اشتراک گذاری
طبق يافته‌هاي يك ناشر
نويسندگان تاثيرگذار بر نويسنده‌ها اغلب مذكر هستند
معصومه علي‌گل
هنگامي كه انتشارات «ترمپ پرس» از مولفاني كه دست‌نوشته‌هاي خود را به اين انتشارات مي‌سپردند خواست تا نويسندگاني را كه از آنها الهام گرفته‌اند نام ببرند، تنها ٢٢ درصد از اين نويسندگان تاثيرگذار مونث بودند. موضوعي كه بار ديگر به «مساله بزرگ‌تري در صنعت اشاره مي‌كند: عادت هميشگي ما به ناديده گرفتن زنان.»
يك ناشر ايرلندي، با بيان اينكه وقتي از نويسندگاني كه دست‌نوشته‌هاي خود را براي چاپ به ما مي‌دادند خواست تا اسم تاثيرگذاران ادبي خود را نام ببرند و فقط ٢٢ درصد از اسامي ذكر شده مونث بودند، آتش تمايز جنسيتي را كه هم‌اكنون در جامعه ادبي در حال برافروختن است، شعله‌ورتر كرد.
انتشارات مستقل ترمپ پرس، هميشه از نويسندگان هنگام ارايه دست‌‌نوشته‌هاي‌شان مي‌خواهد تا نام افراد تاثيرگذار خود را بنويسند، اما زماني كه «سارا ديويس-گاف» از بنيانگذاران اين انتشارات، ١٠٠ دست‌نوشته ارايه شده را مورد توجه قرار داد، دريافت از ١٤٨ نفر نويسنده تاثيرگذار نام برده شده فقط ٣٣ نفر مونث هستند.
ديويس-گاف در نشريه «آيريش‌تايمز» در اين باره نوشت: «نامه‌ها را يكي پس از ديگري خواندم، نامه‌هاي مردان و زنان كاملا متشخصي كه فهرستي از نويسندگاني را كه تحسين مي‌كردند آماده كرده بودند، ظاهرا آن هم بدون اينكه متوجه باشند نويسندگاني كه نام برده‌‌اند همگي از يك جنسيت هستند. اگر نويسنده‌اي نام دو فرد تاثيرگذار را بنويسد و هر دو برحسب اتفاق مذكر باشند- خب به نظر ناعادلانه نمي‌آيد. حال اينكه، هرگز دو نويسنده برحسب اتفاق مونث نبودند و دريافت فهرست‌هاي پنج، هفت و ده‌تايي يا حتي بيشتر، از نويسندگان تاثيرگذار مذكر، نگران‌كننده است. اين اتفاق بار ديگر اشاره به مساله بزرگ‌تري در صنعت دارد: عادت هميشگي و بيش از حد ما به ناديده انگاشتن تجربيات، ديدگاه‌ها و آثار فرهيخته زنان.»
ديويس- گاف در مصاحبه با روزنامه گاردين گفت: «بعد از اينكه احساس كردم ظاهرا در بسياري از فهرست‌هاي ارايه شده فقط نام تاثيرگذاران مذكر قيد شده است، دست به يك برآورد دقيق زدم.»
ديويس- گاف در ادامه مي‌افزايد: «بنابراين يك روز بعدازظهر يك ساعت وقت گذاشتم فقط براي اينكه يك نمونه ١٠٠ تايي را بررسي كنم. ٤٠ % از اين بررسي را خانم‌ها و ٦٠ % را آقايان تشكيل مي‌دادند، سپس اعداد را با هم جمع كردم: خيلي بدتر از آن چيزي بود كه تصور مي‌كردم، آنقدر بد كه واقعا من را بر آن داشت تا درباره اين مشكل دست به قلم شوم. اگرچه نيت كثيفي پشت آن نبوده است، اما تبعيض جنسيتي تصادفي باز هم تبعيض جنسيتي به حساب مي‌آيد و اين همان موضوعي است كه مي‌خواهم درباره آن صحبت كنم. مي‌خواهم بگويم در هنر، فرهنگ، سياست و زندگي روزانه سعي كنيم انتخاب‌هاي‌مان انديشمندانه و از روي فكر باشد.»
افشاگري انتشارات ترمپ پرس، جديدترين آماري است كه نشان‌دهنده برابري جنسيتي در حوزه ادبيات امروزه است. ماه مه، «نيكولا گريفيت» رمان‌نويس، آثار برندگان شش جايزه ادبي بزرگ را مورد بررسي قرار داد. در اين بررسي گريفيت متوجه شد در اين داستان‌ها شخصيت قهرمان‌هاي مرد بيشتر از قهرمان‌هاي زن هستند، در حالي كه سازمان ويدا (سازماني كه هدفش جلب‌توجه منتقدان به آثار ادبي زنان معاصر است) طي بررسي‌اي كه هر ساله انجام مي‌دهد دريافت تعداد نويسندگان مذكر و بررسي‌كنندگان مذكر كتاب در صفحات ادبي مجلات بسيار بيشتر است. ماه ژوئن «كاميلا شمسيه» نويسنده پاكستاني، برنامه «سال زنان منتشركننده» را براي سال ٢٠١٨ به عنوان بخشي از «يك كمپين هماهنگ در جهت جبران نابرابري بين زنان و مردان» پيشنهاد كرد.
انتشارات «داستان‌هاي ديگر» و «تيلتد آكسيس» نخستين انتشاراتي بودند كه موضع خود را به عنوان ناشر غيرانتفاعي‌اي كه تمركز خود را روي ادبيات در حوزه ترجمه، به‌ويژه از آسيا و آفريقا قرار داده است، معرفي كردند. حالا اين انتشارات به فراخوان «شمسيه»، البته كمي زودتر از ٢٠١٨، پاسخ داده است.
«دبورا اسميت» بنيانگذار انتشارات گفت: «ما متعهد شده‌ايم حداقل ٥٠% از فهرست كتاب‌هاي منتشره‌مان را خانم‌ها تشكيل بدهند و از ابتدا هم تصورمان اين بود كه «بله، مقدمه خوبي به نظر مي‌آيد، ما هم آن را پشتيباني خواهيم كرد.» سپس به برنامه زماني خودمان نگاهي انداختم و در واقع متوجه شدم كه تمام فهرست سال آينده‌مان، كه نخستين سال ما نيز خواهد بود، متشكل از خانم‌هاست.»
«البته، به اين نتيجه رسيده‌ام كه «سال زنان منتشركننده» از سوي تعداد زيادي از ناشران چندان قابل اجرا يا حتي ارزشمند به شمار نمي‌آيد. اما افتخار مي‌كنم كه Tilted Axis شركتي است كه براي آن، اين برنامه امكان‌پذير است و از كاميلا شمسيه بابت فراخوان رسمي‌اش قدرداني مي‌كنم.»
بنابر اعلام ديويس-گاف، ترمپ فراخوان «به نوعي تصادفي» را نيز داشته است. او گفت: «اين طرح بدين صورت بود كه از سه كتابي كه در نخستين سال كار ما چاپ شده بودند، دو تا از آنها رمان‌هايي بودند كه توسط خانم‌ها نوشته شده بودند. تغيير ما براي فهرست ٢٠١٥ اين است كه مشابه اين فهرست كار كنيم. اصلا قصد نداريم در فهرست‌‌هاي‌مان به خانم‌ها لطف كنيم، چرا كه از قضا بيشتر آثار برجسته‌‌اي كه به دست مي‌آوريم به قلم خانم‌ها نگاشته شده است. بابت اينكه چرا اين طور شده است زياد حرف مي‌زنيم. شايد به اين خاطر كه خانم‌ها در جاهاي ديگري ناديده گرفته شده‌اند و در ادبيات سر آنها كلاه گذاشته شده است؟»
تيترهاي منتشر شده انتشارات ترمپ شامل «پرواز» اثر «اونا فراولي» مي‌شود كه بنابر گفته ديويس-گاف: «سال‌ها ساير ناشران آن را ناديده مي‌گرفتند» اما ترمپ آن را تا به حال چندين بار تجديد چاپ كرده است، اين اثر به خوبي معرفي شده و در ليست جايزه كتاب ايرلند نيز قرار گرفته است.
ويراستار اين انتشارات مي‌گويد: «كاملا مشخص است كه در نشر، مساله جنسيتي مطرح است و به نظرم براي حل مشكلات بايد دست به عمل زد. احتمالا يك راه‌حل كامل براي مقابله با اين مساله وجود ندارد، اما ايده جالب كاميلا شمسيه ثمربخش خواهد بود- همين كه توجه بيشتري به سوي مشكل جلب شود عالي است و اگر ايده او، ويراستاران و ناشران فرهيخته را به مقابله با الگوها يا حتي تعصبات ناخودآگاه خود وادارد كه چه بهتر. سوال ما اين نيست كه «چرا نويسنده‌هاي مونث عالي‌تري وجود ندارند؟» بلكه مطمئنا بسياري از اين دست نويسنده‌ها در حال كار و نوشتن هستند. سوال اين است كه «چرا آنها اغلب در حاشيه قرار دارند؟» هر حركتي كه بتواند ناشران، بررسي‌كنندگان و سردبيران روزنامه و مجلات را ترغيب كند و احساس كنند كه اين سوال از آنها پرسيده شده است، حركت خوبي خواهد بود.»
اسميت كاملا مطمئن بود كه Tilted Axis در آينده فقط به انتشار آثار خانم‌ها نخواهد پرداخت. او گفت: «با وجود آثار كم از زنان آنقدر انعطاف‌پذير هستيم كه طرح يك ساله فقط نويسندگان خانم را اجرا كنيم، مطمئنا انتظارم از Tilted Axis اين نيست كه بخواهد مردان را خارج از اين گردونه قرار دهد. به طور كلي مقابله تبعيض‌آميز با تبعيض، ايده ناپسندي است و علاوه بر اين، براي ما اين نكته را تاييد مي‌كند كه از چاپ اثر نويسنده مرد مانند «پربدا يون»، نويسنده تايلندي، اجتناب كنيم، آن هم زماني كه محال است ادبيات تايي راه خود را به زبان انگليسي باز كند. سياست محافظه‌كارانه ذاتي ناشران تجاري، به معناي گرايش براي توليد آثار مشابه هرچه بيشتر است، اما اگر قرار باشد از طبقه‌بندي سهل‌انگارانه جلوگيري كنيم براي ما مهم است كه گستره‌اي را معرفي كنيم.»
منبع: گاردين