اشتراک گذاری
«کتاب‌ها و آدم‌ها»
اثر مهران افشاری
گفتارهایی درباره ادبیات و فرهنگ
«كتاب‌ها و آدم‌ها» كتابي است از مهران افشاري كه اين روزها در نشر چشمه منتشر شده است. اين كتاب شامل پانزده گفتار درباره ادبيات فارسي و تاريخ فرهنگي ايران است و همچنين گزيده‌اي از شعر و نثر فارسي نيز در آن ديده مي‌شود. «كتاب‌ها و آدم‌ها» از دو بخش كلي تشكيل شده و عناوين فصل‌ها نيز همان است كه در عنوان اصلي كتاب آمده است. يعني فصل اول «كتاب‌ها» نام دارد كه شامل ده گفتار درباره برخي از آثار ادب فارسي از «شاهنامه» فردوسي تا اشعار فروغ فرخزاد است. اين بخش نظرات و نقد و تحليل‌هاي نويسنده را درباره كتاب‌هايي كه او انتخاب كرده دربرگرفته است. بخش دوم كتاب «آدم‌ها» نام دارد و درباره پنج تن از شخصيت‌هاي برجسته ادبي و علمي و فرهنگي ايران در دوره معاصر است. اين پنج چهره عبارتند از: دكتر مزداپور، عبدالحسين حائري، عبدالحسين زرين‌كوب، ايرج افشار و محمدامين رياحي. در بخشي از گفتار «كليله و دمنه و حكايتهاي حيوانات» مي‌خوانيم: «داستان‌هاي ادبيات قديم فارسي يا داستان‌هاي كوتاه، با زمان و مكان و قهرمان محدود است و يا داستان‌هاي بلند است با قهرمانان متعدد و ماجراهاي گوناگون كه ممكن است در طي ساليان اتفاق بيفتد. بهتر است داستان‌هاي كوتاه را حكايت و داستان‌هاي بلند را قصه بناميم. شماري از حكايتهاي فارسي، حكايتهاي حيوانات است، يعني افسانه‌هايي كه در آنها حيوان‌ها شخصيت آدمي را دارند و مانند آدميان حرف مي‌زنند و رفتار مي‌كنند. اين دست از حكايت‌ها از دوران‌هاي بسيار كهن در زبان فارسي رايج بوده است. مشهورترين كتاب حكايتهاي حيوانات در ادبيات فارسي، كليله و دمنه است. كتابي بسيار كهن كه هزاران سال پيش، نخستين‌بار براساس برخي افسانه‌هاي بودايي در هند نوشته شد. برخي از دانشمندان معتقدند كه حكايتهاي حيوانات همه در جهان، اصل و سرچشمه هندي دارند و اين‌كه در اين افسانه‌ها جانوران شخصيت آدميان را دارند با اعتقاد راجع به تناسخ مرتبط است و نشاني از اين باور دارد كه حيوان‌ها در زندگي پيشين خود انسان بوده‌اند و سپس به شكل حيوان درآمده‌اند. همان‌طور كه در افسانه كهن زندگي بودا آمده است كه بودا در دوره‌هايي از زندگيش به صورت بعضي از جانوران از جمله فيل درآمده بوده است…»
شرق