هیتلر و نازی‌ها» اثر دیوید اف کرو است که با ترجمه مستوره خضرایی منتشر شده است. این کتاب از برآمدن رژیم هیتلر تا سقوط آن را دنبال کرده و آرمان‌ها، سازمان‌ها و تشکیلات و نحوه عملکرد آنها را جزءبه‌جزء گزارش می‌کند، ازجمله اینکه نازیسم چگونه پدیدار شد. در این کتاب نحوه ورود هیتلر به عرصه سیاسی آلمان و جهان، با روایتی از مستندات تصویری، حکومت نژادی، جنگ هیتلر، نسل‌کشی و موقعیت آلمان پس از نسل‌کشی بررسی می‌شود. از این نشر همچنین دو اثر از میرچا الیاده، کتابی درباره کودتای ٢٨ مرداد و همچنین دو اثر از یوحنا قمیر، اندیشمند مسیحی‌لبنانی درباره فلسفه اسلامی هم به نمایشگاه امسال رسیده است.
پیوند دین و هنر برای میرچا الیاده
کتاب «نمادپردازی، امر قدسی و هنر» شامل مقاله‌ها و رساله‌هایی از میرچا الیاده، اسطوره‌شناس و دین‌پژوه رومانیایی است که با ترجمه محمدکاظم مهاجری منتشر شده است. الیاده در کاوش همیشگی‌اش برای فهم و شناخت امر مقدس در سراسر تاریخ بشر، مسحور دو مضمون اساسی‌شده است: آفرینش و زمان. او ساختارهای زمان‌مند و معنا و مفاهیم اساطیر و آیین‌های تشرف را بررسی کرده است. آثار او با تلاش برای شناخت آفرینش و زمان آغاز می‌شود و پایان می‌یابد. کتاب حاضر هم که مجموعه‌ای از رساله‌ها و جستارهای میرچا الیاده است، پیوندهای بین دین و هنرها را جست‌وجو می‌کند. این مجموعه با کنکاش او برای شناخت نماد آغاز می‌شود: خاستگاه‌هایش، کارکردهایش، نقش آن در تجربه بشر و نمود زیبایی‌شناختی‌اش. مقاله «نمادهای تاریکی و ادیان باستانی»، یک جستار مهم برای فهم و نه تنها تفسیر و برداشت الیاده راجع به نماد، بلکه هرمنوتیک او درباره نمادها و نمادپردازی نیز هست. بخش دیگری از این مجموعه، گویای گرایش و علاقه الیاده به هنرهای تجسمی است. مقاله «خدایان: هنر و الوهیت» بر بطن ماده تمرکز دارد: ارتباط بین دین و هنر. هنر و ادبیات مدرن نیز الیاده را برای ترجمانش از بقایای پوشیده امر مقدس، به قرن سکولار علاقه‌مند کرده است. الیاده در بخش «امر مقدس و هنر مدرن» درمی‌یابد اگرچه هنرمندان، هنر دینی سنتی را بی‌اعتبار می‌کنند، ولی هنر آنها نیز همان حضور امر مقدس است. الیاده شباهت‌ها و قرابت‌هایی را بین هنر غیرتصویری بسیاری از هنرمندان مدرن و دین‌ورزی کیهانی جوامع باستانی می‌بیند. از میرچا الیاده کتابی دیگری هم تحت عنوان «یوگای پاتنجلی» با ترجمه علی صادقی شهپر منتشر شده است. هدف او در این کتاب، معرفی آن بخش از یوگاست که توسط پاتنجلی در کتابی به نام «یوگاسوتره» در قرن دوم پیش از میلاد تدوین شده است. او ضمن معرفی یوگای پاتنجلی، به ارتباط آن با مکتب سانکیه و سایر مکاتب و افکار هندی مثل دین بودایی، تانتره و ریاضت‌گرایی می‌پردازد.
در کودتای ٢٨ مرداد همه مقصر بودند
بی‌شک کودتای ٢٨ مرداد، نقطه‌عطف مهمی در تاریخ معاصر ایران است؛ رخدادی که مثل نمونه‌های مشابه، سایه سنگین استبداد را برای ایرانیان یادآوری می‌کند. تاکنون کتاب‌ها و جستارهای زیادی دراین‌باره نوشته و منتشر شده است؛ یکی از این آثار کتاب «ایران و سازمان سیا» نوشته دارویش بایندر است، که با نگاهی انتقادی به اسناد آرشیو وزارت خارجه آمریکا و سازمان سیا، می‌کوشد تحلیلی متفاوت از کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ ارائه دهد. این کتاب که با ترجمه بهمن سراحیان منتشر شده است، درعین پذیرش دخالت آمریکا و انگلیس در کودتا، سرنگونی دولت مصدق را بیشتر ناشی از عوامل داخلی می‌داند. ازاین‌رو، می‌توان «ایران و سازمان سیا» را قرائتی نو و عاری از پیش‌داوری‌های سیاسی و ایدئولوژیک درباره کودتای ٢٨ مرداد دانست. این کتاب می‌کوشد دوران نخست‌وزیری ٢٧ ماهه دکتر مصدق را به تصویر بکشد تا از این طریق عوامل سقوط او را بررسی کند. جان کلام نویسنده کتاب این است که در کودتای نافرجام ٢۵ مرداد موسوم به تی‌پی‌آژاکس، دخالت سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا بارزتر از اصل کودتای ٢٨ مرداد بود و کودتای دوم را حاصل حرکتی خودجوش و با وجود ناامیدی عوامل خارجی و حتی داخلی وابسته به سلطنت می‌داند.
درباره غزالی، ابن باجه و ابن طفیل
نشر پارسه، انتشار مجموعه‌ای تحت عنوان فیلسوفان مسلمان را آغاز کرده است که در آن گزارشی از زندگی‌نامه، افکار و آثار فیلسوفان برجسته جهان اسلام ارائه می‌شود. نویسنده این مجموعه یوحنا قمیر، اندیشمند معاصر دنیای عرب، است و این مجموعه شامل درس‌گفتارهای او در دانشگاه قدیس یوسف است. پیش از این، دو جلد از این مجموعه درباره فارابی و ابوالعلا معمری منتشر شده بود و اکنون نیز دو جلد دیگر از این مجموعه به نمایشگاه امسال رسیده است: «غزالی» و «ابن باجه و ابن طفیل». در کتاب غزالی، که با ترجمه محمد منافیان منتشر شده، شهرت غزالی بیش از هر چیز در گرو انتقاد ویران‌کننده او از فلسفه فارابی و ابن‌سینا معرفی شده است، چون در این راه تاآنجا پیش رفت که از تکفیر ایشان نیز خودداری نکرد، اما برای نویسنده، شخصیت چند‌بُعدی غزالی از ابعاد و جنبه‌های دیگری نیز اهمیت دارد که می‌کوشد به تفصیل، این جنبه‌ها را بررسی کند. در کتاب بعدی، «ابن‌باجه و ابن‌طفیل»، با ترجمه مرتضی حسینی، نویسنده با پرداختن به ابن باجه و ابن‌طفیل بخشی از میراث فلسفی غرب را برگرفته از جهان اسلام و اندلس معرفی می‌کند. ابن‌طفیل را میراث‌دار بسیاری از فلاسفه از جمله کندی و فارابی تا ابن‌سینا و غزالی می‌دانند. او در اندلس، بعد از ابن‌باجه، در کنار ابن‌رشد از او حمایت کرد و فلسفه خود را شکل داد؛ این کتاب تفسیر و تبیینی است از همین منظر.
شرق