اشتراک گذاری
‘
آدم کشی مثل آب خوردن
زهرا طهماسبی نمینی
ادبیات پلیسی-جنایی اغلب از نوجوانی توجه ما را به خود جلب می‌کند. بیشتر ما در اوان نوجوانی با اشتهایی سیری ناپذیر رمان‌هایی را در این ژانر خوانده‌ایم. «قتل آسان است» نوشته‌ی «آگاتا کریستی» با ترجمه‌ی درخشان مجتبی عبدالله نژاد فرصت بی‌نظیری برای زیستن در فضای پر ابهام و شیرین ادبیات کاراگاهی است. آن‌هایی که اهل خواندن و لذت بردن از رمان‌های پلیسی و کاراگاهی هستند، بی‌شک با نام آگاتا کریستی آشنایی دارند. پیگیری معماهای پلیسی همراه با قهرمان و کاراگاه، برای دوستداران این سبک و سیاق بسیار لذت‌بخش است. بهترین آثار آگاتاکریستی بیش از دو میلیارد نسخه فروش داشته است و این فروش تا همین حالا، که سال‌ها از مرگ او می‌گذرد، همچنان ادامه دارد. در آخرین نظرسنجی‌‌هایی که بنیاد او انجام داده است، علاقه-مندانی از سراسر جهان شرکت کرده‌اند و آثار وی تاکنون بالاترین رکوردها را به دست آورده‌اند.
خواندن داستان کوتاه پلیسی، مثل پرت شدن در اتاقی تاریک است، که وهم و ابهام فضای جنایی را تداعی می‌کند. اتاقی که گفت‌وگویی در آن صورت گرفته و یا دسیسه‌ای در حال پرورش است. روایتی از درون و برون زندگی و برشی از لحظه است. خوابی پریشان از درون فردی آشفته که آرام آرام پخته خواهد شد.
آگاتاکریستی، نویسنده‌ی انگلیسی داستان‌های جنایی و ادبیات کاراگاهی است. او نخستین نویسنده‌ای است که کتاب‌هایش به بیش‌ترین زبان‌های دنیا ترجمه شده است و طرفداران بسیاری دارد. نویسنده‌ای که چند بار به ایران سفر کرده است و درباره‌ی سفر به شیراز و از زیبایی‌های آن گفته است: «خوب یادم هست که شیراز چه قدر قشنگ بود. باغ‌های شیراز مثل یک زمرد سبز خالص بودند که رگه‌هایی از خاکستری و قهوه‌ای را در خود جای داده بودند. شیراز یک زمرد سبز زیباست.» او در منزل قوام‌السلطنه اقامت کرد. این خانه که بعدها به «نارنجستان قوام» معروف شد، در رمان «خانه‌ای در شیراز» صحنه‌ی وقوع جرم شده‌است. شش سال قبل از مرگش در سال 1971وقتی برای آخرین بار به ایران سفر می‌کند از طرف دولت ایران مدال افتخار دریافت می‌کند.
او 60 رمان جنایی نوشته و شهرت خاصی در این زمینه دارد و یکی از مهمترین و مبتکرترین نویسندگان است که در راه تعالی و رشد داستان‌های جنایی کوشیده است. جزء رکوردداران کتاب گینس است و در تمام دوران بعد از شکسپیر، جزء پرفروش‌ترین‌ها بوده است. حدود 14 مجموعه داستان کوتاه است و با نام مستعار مری وستماکوت داستان‌های عاشقانه و رمانتیک نیز دارد. رسانه-ها نیز در شناساندن و آشنایی این نویسنده‌ی مشهور بی‌اثر نبوده‌اند؛ زیرا به لطف سریال‌ها و فیلم-های کاراگاهی عموم کسانی که با سریال و فیلم در ارتباط هستند نیز با این غول پلیسی آشنا شده‌اند. او در سراسر جهان، به عنوان «ملکه‌ی جنایت» معروف شده است. بعد از جنگ جهانی اول، شخصیت هرکول‌پوآرو و بعد از آن شرلوک هولمز، مارپل و دیگر کاراگاهان این نویسنده مشهورترین کاراگاهانی بودند که او به دنیای پلیسی و کاراگاهی معرفی کرد.
در داستان «قتل آسان است» خواننده با خواندن فصل‌هاي اين داستان، هر لحظه بیش از پیش جذب مي‌شود. درگيري‌هاي ذهني راوي نسبت به شرايط و محدوديت‌ها، منجر به شكوفايي شخصيت اصلي لوك فيتر ويليام مي‌شود. لوك متصور است: «حالا كه با كمال افتخار بازنشسته شده و مي‌توانست حقوق بازنشستگي بگيرد، با كلي وقت آزاد و مقداري وسايل شخصي به انگلستان باز مي‌گشت. در انگلستان چه كار بايد مي‌كرد؟» مخاطب ابتدا با راوي سوم شخص روبه‌رو مي‌شود و در لابه‌لاي داستان با لوك آشنا مي‌گردد. پيرنگ اين داستان خطي نيست. حوادث گوناگون يكي پس از ديگري مطرح نمي‌شود، بلكه جابه‌جايي حوادث در روايت به وضوح آشكار مي‌شود. بازسازي رويدادها در هر فصل، ذهن خواننده را براي شناخت شخصيت آماده مي‌كند. خواننده آگاه و دقيق، با ذهن مشوش و فاقد منطق شخصيت اصلي آشنا مي‌شود. ديالوگ «انگلستان! پس از سال‌ها دوباره، انگلستان!» شروع داستان است. اين نوع از سير داستاني، روايت مدرني از خلقيات و درونيات انسان است. در فصل دوم «آگهي ترحيم» شخصيت ديگري با نام «جيمي لوريمر» وارد خاطرات و روايات راوي و شخصيت اصلي مي‌شود. در فصول مختلف اين داستان، نويسنده سعي داشته توجه ويژه‌اي به جزئيات داشته باشد؛ تا فضايي تازه در داستان ايجاد كند و خواننده را از كسالت برهاند. تشويش در داستان به جاي شرح و بسط پيرنگ استفاده شده و نويسنده از آن استفاده كاربردي كرده است. داستان فروپاشي خاطرات است. عدم انسجام در فكر و انديشه راوي باعث پاره شدن انسجام پاراگراف‌ها در داستان شده است. نویسنده برای نگارش از الگوی خاص خودش استفاده می‌کند. یکی از همکاران جنایی‌نویس کریستی یکبار قاعده موفقیت او را با این جمله وصف کرده است: «آگاتاکریستی در آثارش مستقیم کنجکاوی ذاتی و صادقانه‌ی ما انسان‌ها را مخاطب قرار می‌دهد.»
دکتر مجتبی عبدالله نژاد مترجم بسیار توانایی است که بیشتر فعالیتش را به ترجمه‌ی آثار آگاتاکریستی معطوف کرده و درواقع با زبان و نحو نوشته‌های کریستی آشنا است. از این مترجم بنام در نشر هرمس می‌توان به ترجمه‌ی کتاب‌های مصیبت بی‌گناهی، شب بی‌پایان، معمای ساعت، معمای قلعه‌ی وحشت و ده‌ها اثر دیگر اشاره کرد. ترجمه‌ی او کتاب پرکشش «قتل آسان است» را جذاب‌تر و ارتباط با آن را آسان‌تر کرده است.
نقل از الف
« قتل آسان است»
نویسنده: آگاتا کریستی
مترجم: مجتبی عبدالله نژاد
ناشر: هرمس
چاپ دوم، 1393
262 صفحه، 14000 تومان
‘