این مقاله را به اشتراک بگذارید
سلام ای غم!
فاطیما احمدی
فرانسواز ساگان وقتی هنوز هجده سالش تمام نشده بود اولین و مشهورترین اثرش را نوشت: «سلام بر غم» در ۱۹۵۳: «تردید دارم، نام زیبا و جدى این احساس غریب را که درد لطیفش مرا آزار مى‌دهد، غم بنامم. چنان احساس منحصربه‌فرد و خودخواهانه‌اى است که تقریبا از آن خجالت مى‌کشم. غم، همواره در نظر من، احساسى قابل احترام بود. آن را نمى‌شناختم؛ اندوه، تاسف و گاهى ندامت را حس مى‌کردم. حالا چیزى مانند ابریشم مرا دربرمى‌گیرد که نرم و خسته‌کننده است و مرا از دیگران جدا مى‌کند.» این درست شروع نخستین رمان ساگان است که موجب شهرت عالمگیر او شد و نام او را در ادبیات جهان جاودانه کرد.
رمان چهار سال بعد به سینما راه یافت و سپس در سال‌های ۱۹۶۵ و ۱۹۹۵ به تلویزیون. «سلام بر غم» از ۱۹۵۴ تا امروز بیش از دو‌میلیون نسخه فروخته، و در سال ۱۹۹۹ به فهرست صد رمان بزرگ قرن بیستم لوموند و هزارویک کتاب گاردین راه یافت.ساگان «سلام بر غم» را در کمتر از دو ماه نوشت و پس از چاپ بلافاصله به همه زبان‌ها ترجمه شد. عنوان کتاب از یکی از شعرهای پل الوار می‌آید: «سلام ای غم/ تو را بدرود می‌گویم/ تو را در نقش‌های سقف می‌بینم/ تو را در چشم‌های دوست می‌جویم/ تو تنها تیره‌بختی نیستی زیرا/ که لب‌های سیه‌روزان/ تو را با نوشخندی جلوه می‌بخشند/ سلام‌ای غم/ سلام ای عشق پیکرهای مهرانگیز/ سلام ای نیروی پنهان/ که عشق پاک چون روحی مجرد از تو می‌زاید/ سلام ای غم/ سلام ای چهره نومید/ سلام ای صورت زیبا» (ترجمه نادر نادرپور) شخصیت اول داستان «سلام بر غم» به‌نوعی خود فرانسوای هجده‌ساله نویسنده کتاب است که گویی داستان زندگی خودش و دختران هفده‌ساله فرانسوی را نوشته است، آنجا که در ابتدای رمان می‌گوید «آن تابستان من هفده‌سال داشتم…» دختر نوجوان ثروتمندی که برای پرکردن خلأ زندگی‌اش به توطئه‌چینی برای قتل قانونی معشوق جدید پدرش-آن لارسن-روی می‌آورد.
فرانسواز ساگان با نام اصلی فرانسوا کوازر در آن زمان که این رمان را نوشت، چون هنوز به سن قانونی نرسیده بود، ناگزیر شد نام خانوادگی ساگان را انتخاب کند که تا آخر عمرش نیز با او بود. این نام الهامی است از پرنس ساگان یکی از شخصیت‌های «در جست‌وجوی زمان از دست‌رفته» مارسل پروست. ساگان بیش از چهل رمان و نمایشنامه نوشت، که جایگاه او را در ادبیات فرانسه و جهان جاودانه کرد. او را به‌عنوان نویسنده سرکشی می‌شناسند که نماد طغیان جوانان در پاریس بعد از جنگ بود. آنطور که شخصیت‌های آثارش سمبلی برای نسل تباه‌شده فرانسوی است؛ شخصیت‌های اشرافی با رمانتیسمی قدرتمند.مرگ ساگان بر فرانسوی‌ها چنان تاثری نهاد که ژاک شیراک نخست‌وزیر فرانسه این «یک هیولای کوچک هجده‌ساله فریبنده» را که سال‌ها پیش فرانسوا موریاک نویسنده نوبلیست فرانسوی او را لقب داده بود، نمادی برجسته از نسل خویش معرفی کرد که به ارتقای موقعیت زنان در فرانسه کمک کرد و با درگذشت او، فرانسه یکی از درخشان‌ترین و حساس‌ترین نویسنده‌های خود را از دست داد. شیراک مرگ ساگان را لبخندی غم‌زده، پررمزوراز، مهجور و درعین‌حال شادی‌آفرین توصیف کرد.
آرمان