Share This Article
«آب و آتش» (3) : کوته نوشته های حمیدرضا امیدی سرور
کسی که مثل هیچکس نیست
به مناسبت ساگرد در گذشت صادق هدایت
چه دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم صادق هدایت مهمترین و تاثیرگذارترین نویسنده ایرانی است. تنها نویسنده جهانی ما که در ایران آثارش بیش از هر نویسنده دیگری خوانده شده است. بی اغراق می توان گفت حتی محبوب ترین عامه پسند نویسان نیز آثارشان به اندازه هدایت نه خوانده شده و نه منتشر شده است. این همه گیر بودن و خوانده شدن آن توسط قاطبه مردم او را به تاثیر گذارترین نویسنده ایرانی بدل می کند. اما جالب ترین بخش ماجرا مخالفان هدایت هستند، کسانی چندین و چند کتاب نوشته و صدها صفحه سیاه ساخته اند برای اینکه ثابت کنند صادق هدایت نویسنده مهمی نیست!
خب اگر نویسنده مهمی نیست چه احتیاجی به این همه صرف وقت و انرژی برای اثبات خلاف آن؟ خوشبختانه نویسندگان مستقل و روشنفکر هم تریبون های فراگیری ندارند که بگوییم به مدد آنها این شهرت کذایی درست شده است! متاسفم برای حضرات که هر چقدر زور بزنند حقیقت راه خود را پیدا می کند. مگر نه اینکه گذر زمان حقیقت را فاش می کند و دوغ را از دوشاب جدا می سازد. پس چرا باید آب در هاون کوفتن؟قریب به چهل سال است که نامی از هدایت در هیچ از رسانه های ارتباط جمعی فراگیر کشور نیست مگر اشاراتی در نفی ارزش های او و آثارش اما هدایت هست و خواهد بود.
اهمیت او نه فقط در کیفیت آثارش که در کیفیت زندگی اوست، او از معدود چهره هایی است که زندگی و آثارش چنان در هم تنیده شده که جدا کردن آنها از یکدیگر ناممکن است. همه آنها که هدایت را از نزدیک دیه اند، بلا استثنا بر انسانیت و بزرگی مرام انسانیتش صحه گذارده اند. این تنها خاص دوستان و نزدیکان هدایت نبود حتی کسانی که معمولا کمتر از کسی به خوبی یاد می کنند هم در مورد هدایت گونه ای دیگر سخن گفته اند. ابراهیم گلستان که معمولا همه را با تازیانه نقد خود می نوازد وقتی ملاقاتهای گذرایش را با او به یاد می آورد، از مردی بزرگ سخن می گوید که گناهش جلوبودن از روزگار خود بود و حتی فردید که با تفرعن و از بالا به همه می نگرد وقتی از هدایت یاد می کند نمی تواند منکر شرافت، طبع بلند و آزادگی او شود.
هدایت از نوادر ایرانی قرن حاضر بود کسی که مرگ او نیز همانند زندگی اش تاثیری عمیق برنسل هی بعد از خود گذاشت. منحصر به فرد بودن او حتی در مرگش نیر خودنمایی می کند؛ نویسندگان زیادی چه در ایران و چه در خارج از ایران به زندگی خود خاتمه داده اند اما مرگ هیچ یک تاثیری همانند خودکشی هدایت بر پیرامون خود نگذاشته که تاثیرش نسل به نسل در اهل اندیشه این دیار قابل مشاهده باشد
بی گمان جاودانگی رازش را با هدایت در میان نهاده بود… یادش گرامی باد