این مقاله را به اشتراک بگذارید
‘
قرن چهاردهم؛ قرن ادبیات
آریامن احمدیدبیر گروه ادبیات و کتاب
درحالی وارد قرن جدید میشویم، که هنوز همه مفاهیم قرن چهاردهم را با خود داریم: از آزادی و عدالت گرفته تا دموکراسی. همان مفاهیمی که از عصر مشروطه، از طریق ادبیات با آن آشنا شده بودیم؛ آنطور که شاعران آزادیخواه مشروطه برایش جان دادند یا به زندان رفتند: میرزاده عشقی، بهار، فرخی یزدی، عارف قزوینی، ابوالقاسم لاهوتی و… کمی بعد از صدای آزادیخواهی شاعران، میرسیم به نیما یوشیج و انقلاب شعریاش که در آن مفهوم جدید انسان را به شعر معاصر آورد. و بعد محمدعلی جمالزاده که تصویر دیگری از انسان ایرانی را به قصه آورد. هر کدام از اینها، با ادبیات، چشمِ انسان ایرانی را رو به جهان باز کردند برای دیدنِ دنیا از منظرِ ادبیات. و ادبیات، همان چیزی بود که در طول قرن چهاردهم همه حکومتها با آن جنگیدند و وقتی نتوانستند آن را بهطور کامل خاموش کنند، یا آثار ادبی را سانسور کردند یا نویسندهها و شاعران را به زندان انداختند و یا کُشتند.
وقتی این صد سال را مرور میکنیم، میببینم ادبیات، هنرِ مسلط قرن چهاردهم در ایران بوده است. شعر و قصه، پابهپای هم، روشنگری کردهاند، و انسان ایرانی را با مفهوم آزادی و حقوق بشر و به یک معنا مفهومِ «انسان-شهروند» آشنا کردهاند. هرچند خالقشان گاه به زندان افتادهاند یا کشته شدهاند و یا ناخواسته تن به تبعید دادهاند: احمد شاملو، رضا براهنی، محمود دولتآبادی، ابراهیم گلستان، نجف دریابندری، علیاشراف درویشیان، جلال آلاحمد، هوشنگ گلشیری، صمد بهرنگی، خسرو گلسرخی، علی دشتی، محمدجعفر پوینده، محمد مختاری، سیعدیسیرجانی، مجید شریف، منیرو روانیپور، عباس معروفی، نسیم خاکسار، شهرنوش پارسیپور، مهشید امیرشاهی،آذر نفیسی، مسعود بهنود، ایرج پزشکزاد، بهرام بیضایی، داریوش آشوری، قاضی ربیحاوی، شاهرخ مسکوب، غلامحسین ساعدی، فرج سرکوهی، شبنم آذر و… به این نامها، میتوان نامهای بسیار دیگری هم اضافه کرد که یا زندان کشیدهاند، ممنوعالکار شدهاند، تن به مهاجرت دادهاند و یا کُشته شدهاند.
این تصویری از صدسال ادبیات معاصر ایران است. تصویری تراژیک از ادبیاتی که میتوانست امروز مثل ادبیات کهن فارسی، نامی در جهان داشته باشد. اما چه شد که پس از صد سال، هیچ اثری جهانی در این ادبیات فارسی خلق نشد؟
از ۱۳۰۰ که شروع کنیم، یک کلمه مثل بختک روی این ادبیات سایه افکند و هنوز هم رهایش نکرده: «سانسور»؛ کلمهیی فرانسوی که بوی گیوتین انقلاب و روبسپیر میدهد. همین بختکِ سانسور، موجب شده تا هیچ وقت اثری خلاقه در ادبیات داستانی فارسی خلق نشود که همپای آثار جهانی باشد.
اگر به همین صدسال در آثار ادبیات داستانی جهان نگاه کنیم متوجه میشویم چرا «آقای رییسجمهورِ» آستوریاس او را از گواتمالا به نوبل ادبیات میرساند. چرا «صد سال تنهاییِ» مارکز او را از کلمبیا به نوبل میرساند. چرا هرتا مولر با «سرزمین گوجههای سبز» از رومانیایی به نوبل میرسد. چرا کاواباتا از ژاپن با «پایتخت قدیمی» به نوبل میرسد. چرا اورهان پاموک با «نام من سرخ» از ترکیه به نوبل میرسد. چرا یوسا با «جنگ آخرزمان» از پرو به نوبل میرسد. چرا نجیب محفوظ با «سهگانه قاهره» به نوبل میرسد.
پاسخ خیلی ساده است: آنها از سدِ سانسور عبور کردند تا توانستند اثری خلاقه خلق کنند که فراتر از خودِ اثر و فراتر از کشور محلِ خلقِ اثر و فراتر از خالقِ اثر برود و مرزها را درنوردد و به صف آثار جهانی بپیوندد.
وقتی در سال ۹۷، در گروه ادبیات و کتاب آرمان، چهل رمان برتر فارسی را از ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۷ انتخاب کردیم، همین موضوع وجود داشت که چرا از بین همه این آثار، هیچ اثری فراتر از خودش نمیرود و در همین چارچوب مرزهای سیاسی ایران میماند؟ همین اتفاق برای همه آثار این صد سال هم اتفاق افتاده: از جمالزاده و هدایت تا آخرین آثار منتشرشده در دهه نود. فقط آنجا که نویسندهای مثل شکوفه آذر توانسته از سدِ سانسور بگذرد، اثری خلق کرده که توانسته تا مرحله نهایی جایزه بوکر راه یابد. یا حتی نویسندههایی مثل نگار جوادی با «از شرقبریده» یا شهریار مندنیپور با «ماهپیشانی» (عقربکِشی). نمونههای اندکی که نمیتواند تصویری روشن از ادبیات معاصر ایران بدهد.
بااینحال، صدسال ادبیات داستانی معاصر، که بیشتر در زمینه داستان کوتاه و بلند، موفق بوده، ما را در گروه ادبیات و کتاب آرمان ملی، بر آن داشت که در کنار رمانهای برتر این صد سال، نویسندههای موفق داستان کوتاه را هم انتخاب کنیم: به این شکل که، به سراغ کتاب خاصی از نویسنده نرفتیم، بلکه نویسندهای که داستانهای کوتاهش در ادبیات داستانی فارسی دارای اهمیت بود، زیرعنوان «برگزیده داستانهای کوتاه و بلندِ» آن نویسنده تعریف کردیم و در فهرست صد کتاب برتر قرن چهاردهم قرار دادیم.
و حالا، با شروع قرن جدید، همچنان با این پرسش مواجهیم که: آیا میتوانیم در قرن جدید، جایی در ادبیات جهان باز کنیم برای ادبیات داستانی فارسی؟ پاسخ خیلی ساده است: با عبور از سدِ سانسور. این تنها راه ورود ما به ادبیات جهان است.
****
صد سال ادبیات داستانی- صد کتاب
پس از انتخاب چهل رمان برتر فارسی از ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۷، پروژه انتخاب صد رمان برتر فارسی کلید خورد. ابتدا، مهمترین آثار داستانی از ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۹، انتخاب شد. به دلیل اینکه آغاز ادبیات داستانی معاصر فارسی با داستان کوتاه بوده، و این روند طی این صدسال نیز ادامه داشته، بنابراین انتخابها منحصرا به رمان ختم نشد، بلکه به سراغ مهمترین داستانکوتاهنویسهای این صد سال هم رفتیم تا تحتعنوان «برگزیده داستانهای کوتاه و بلند»، آنها را در فهرست صد کتاب برتر قرار دهیم؛ این درحالی است که هنوز برگزیدهای از داستانهای برخی از نویسندهها منتشر نشده است. در فهرست اولیه، ۱۴۶ رمان و نویسنده انتخاب شد و پس از بررسی، صد رمان و داستان کوتاه و بلند برگزیده انتخاب شد. انتخاب صد رمان در ادبیات داستانی فارسی کاری بسیار سخت است. از یکسو، ادبیات داستانی فارسی با پیشینه اندکش، در این صدسال، صد رمان برتر خلق نکرده است. همین، انتخاب صد رمان را سختتر میکرد. به نحوی که میتوان گفت، ما در طول این صد سال، هیچ رمانی خلق نکردهایم که توانسته باشد همسطح آثار بزرگ ادبیات جهان باشد؛ بنابراین، باید به داستانهای کوتاه و بلند رجوع میکردیم که آغازگر داستان مدرن فارسی بوده است. سعی شده در انتخاب صد کتاب برتر، تصویری از انسان ایرانی در ادبیات داستانی فارسی به خواننده ارائه شود که همزمان که یک اثر داستانی را میخواند، تصویرِ انسان ایرانی در این گذارِ صدساله را هم بخواند. در این فهرستِ ۱۰۰تایی، ۳۰ نویسنده با ۶۴ رمان و ۳۶ کتاب برگزیده داستان کوتاه و بلند حضور دارند؛ بدیهی است که این فهرست مثل هر فهرست دیگری، رضایت همه نویسندهها و خوانندهها را به دست نیاورد؛ بااینحال، این فهرست تلاشی است برای پاسداشت ادبیات داستان فارسی در قرن چهاردهم؛ بهعنوان قرن ادبیات. آنچه میخوانید صد کتاب داستانی برتر فارسی به ترتیب سال انتشار از ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۹ به انتخاب گروه ادبیات و کتاب آرمان ملی است که برای نخستینبار در تاریخ نشریات فارسی صورت میگیرد.
۱-برگزیده داستانهای کوتاه محمدعلی جمالزاده (۱۳۵۷-۱۳۰۰)
اولین مجموعهداستان محمدعلی جمالزاده «یکی بود، یکی نبود» در سال ۱۳۰۰ منتشر شد که آغازگر داستان مدرن فارسی است. پس از آن آثار دیگری از جمالزاده منتشر شد. آخرین اثر او در سال ۱۳۵۷ با عنوان «قصه ما به سر رسید» چاپ شد. دو برگزیده از آثار جمالزاده منتشر شده: یکی به انتخاب علی دهباشی در نشر علم، و دیگری به انتخاب کامران پارسینژاد در نشر روزگار.
۲-برگزیده داستانهای کوتاه صادق هدایت (۱۳۲۱-۱۳۰۹)
«زندهبهگور» اولین مجموعهداستان صادق هدایت در سال ۱۳۰۹ منتشر شد و پس از آن «سه قطره خون» و آخرینش هم «سگ ولگرد» در سال ۱۳۲۱٫ سه برگزیده آثار کوتاه هدایت تاکنون منتشر شده: یکی به انتخاب جعفر مدرسصادقی در نشر مرکز، دومی به انتخاب محمد بهارلو در نشر طرح نو، و سومی به انتخاب محمدمنصور هاشمی در نشر روزگار.
۳-برگزیده داستانهای کوتاه بزرگ علوی (۱۳۷۶-۱۳۱۳)
اولین مجموعهداستان بزرگ علوی «چمدان» در سال ۱۳۱۳ منتشر شد و آخرین مجموعه یعنی «گیلهمرد» هم در سال ۱۳۷۶٫ برگزیده داستانهای کوتاه بزرگ علوی به انتخاب محمد بهارلو از سوی نشر علم منتشر شده است.
۴-بوف کور، صادق هدایت، ۱۳۱۵
۵-برگزیده داستانهای صادق چوبک (۱۳۴۴-۱۳۲۴)
«خیمهشب بازی» اولین مجموعهداستان صادق چوبک در سال ۱۳۲۴ منتشر شد و بعد از آن مجموعههای دیگری از جمله «انتری که لوتیاش مرده بود» و «چراغ آخر» که آخرین مجموعه چوبک بود. این کتاب در سال ۱۳۴۴ منتشر شد. برگزیده داستانهای کوتاه چوبک به انتخاب حسن محمودی در نشر روزگار و به انتخاب کاوه گوهرین در نشر نگاه منتشر شده است.
۶-حاجیآقا، صادق هدایت، ۱۳۲۴
۷-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند جلال آلاحمد (۱۳۵۰-۱۳۲۴)
اولین داستانهای کوتاه جلال آلاحمد «دیدوبازدید» در سال ۱۳۲۴ منتشر شد و پس از آن، داستانهای کوتاه و بلند دیگری از جمله «مدیر مدرسه» و «زن زیادی»، و آخرینش هم «پنج داستان» در سال ۱۳۵۰٫ برگزیده داستانهای کوتاه و بلند جلال به انتخاب حسین شیخرضایی در نشر روزگار منتشر شده است.
۸-برگزیده داستانهای کوتاه ابراهیم گلستان (۱۳۹۹-۱۳۲۷)
«آذر ماه آخر پاییز» مجموعه اول ابراهیم گلستان در سال ۱۳۲۷ منتشر شد، و چند مجموعه داستان کوتاه و بلند هم در سالهای بعد، از جمله «مدومه»، «شکار سایه» و «جوی دیوار و تشنه». برگزیده داستانهای او تاکنون منتشر نشده است.
۹-چشمهایش، بزرگ علوی، ۱۳۳۱
۱۰-یکلیا و تنهایی او، تقی مدرسی، ۱۳۳۴
۱۱-برگزیده داستانهای کوتاه غلامحسین ساعدی (۱۳۷۷-۱۳۳۵)
نخستین مجموعهداستان و نمایش غلامحسین ساعدی با عنوان «پیگمالیون» در سال ۳۴ منتشر شد و پس از آن مجموعههای موفقی چون «ترس و لرز»، «عزاداران بیل»، «شبنشینی باشکوه» و «واهمههای بینامونشان». آخرین مجموعه او در سال ۱۳۷۷ با عنوان «آشفتهحالان بیداربخت» منتشر شد. برگزیده داستانهای کوتاه او به انتخاب روحاله مهدیپورعمرانی در نشر روزگار منتشر شده است.
۱۲-شوهر آهوخانم، علیمحمد افغانی، ۱۳۴۰
۱۳-برگزیده داستانهای کوتاه جمال میرصادقی (۱۳۹۹-۱۳۴۱)
مجموعهداستان نخست جمال میرصادقی با عنوان «مسافرهای شب» در سال ۴۱ منتشر شد و پس از آن او مجموعههای بسیاری منتشر کرد که همگی در راستای هم بودند. دو برگزیده از داستانهای میرصادقی توسط نشر ماهور و نیلوفر منتشر شده است.
۱۴-سنگ صبور، صادق چوبک، ۱۳۴۲
۱۵-بار دیگر شهری که دوست میداشتم، نادر ابراهمی، ۱۳۴۵
۱۶-تنگسیر، صادق چوبک، ۱۳۴۵
۱۷-سفر شب، بهمن شعلهور، ۱۳۴۵
۱۸-برگزیده داستانهای کوتاه مهشید امیرشاهی (۱۳۹۹-۱۳۴۵)
در سال ۴۵ نخستین مجموعهداستان مهشید امیرشاهی با عنوان «کوچه بنبست» منتشر شد و طی سالهای بعد بیش از ده مجموعهداستان کوتاه و بلند از جمله «سار بیبیخانم» و «به صیغه اولشخص مفرد» از او منتشر شد. از او یک برگزیده از داستانهای کوتاهش منتشر شده است.
۱۹-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند امین فقیری (۱۳۹۹-۱۳۴۶)
«دهکده پرملال» نخستین مجموعه امین فقیری بود که در سال ۴۶ منتشر شد و پس از آن او مجموعههای بسیاری منتشر کرد. آخرینش «اسبهایی که با من نامهربان بودند» بود. برگزیده داستانهای او هنوز منتشر نشده است.
۲۰-برگزیده داستانهای کوتاه هوشنگ گلشیری (۱۳۷۴-۱۳۴۷)
اولین مجموعهداستان هوشنگ گلشیری با عنوان ««مثل همیشه» در سال ۴۷ منتشر شد و بعد از مجموعههایی مثل «نمازخانه کوچک من». آخرینش هم در سال ۷۴ با عنوان «دست تاریک، دست روشن». برگزیده داستانهای او تحتعنوان «نیمه تاریک ماه» از سوی نشر نیلوفر منتشر شده است.
۲۱-سووشون، سیمین دانشور، ۱۳۴۸
۲۲-شازده احتجاب، هوشنگ گلشیری، ۱۳۴۸
۲۳-برگزیده داستانهای کوتاه ناصر تقوایی (۱۳۹۹-۱۳۴۸)
از تقوایی تنها یک کتاب مستقل چاپ شده به نام «تابستان همان سال» در سال ۱۳۴۸٫ او در طول سالهای بعد چند داستان هم در نشریات مختلف منتشر کرد. از او هیچ برگزیدهای تاکنون منتشر نشده است.
۲۴-توپ، غلامحسین ساعدی، ۱۳۴۸
۲۵-طوطی، زکریا هاشمی، ۱۳۴۸
۲۶-برگزیده داستانهای کوتاه گلی ترقی (۱۳۹۹-۱۳۴۸)
اولین مجموعهداستان گلی ترقی با عنوان «من چهگورا هستم» در سال ۴۸ منتشر شد و پس از آن «جایی دیگر» و «دو دنیا». آخرینش هم با عنوان «دیوهای خوشپوش» در سال ۹۹٫ برگزیده داستانهای کوتاه او به انتخاب خودش تحت عنوان «12 داستان» از سوی نشر نیلوفر منتشر شده است.
۲۷-دایی جان ناپلئون، ایرج پزشکزاد، ۱۳۴۹
۲۸- برگزیده داستانهای کوتاه و بلند بهرام صادقی، (۱۳۵۳-۱۳۴۹)
«سنگر و قمقمههای خالی» و «ملکوت» دو کتاب بهرام صادقی است که مجموعهای از داستانهای کوتاه و بلند اوست.
۲۹-کریستین و کید، هوشنگ گلشیری، ۱۳۵۰
۳۰-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند علیاشرف درویشیان (۱۳۹۶-۱۳۵۱)
«روز اول تعطیلی» کتاب اول درویشیان در سال ۵۱ منتشر شد و پس از آن «از این ولایت»، «آبشوران» و مجموعههای دیگر. «قصههای بند» و «سلول ۱۸» هم آخرینشان. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۳۱-شب یک شب دو، بهمن فرسی، ۱۳۵۳
۳۲-همسایهها، احمد محمود، ۱۳۵۳
۳۳-برگزیده داستانهای کوتاه محمد محمدعلی (۱۳۹۹-۱۳۵۴)
اولین مجموعه محمد محمدعلی «دره هندآباد گرگ دارد» در سال ۵۴ منتشر شد و پس از آن مجموعهها و تکداستانهای دیگری از جمله «بازنشستگی» در سال ۶۶ منتشر شد. هیچ برگزیدهای از او تاکنون منتشر نشده است.
۳۴-سگ و زمستان بلند، شهرنوش پارسیپور، ۱۳۵۵
۳۵-بره گمشده راعی، هوشنگ گلشیری، ۱۳۵۶
۳۶-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند بهرام حیدری (۱۳۹۹-۱۳۵۶)
اولین مجموعهداستان کوتاه بهرام حیدری با عنوان «به خدا میکشم هرکس که کشتم» در سال ۵۶ منتشر شد و سال بعد مجموعه «لالی». حیدری داستانهای کوتاه و بلند بسیاری طی سالهای اخیر منتشر کرده که تاکنون هیچ برگزیدهای از داستانهای کوتاه او منتشر نشده است.
۳۷-شب هول، هرمز شهدادی، ۱۳۵۷
۳۸-کلیدر، محمود دولتآبادی ۱۳۵۷
۳۹-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند نسیم خاکسار (۱۳۹۹-۱۳۵۸)
مجموعه اول نسیم خاکسار در سال ۵۸ منتشر شد تحتعنوان «گیاهک»؛ پس از آن او داستانهای کوتاه و بلند بسیاری منتشر کرداز جمله «نان و گل» و «بقال خرزویل». از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۴۰-جای خالی سلوچ، محمود دولتآبادی، ۱۳۵۸
۴۱-برگزیده داستانهای محمد کلباسی (۱۳۹۹-۱۳۵۸)
«سرباز کوچک» مجموعه اول محمد کلباسی در سال ۵۸ منتشر شد و پس از آن او داستانهای کوتاه و بلند دیگری منتشر کرد از جمله «نوروز آقای اسدی» و «صورت ببر». آخرین مجموعهاش، «او»، در سال ۹۷ منتشر شد. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۴۲-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند هوشنگ مرادیکرمانی (۱۳۹۹-۱۳۵۸)
«قصههای مجید» نخستین کتاب مرادی کرمانی در سال ۵۸ منتشر شد و پس از آن، داستانهای کوتاه و بلند بسیاری از او منتشر شد، از جمله «خمره»، «بچههای قالیبافخانه»، «تنور» و… از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۴۳-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند قاضی ربیحاوی (۱۳۹۹-۱۳۵۹)
«وقتی که دود جنگ بر آسمان دهکده دیده شد» نخستین داستان بلند قاضی ربیحاوی بود که در سال ۵۹ منتشر شد و پس از آن «خاطرات یک سرباز» را چاپ کرد و داستانهای کوتاه و بلند دیگری نیز طی سالهای بعد از جمله «نخل و باروت»، «از این مکان» و «گیسو». از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۴۴-آتش بدون دود، نادر ابراهیمی، ۱۳۶۰
۴۵-گاوخونی، جعفر مدرس صادقی، ۱۳۶۱
۴۶-زمین سوخته، احمد محمود، ۱۳۶۱
۴۷-برگزیده داستانهای کوتاه رضا جولایی (۱۳۹۹-۱۳۶۲)
«حکایت سلسله پشت کمانان» مجموعه اول رضا جولایی بود که در سال ۶۲ منتشر شد و پس از آن او هشت مجموعه داستان کوتاه و بلند منتشر کرد که دوتای آخر «برکههای باد» و «پاییز ۳۲» بود. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۴۸-ثریا در اغما، اسماعیل فصیح، ۱۳۶۳
۴۹-برگزیده داستانهای کوتاه اصغر عبداللهی (۱۳۹۹-۱۳۶۴)
«در پشت آن مه» نخستین مجموعه اصغر عبداللهی در سال ۶۴ منتشر شد و پس از آن دو مجموعه دیگر منتشر کرد: «سایبانی از حصیر» و «هاملت در نمنم باران». برگزیده داستانهای او هنوز منتشر نشده است.
۵۰-برگزیده داستانهای کوتاه علیاصغر شیرزادی (۱۳۹۹-۱۳۶۵)
«نشسته در غبار» نخستین مجموعه علیاصغر شیرزادی در سال ۶۵ منتشر شد و «غریبه و اقاقیا» و «یک سکه در دو جیب» هم در دهه شصت و هشتاد. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۵۱-رازهای سرزمین من، رضا براهنی، ۱۳۶۶
۵۲-زمستان ۶۲، اسماعیل فصیح، ۱۳۶۶
۵۳-برگزیده داستانهای کوتاه منیرو روانیپور (۱۳۹۹-۱۳۶۷)
«کنیرو» نخستین مجموعهداستان منیرو روانیپور بود که در سال ۶۷ منتشر شد و «نازلی» آخرینش در سال ۸۱٫ برگزیده داستانهای کوتاه او هنوز منتشر نشده است.
۵۴-اهل غرق، منیرو روانیپور، ۱۳۶۸
۵۵-برگزیده داستانهای کوتاه محمدرضا صفدری (۱۳۹۹-۱۳۶۸)
«سیاسنبو» نخستین مجموعه محمدرضا صفدری در سال ۶۸ منتشر شد و پس از آن، او چندین مجموعه دیگر منتشر کرد از جمله: «تیله آبی». برگزیده داستانهای او هنوز منتشر نشده است.
۵۶-طوبا و معنای شب، شهرنوش پارسیپور، ۱۳۶۸
۵۷-سمفونی مردگان، عباس معروفی، ۱۳۶۸
۵۸-برگزیده داستانهای کوتاه شهریار مندنیپور (۱۳۹۹-۱۳۶۸)
«سایههای غار» نخسیتن مجموعه شهریار مندنیپور در سال ۶۸ منتشر شد و پس از آن «مومیا و عسل»، «شرق بنفشه»، «آبی ماورای بحار» و آخرینش هم «هفت ناخدا» در سال ۹۹٫ از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۵۹-سوقصد به ذات همایونی، رضا جولایی، ۱۳۷۰
۶۰-برگزیده داستانهای کوتاه ابوتراب خسروی (۱۳۹۹-۱۳۷۰)
«هاویه» نخستین مجموعه ابوتراب خسروی بود که در سال ۷۰ منتشر شد و پس از آن، او «دیوان سومنان»، «کتاب ویران» و آثار دیگر کوتاه منتشر کرد. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۶۱-خانه ادریسیها، غزاله علیزاده، ۱۳۷۰
۶۲-سالهای ابری، علیاشرف درویشیان، ۱۳۷۰
۶۳-برگزیده داستانهای کوتاه علی خدایی (۱۳۹۹-۱۳۷۰)
«از میان شیشه، از میان مه» نخستین مجموعه علی خدایی بود که در سال ۷۰ منتشر شد و پس از آن او مجموعه «تمام زمستان مرا گرم کن» و سه مجموعه دیگر منتشر کرد. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۶۴-سال بلوا، عباس معروفی، ۱۳۷۱
۶۵-جریزه سرگردانی، سیمین دانشور، ۱۳۷۲
۶۶-مدار صفر درجه، احمد محمود، ۱۳۷۲
۶۷-خروس، ابراهیم گلستان، ۱۳۷۳
۶۸-برگزیده داستانهای کوتاه و بلند بیژن نجدی (۱۳۷۶-۱۳۷۳)
«یوزپلنگانی که با من دویدهاند» نخستین داستانهای کوتاه بیژن نجدی بود که در سال ۷۳ منتشر شد. بعد از آن، دو کتاب دیگر از او منتشر شد. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۶۹-برگزیده داستانهای کوتاه محمد کشاورز (۱۳۹۹-۱۳۷۴)
«پایکوبی» نخستین مجموعه محمد کشاورز بود که در سال ۷۴ منتشر شد. «بلبل چوبی» و «روباه شنی» هم کارهای بعدی او. از او هیچ برگزیدهای هنوز منتشر نشده است.
۷۰-برگزیده داستانهای کوتاه کوروش اسدی (۱۳۹۴-۱۳۷۸)
مجموعه «پوکهباز» در سال ۷۸ منتشر شد و بعد از آن، کوروش اسدی سه مجموعه دیگر از جمله «باغ ملی» را منتشر کرد. از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۷۱-درخت انجیر معابد، احمد محمود، ۱۳۷۹
۷۲-سفر به گرای ۲۷۰ درجه، احمد دهقان، ۱۳۷۵
۷۳-دل دلدادگی، شهریار مندنیپور، ۱۳۷۷
۷۴-چاه بابل، رضا قاسمی، ۱۳۷۷
۷۵-نیمه غایب، حسین سناپور، ۱۳۷۸
۷۶-کولی کنار آتش، منیرو روانیپور ۱۳۷۸
۷۷-اسفار کاتبان، ابوتراب خسروی، ۱۳۷۹
۷۸-ساربان سرگردان، سیمین دانشور، ۱۳۸۰
۷۹-همنوایی شبانه ارکستر چوبها، رضا قاسمی، ۱۳۸۰
۸۰-دکتر نون زنش را از مصدق بیشتر دوست دارد، شهرام رحیمیان، ۱۳۸۰
۸۱-چراغها را من خاموش میکنم، زویا پیرزاد، ۱۳۸۰
۸۲-پرنده من، فریبا وفی، ۱۳۸۱
۸۳-من ببر نیستم پیچیده به بالای خود تاکم، محمدرضا صفدری، ۱۳۸۱
۸۴-خانوم، مسعود بهنود، ۱۳۸۱
۸۵-رود راوی، ابوتراب خسروی، ۱۳۸۲
۸۶-رنگها و سایهها، محمدرحیم اخوت، ۱۳۸۲
۸۷–آداب بیقراری، یعقوب یادعلی، ۱۳۸۳
۸۸-سپیدهدم ایرانی، امیرحسن چهلتن، ۱۳۸۴
۸۹-عقرب روی پلههای راهآهن اندیمشک، حسین مرتضاییانآبکنار، ۱۳۸۴
۹۰-سالمرگی، اصغر الهی، ۱۳۸۵
۹۱-باغ تلو، مجید قیصری، ۱۳۸۵
۹۲-برگزیده داستانهای کوتاه امیرحسین خورشیدفر (۱۳۹۹-۱۳۸۵)
امیرحسین خورشیدفر با اینکه دو مجموعهداستان دارد، اما یکی از درخشانترین آثار ادبیات داستانی معاصر را خلق کرده: «زندگی مطابق خواسته تو پیش میرود» در سال ۸۵ و «شرطبندی روی اسب مسابقه» در سال ۹۶٫ از او هیچ برگزیدهای منتشر نشده است.
۹۳-نگران نباش، مهسا محبعلی، ۱۳۸۷
۹۴-شطرنج با ماشین قیامت، احمد حبیبزاده، ۱۳۸۷
۹۵-زوال کلنل، محمود دولتآبادی، ۱۳۸۸
۹۶-مردگان باغ سبز، محمدرضا بایرامی، ۱۳۹۰
۹۷-کوچه ابرهای گمشده، کوروش اسدی، ۱۳۹۵
۹۸-روزگار دوزخی آقای ایاز، رضا براهنی، ۱۳۹۸
۹۹-اشراق درخت گوجه سبز، شکوفه آذر، ۱۳۹۸
۱۰۰-عقربکِشی، شهریار مندنیپور، ۱۳۹۹
‘
2 نظر
علی دولتیان
کار بسیار ارزنده و احتمالا بی طرفانه ای صورت گرفته است .چنین گزینشی در ارتباط با شعر قرن معاصر هم ضرورت دارد.
بهتر است طی فراخوانی تک داستان های کوتاه و بلند نیز شناسایی و بررسی گردد شاید آثار چاپی در مجله ها و کتابها وجود داشته باشند که به دلایلی شناسایی و مطرح نشده اند.
همچنین معیار های گزینش باید خیلی شفاف و دقیق و روشن مشخص گردد صرف چاپ گزیده ها ملاک مناسبی نیست.
از این که از خیل انشا نویسان در این صد اثر حتی یک اثر هم معرفی نشده است معلوم است که دقت زیادی به کار برده شده است. با آرزوی توفیق
خسرو آقایی
گفتم شاید رمان “شهری که زیر درختان سدر مرد” رو هم تو این فهرست ببینم